Slaguurwerk

Een slaguurwerk is een uurwerk dat op een mechanische wijze met behulp van een slagwerk geluiden produceert die aangeven hoe laat het op dat moment is. Dit gebeurt door een of meerdere slagen van een hamer op een bel, een toonstaaf of toonveer. Veel klokken beschikken over een hendeltje waarmee de slagen 's nachts geblokkeerd kunnen worden.

Een slaguurwerk, met in het midden
de oude Vader Tijd, welke elk uur slaat / laat horen.
De overige figuren maken de kwartieren kenbaar.

Slagpatronen

De tijdmelding loopt langs verschillende slagpatronen:

• De enkelvoudige slag geeft een enkel geluidssignaal bij een vol uur, waarbij het niet hoorbaar is welk uur geslagen heeft.
• De slag met urentelling, waarbij er bij het aantal slagen bij elk vol uur aangeeft hoe laat het is.
• De slag met een melodie.

Melodieën

• De bim-bamslag is gebruikelijk bij tafel- en slingeruurwerken. hierbij slaan drie of vier hamers op evenveel toonstaven. Bij het halve uur klinkt er een dubbelslag en bij het volle uur het aantal uren van dat tijdstip. Grote staande klokken bevatten soms tot acht klankstaven.
• De Weense slag wordt vooral gebruikt bij kerkklokken, maar komt ook voor bij de betere huisklokken. Bij het eerste kwartier klinkt er een enkele slag, bij het halve uur twee slagen, bij het derde kwartier drie. Op het volle uur klinken er vier slagen, waarbij er in de regel een serie slagen volgt waarbij het aantal het tijdstip weergeeft.
• De Westminsterslag wordt ook wel de Big-Benslag genoemd. Hierbij wordt er bij elk kwartier een melodie gespeeld, waarop voortgespeeld wordt bij het volgende kwartier. Bij het volle uur wordt vervolgens de gehele melodie gespeeld, met aansluitend de telling van het aantal uren van dat tijdstip.

Minder bekende melodieën zijn Whittington (acht slagen per kwartier), St. Michael, Ave Maria en Trinity. Bij betere klokken kan gekozen worden uit meerdere melodieën.

  Vrije mediabestanden over Striking clock op Wikimedia Commons