Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gletsjercyclus
Een gletsjercyclus is een verandering in de omvang van een gletsjer die zich in de klimaatperiodiciteit (nat, droog) in de natte tijd afspeelt en zich over een tijdsduur van jaren tot decennia kan uitstrekken. De totale tijdsduur van een voorwaardelijke cyclus is bepaald door het tijdstip waarop de nieuwe ligplaats van de gletsjer weer gelijk is aan de oude ligplaats.
Cyclus
Van een gletsjercyclus (Duits: zyklusschwankungen) is sprake als in het aanvangstijdstip van de cyclus het firnveld hernieuwd dikker begint te worden door aanhoudende sneeuwval én gletsjeraanwas in het onderste deel van de gletsjer de tussentijdse voorafgaande krimp overtreft. Het klimaat bevindt zich gedurende de gehele gletsjercyclus in een natter wordende tendens een ijstijd.
Uit het veldonderzoek van Eduard Brückner bleek dat de glesjercycli vanaf 1700 tot 1890 een klimaatperiodiciteit (Duits: klimaschwankungen) hebben gekend van gemiddeld 35 jaar, (Engels: oscillatory 35-year cycle, (30-40)). Een natte periode wordt in de periodiciteit afgewisseld door een droge periode.
Sebastian Finsterwalder hanteerde tijdens zijn veldwerk de zeer strakke definitie van de gletsjercyclus om hiermee met voldoende vertrouwen onderzoek te kunnen uitvoeren naar het bestaan in de gletsjerkunde van een gletsjerkinematica. Hij definieerde de lastige woorden wanneer sprake is van een cyclus: dat aanwas de tussentijdse voorafgaande krimp moet overtreffen. Deze definitie bepaalt in de gletsjerkunde de grens tussen weer (kortstondig nat, zwak) en klimaat (langdurig nat, sterk). Voor de bewijsvoering van het bestaan van een oppervlakte golfbeweging aan het reliëf van valleigletsjers, de gletsjerkinematica, had Finsterwalder voor het accumulatiegebied een flinke aanhoudende klimaatschommeling nodig. Hij baseerde zijn werk op de Forel-Richter theorie: Periodische Gletscher Schwankungen en op het veldwerk van Vallot: Experiences sur la Marche et variations de la Mer-de-Glacé.
Klassieke gletsjercyclus
De gletsjercyclus of periodieke gletsjerschommeling in de aanwasfase, is wetenschappelijk door Sebastian Finsterwalder voor het eerst waargenomen en gedocumenteerd aan de Vernagtferner, (1890-1901). Een kleine historische valleigletsjer in het Ötztal:
- De veldmetingen aan de Vernagtferner geven het tijdstip van aanzwelling aan van zowel firnveld als gletsjer als ook de tijdsduur van het eerste deel van de gletsjercyclus van minimaal 11 jaar.
- Bij de Vernagtferner vindt aanzwelling van het firnveld plaats vanaf de winter het jaar 1890. Het is de eerste aanzwelling sinds de Kleine IJstijd van een sterk verzwakte gletsjer. Het firnveld moest eerst vier jaar aansterken voordat de gletsjer in ijsdikte kon toenemen.
- De gletsjerlengte bleef echter krimpen tot het jaar 1898, waarna maar vier jaar van gletsjeraanwas nodig waren om de acht jaar van voorafgaande krimp te compenseren het jaar 1901. Vanaf dan was wetenschappelijk en in nauwere zin sprake van een cyclus: het eerste natte deel van minimaal 11 jaar.
Gletsjerschommeling
Een firnveld is het accumulatiegebied van sneeuw en ijs het is de oorsprong van de gletsjer in het bovenste deel. Beneden het firnveld of beneden de evenwichtslijn begint het ablatiegebied de feitelijke gletsjer. Duurt de constante aanwastijd in het onderste deel van de gletsjer maar een of twee jaar dan is alleen sprake van een gletsjerschommeling zoals de gletsjers dit ook in het weer in regelmaat laten zien.
Bronnen, noten en/of referenties
|