Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Likoed

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Likoed
Bestand:Likud Logo.svg
Personen
Partijleider Benjamin Netanyahu
Mandaten
Zetels in de Knesset    30 / 120
Geschiedenis
Opgericht 1973
Algemene gegevens
Actief in Israël
Richting (Centrum)rechts
Ideologie Zionisme, conservatisme, nationaal-liberalisme
Website www.likudnik.co.il
rel=nofollow
Politiek in Israël
Bestand:Coat of arms of Israel.png
Portaal  Portaalicoon  Politiek
Portaal  Portaalicoon  Israël

(De) Likoed (Hebreeuws: הליכוד ,uitspraak: 'lie-koed', Nederlands: Eenheid) is een Israëlische politieke partij van conservatief-liberale signatuur. Ook is ze seculier zionistisch maar er is een zekere religieus-zionistische invloed te bespeuren.

Geschiedenis en standpunten

Likoed baseert zich op het revisionistisch zionisme van Ze'ev Jabotinsky en ontstond in 1973 als unie tussen de Herut (חירות - Vrijheid) van Menachem Begin en diverse liberale partijen. Begin geldt als de oprichter van Likoed maar ook Ariel Sharon droeg in belangrijke mate aan de oprichting bij. In 1988 werd de unie omgevormd tot een eenheidspartij.

Tot 1977 zat ze in de oppositie, met uitzondering van de deelname door haar voorlopers aan een kortstondige eenheidsregering tijdens de Zesdaagse Oorlog in 1967. Daarna was ze bijna onafgebroken aan de macht en leverde ze de volgende premiers:

Ook andere belangrijke politici, zoals Silvan Shalom, Limor Livnat en oud-president Moshe Katsav zijn lid van Likoed.

Nadat Sharon eind 2005 Kadima oprichtte, zijn veel politici uit Likoed naar deze partij overgestapt, zoals premier Ehud Olmert, minister van buitenlandse zaken Tzipi Livni en minister van justitie Meir Sheetrit.

Palestijnse kwestie en Golanhoogten

Likoed was lange tijd tegen de vorming van een zelfstandige Palestijnse staat maar staat daar tegenwoordig minder negatief tegenover, al blijft zij wel haar reserves houden.[1] Likoed streeft in de plaats daarvan een sterkere Palestijnse economie na. Wel stelt zij zich 'hard' jegens de Palestijnen op, in die zin dat zij tegen het eenzijdig overdragen van land aan hen is.

Voorts wil Likoed de Golanhoogten behouden, is zij tegen een deling van Jeruzalem en voor uitbreiding van Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever.[2]

Partijsplitsing

Ariel Sharon vond dat hij te weinig steun ontving binnen de eigen partij voor zijn ontruimingsplannen van de Israëlische nederzetting in de Gazastrook. Vooral de rechtervleugel van de partij onder leiding van Benjamin Netanyahu roerde zich flink. De rechtervleugel lokte een referendum uit binnen de partij over Sharons ontruimingsplannen. Dit referendum binnen de partij werd in september 2005 gehouden. De krappe meerderheid van de partijleden (52%) steunde de ontruimingsplannen niettemin. In oktober 2005 sloten oppositionele Likoedleden in de Knesset zich aan bij de oppositie. Op deze manier verloor Sharon de macht binnen de partij. Daarnaast blokkeerden de oppositionele Likoedleden in de Knesset twee ministerbenoemingen van Sharon.

In november 2006 kondigde de nieuwgekozen partijvoorzitter van de Arbeidspartij, Amir Peretz aan, zich uit de coalitie te zullen terugtrekken. Sharon zag zich nu gedwongen nieuwe verkiezingen uit te schrijven voor maart 2006. Op 21 november 2005 stapte Sharon samen met zijn aanhang uit Likoed en vormden even later de nieuwe centrumpartij Kadima.

Netanyahu opnieuw partijleider

Bij de partijverkiezingen in december 2005 stemden 44,4% van de Likoedleden voor Netanyahu als partijleider. Tegenkandidaat Silvan Shalom bleef steken op 33%. Dit betekende dat Netanyahu, die al van 1996 tot 1999 partijvoorzitter was, dit ambt opnieuw mocht gaan bekleden.

Verkiezingen 2003

Zie Israëlische parlementsverkiezingen 2003 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de verkiezingen van 2003 behaalde de Likoed onder leiderschap van Ariel Sharon 38 zetels en werd daarmee wederom de grootste politieke partij van Israël. De tweemansfractie van de voormalige Sovjet-Russische dissident Natan Sharansky ("Jisraël Ba'aliya") sloot zich na een tegenvallend verkiezingsresultaat aan bij de Likoed. Daarom heeft de Likoed 40 zetels van de 120 in de Knesset. Sinds het besluit van de regering Sharon om de Israëlische nederzettingen in Gaza te ontruimen, stemmen vele parlementsleden van de eigen partij tegen de regering. Om zijn besluit toch door te zetten, werd Sharon gedwongen de coalitie met Shinui te beëindigen en in plaats daarvan een coalitie met de Arbeidspartij en het Verenigd Thora-jodendom aan te gaan.

Verkiezingen 2006

Zie Israëlische parlementsverkiezingen 2006 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de peilingen stond Netanyahus Likoed er slecht voor. Niet alleen bleek Netanyahus nationalistische koers niet aan te slaan bij de bevolking, maar ook zijn plannen voor een neoliberaal economisch beleid vielen niet in goede aarde.

Bij de parlementsverkiezingen van 2006 leed Likoed een grote nederlaag. De partij verloor 27 van de 38 zetels en behield slecht 12 zetels in de Knesset. Deze historische nederlaag veranderde het partijlandschap van Israël aanzienlijk. Waren het vroeger de Arbeidspartij en Likoed die de dienst uitmaakten, nu draait het vooral om Kadima en de Arbeidspartij. Likoed is thans de derde partij in de Knesset (na Kadima, Arbeidspartij, en samen met Shas).

Verkiezingen 2009

Zie Israëlische parlementsverkiezingen 2009 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de peilingen ging Likoed - opnieuw aangevoerd door Netanyahu - aan kop. Na de verkiezingen bleek Kadima Likoed met één zetel te zijn voorgebleven maar wel had Likoed een monsterzege van vijftien zetels behaald. Likoed had deze winst te danken aan de verrechtsing die in de Israëlische politiek was opgetreden, veroorzaakt door de toegenomen spanningen met de Palestijnen uit vooral de Gazastrook, uitmondend in de Israëlische inval begin 2009 in dat gebied. Om al deze redenen leek het president Shimon Peres beter om Netanyahu met de formatie te belasten en niet Tzipi Livni van Kadima, een unicum in de Israëlische politiek omdat tot dan toe nog nooit de grootste partij als eerste was gepasseerd voor de formatieopdracht.

Netanyahu mikte op een regering van nationale eenheid maar Livni wilde niet in een regering onder zijn leiding zitten en de Arbeidspartij koos aanvankelijk vanwege haar forse verlies voor de oppositie. Zodoende moest hij ter rechterzijde coalitiegenoten vinden, zoals de rechts-nationalistische Jisrael Beeténoe en de religieus-rechtse Shas. De mogelijkheden daartoe waren aanwezig omdat het rechtse blok de winnaar van de verkiezingen was en daardoor nu 65 van de 120 zetels in de Knesset innam. Uiteindelijk kwam het kabinet-Netanyahu II uit de bus, een rechts-nationalistische regering met een religieuze en aanvankelijk ook een linkse inbreng (de Arbeidspartij stapte later uit de regering).

Verkiezingen 2013

Zie Israëlische parlementsverkiezingen 2013 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Voor de parlementsverkiezingen van 2013 ging de Likoed een lijstverbinding aan met Jisrael Beeténoe. De twee partijen behaalden samen 31 zetels en vormden de fractie Likoed-Jisrael Beeténoe. Twintig leden van die fractie kwamen van de Likoed. Op 7 juli 2014 stapte Jisrael Beeténoe uit de gezamenlijke fractie. Op 6 augustus dat jaar stapte Knessetlid Shama op maar werd vervangen door een kandidaat van Jisrael Beeténoe waardoor Likoed sindsdien nog maar over negentien zetels beschikte.

Netanyahu was in staat een nieuwe coalitie te smeden waardoor in maart 2013 het kabinet-Netanyahu III het licht zag. Deze regering bestond behalve uit Likoed uit partijen die nationalistischer (Jisrael Beeténoe, Het Joodse Huis) of minder nationalistisch (Hatnuah, Yesh Atid) dan Likoed zijn.

Netanyahu ligt onder vuur van een aantal nationalistische leden uit de rechtervleugel van de partij. Zij zijn geschaard rondom de persoon van Danny Danon en worden daarom wel de 'danonisten' genoemd. Zij zien niets in de oprichting van een onafhankelijk Palestina, zijn daarom tegen de tweestatenoplossing en willen dat de vestiging van Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever doorgaat. Ook wensen ze een joodser Israël en een hooggerechtshof met minder bevoegdheden.[3]

Tot deze danonisten behoren (onder meer):

Verkiezingen 2015

Zie Israëlische parlementsverkiezingen 2015 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De parlementsverkiezingen van 2015 leverde Likoed een grote verkiezingswinst, de partij steeg van 18 naar 30 zetels in het parlement. Partijleider Netanyahu trachtte direct een rechts kabinet samen te stellen hetgeen hem uiteindelijk in mei lukte. Jisrael Beeténoe, de samenwerkingspartner uit de vorige kabinetsperiode, haakte uiteindelijk af. Het op 14 mei 2015 van start gegaan zijnde kabinet-Netanyahu IV wordt als het meest rechtse kabinet uit de Israëlische geschiedenis beschouwd. Behalve drie meer of minder rechtse partijen doen ook twee orthodox-religieuze partijen mee.

Leiders

Zetelverdeling

Wapen van Israël Zetelverdeling periode 1973-heden
Knesset Tijdvak Begin Eind Opmerkingen
8e Knesset 1973-1977 39 40
9e Knesset 1977-1981 43 40
10e Knesset 1981-1984 48 46
11e Knesset 1984-1988 41 43
12e Knesset 1988-1992 40 38
13e Knesset 1992-1996 32 29
14e Knesset 1996-1999 32 19 Breuk partijverbinding met Gesher, Herut en Tzomet
15e Knesset 1999-2003 19 21
16e Knesset 2003-2006 38 27 Overstap naar Kadima
17e Knesset 2006-2009 12 12
18e Knesset 2009-2013 27
19e Knesset 2013-2015 20 19 sinds 6 augustus 2014
20e Knesset sinds 2015 30

Parlementariërs en bewindslieden in de 19e Knesset (2013-2015)

Verkozen Knessetleden van de kandidatenlijst van Likoed voor de verkiezingen van 2013 voor de 19e Knesset alsmede Likoedleden van het daarna aangetreden kabinet-Netanyahu III:

  1. Benjamin Netanyahu, premier
  2. Gideon Sa'ar, minister van Binnenlandse Zaken
  3. Gilad Erdan, minister van Communicatie en Thuisfrontverdediging
  4. Silvan Shalom, minister van Energie en Waterbronnen, Ontwikkeling van de Negev en Galilea alsook van Regionale Samenwerking
  5. Yisrael Katz, minister van Vervoer
  6. Danny Danon, ex-staatssecretaris voor defensie
  7. Carmel Shama[4]
  8. Moshe Ya'alon, ex-minister van Defensie
  9. Ze'ev Elkin, ex-staatssecretaris voor buitenlandse zaken
  10. Tzipi Hotovely, staatssecretaris voor vervoer
  11. Yariv Levin, fractie- en coalitieleider
  12. Yuli Edelstein, Knessetvoorzitter
  13. Haim Katz
  14. Miri Regev
  15. Moshe Feiglin
  16. Yuval Steinitz, minister van Inlichtingen, Internationale Betrekkingen en Strategische Zaken
  17. Tzachi Hanegbi, staatssecretaris voor buitenlandse zaken
  18. Limor Livnat, minister van Cultuur en Sport
  19. Ofir Akunis, staatssecretaris voor algemene zaken
  20. Gila Gamliel

Parlementariërs in de 20e Knesset (vanaf 2015)

Likoed behaalde dertig zetels bij de verkiezingen op 17 maart 2015.

  1. Benjamin Netanyahu (premier)
  2. Gilad Erdan
  3. Yuli Edelstein (Knesset-voorzitter)
  4. Yisrael Katz
  5. Miri Regev
  6. Silvan Shalom[5]
  7. Moshe Ya'alon
  8. Ze'ev Elkin
  9. Danny Danon[6]
  10. Yariv Levin
  11. Benny Begin
  12. Tzachi Hanegbi
  13. Yuval Steinitz
  14. Gila Gamliel
  15. Ofir Akunis
  16. David Bitan
  17. Haim Katz
  18. Jackie Levy
  19. Yoav Kish
  20. Tzipi Hotovely
  21. Dudu Amsalem
  22. Miki Zohar
  23. Anat Berko
  24. Ayoob Kara
  25. Nava Boker
  26. Avi Dichter
  27. Avraham Neguise
  28. Nurit Koren
  29. Yaron Mazuz
  30. Oren Hazan

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Netanyahu mag Israëlische regering vormen, NRC Handelsblad, 20 feb 2009
  2. º Amerikaanse gezant Mitchell spreekt met Netanyahu, De Morgen, 26 feb 2009
  3. º 'Jongturken' zagen aan stoelpoten Netanyahu, Ad Bloemendaal, de Volkskrant, 11 juli 2013
  4. º Carmel Shama legde op 6 augustus 2014 zijn zetel neer en werd vervangen door Alex Miller van Jisrael Beeténoe.
  5. º Vervangen door Amir Ohana.
  6. º Vervangen door Sharren Haskel.
rel=nofollow
rel=nofollow

Sjabloon:Navigatie politieke partijen Israël

Overgenomen van "http://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Likoed&oldid=271667"