Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Neophytos Vamvas
Neophytos Vamvas (Nεόφυτος Βάμβας, eiland Chios, 1776 – Athene, 9 januari 1855) was een Grieks-orthodox archimandriet, taalkundige en professor aan de nationale universiteit van Athene. Hij wordt in Griekenland een „Onderwijzer der Natie” genoemd.
Leven
| Neophytos Vamvas | ||
| ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Nikolaos Vamvas | |
| Pseudoniem | (voornaam ook geschreven als Neofytos; familienaam ook geschreven als Bambas) | |
| Academische titel | dr. | |
| Handtekening | 
| |
| Geboren | 1776, Chios | |
| Overleden | 9 januari 1855, Athene | |
| Bekend van | Bijbelvertaling | |
| Overige informatie | ||
| Religie | Grieks-orthodox | |
Hij werd geboren op het eiland Chios en kreeg bij zijn doop van zijn ouders Isidoros en Stamatoula de naam Nikolaos. Hij ging eerst naar school op Chios, vervolgens naar het seminarie op Patmos en werd op twintigjarige leeftijd tot diaken gewijd. Bij die gelegenheid kreeg hij de naam Neophytos. Hij gaf thuisonderwijs in rijke en opgeleide kringen op de eilanden Chios, Sifnos en Patmos.
Hij maakte plannen om in Pisa in Italië wiskunde en filosofie te gaan studeren, maar dit werd uitgesteld.
In 1808 vertrok hij naar Parijs, waar hij Griekse taallessen gaf en in contact kwam met andere geëxpatrieerde Grieken, onder wie Adamantios Korai. Korai wekte in hem de belangstelling voor het vertalen van de Bijbel in hedendaags Grieks en probeerde hem in contact te brengen met het Brits en Buitenlands Bijbelgenootschap.
Als secretaris van Dimitrios Ypsilanti was hij in 1821 actief betrokken bij de Griekse bevrijdingsstrijd. Na de onafhankelijkheid van Griekenland werd hij hoogleraar aan de Ionische Universiteit van Korfoe, vervolgens directeur van de school in Syracuse en later later hoogleraar filosofie en retorica in Athene. Hij organiseerde de middelbare scholen.
Op 24 april 1837 werd hij bij koninklijk besluit benoemd tot hoogleraar, samen met 33 andere personen. Hij ontving de leerstoel filosofie, omdat men hem ’te radicaal’ vond voor een theologische stoel.
Later was hij rector van de Universiteit van Athene en werd tot archimandriet gewijd.
Bijbelvertaling
Zijn belangrijkste bijdrage aan de Griekse literatuur is een bijbelvertaling in het Katharevousa-Grieks. Vamvas begon in 1831 met enkele anderen aan de vertaling, met de steun van het Brits en Buitenlands Bijbelgenootschap. In 1834 werd zijn nieuwe vertaling vanuit de Hebreeuwse Bijbeltekst uitgegeven. In 1850 verscheen de vertaling van de hele Bijbel voor het eerst in één band.[1] De bevolking was enthousiast over de vertaling. Volgens de beschrijving van Benjamin Barker, een vertegenwoordiger van het Brits en Buitenlands Bijbelgenootschap, werd zijn boot bestormd door vele kinderen die een bijbel wilden hebben, zodat hij tenslotte de kapitein het bevel gaf om te vertrekken, om te vermijden dat hij zijn hele voorraad bijbels op één plaats zou verspreiden.[2]
Maar de vertaling stootte op hevig verzet en persoonlijke aanvallen van een aantal traditionalistische orthodoxe geestelijken, vooral Konstantinos Oikonomos.
Koning William IV van Groot-Brittannië kende hem een medaille toe van St. Michael en St. George, maar Vamvas kreeg in maart 1834 van de Griekse regering te horen dat hij de medaille moest weigeren.
De vertaling en de verkoop ervan werden op 4 september 1834 door de Heilige Synode van de Grieks-Orthodoxe Kerk verboden; kopieën werden in beslag genomen en vernietigd.
Vamvas zei hierover: „Diegene die het vertalen van de Schriften verhindert, sluit Gods Koninkrijk voor de mensen en over hem komt het ’wee’ waarmee onze Heer de schriftgeleerden en farizeeën oordeelde.”[3]
In 1924 werd het gebruik van bijbelvertalingen in modern Grieks, waaronder die van Vamvas, toegelaten door de Grieks-Orthodoxe Kerk.
Bronnen en verwijzingen
- º Joze Krasovec (redactie), The Interpretation of the Bible: The International Symposium in Slovenia
- º A history of the British and Foreign Bible Society
- º «όστις εμποδίζει την μετάφραση των γραφών κλείει την Βασιλεία του Θεού έμπροσθεν των ανθρώπων και υπόκειται εις “το Ουαί”, εις το οποίο καταδίκασε ο Κύριος ημών τους Γραμματείς και Φαρισαίους» (Mattheüs 23:26) Το γλωσσικό στα εκκλησιαστικά κείμενα (Over de taal in het kerkelijke nieuws), in: Το Βήμα (To Vima), 15 april 2010. (vertaal via:
)
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •