GeenPeil

GeenPeil.nl
Taal	Nederlands
Registratie	Nederland
Eigenaar	News Media, Burgercomité-EU
Opgericht	2015
Status	Actief
Link	GeenPeil.nl

GeenPeil was de campagnenaam van het initiatief van weblog GeenStijl om een nationaal raadgevend referendum aan te vragen over het Associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne. Mede-initiatiefnemers waren het Forum voor Democratie van schrijver Thierry Baudet en het Burgercomité-EU, de opvolger van het Burgerforum-EU, dat in 2014 de benodigde 40.000 handtekeningen voor een burgerinitiatief behaalde. Het raadgevend referendum zou gaan over de Wet Goedkeuring van de op 27 juni 2014 te Brussel tot stand gekomen Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie en haar lidstaten, enerzijds, en Oekraïne, anderzijds (Trb. 2014, 160). De campagne werd geleid door GeenStijl-journalist Jan Roos.

In 2014 organiseerde GeenStijl een gelijknamige actie tijdens de Europese Parlementsverkiezingen. Nederlandse gemeentes mochten de uitkomst van deze verkiezingen pas enkele dagen later bekendmaken, tegelijk met andere EU-lidstaten. GeenStijl liet, via een maas in de Kieswet, de uitslag per stembureau registreren door 1.442 vrijwilligers. De voorzitter van elk stembureau moet de uitslag namelijk hardop voorlezen en daar mogen burgers bij waarnemen. Op basis van die gegevens kon GeenStijl een eigen exitpoll maken.

Op 14 oktober 2015 maakte de Kiesraad bekend dat het referendum er gaat komen.

Campagne

Standpunten

De campagneslogan van GeenPeil luidde "Doe mee en red de democratie!". Daarmee bedoelden de initiatiefnemers democratie op zowel Nederlands, als op Europees niveau. Op de campagnewebsite staat dat men vond dat het tijd was "dat wij als volk een duidelijk democratisch signaal naar Den Haag zenden", maar ook dat ze "tegen de gebrekkige Europese democratie" ageerden. Het EU-verdrag met Oekraïne ziet GeenPeil niet zitten. Niet alleen vinden zij dat hier burgerinspraak over moet plaatsvinden; zij zien dit verdrag vooral als voorportaal naar EU-lidmaatschap voor Oekraïne. Critici beweren echter dat EU-lidmaatschap voor Oekraïne niet aan de orde is.

Steun

GeenPeil kreeg tijdens de campagne steun van verschillende politieke partijen, waaronder de PVV, VNL, de SP, 50PLUS en de Partij voor de Dieren. Van deze partijen stemde alleen 50PLUS voor het associatieverdrag. Daarnaast kreeg men ook bijval van bekende Nederlanders, waaronder cabaratier Hans Teeuwen, filmmaker Eddy Terstall en tv-presentator Jort Kelder.

Tegenstand kreeg GeenPeil onder meer van hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Marcel Canoy. Zijn voornaamste kritiek was dat het onderwerp van het referendum zich moeilijk leent voor een "ordentelijk inhoudelijk publiek debat". Ook geschiedkundige en hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk was fel opponent van het initiatief. In een debat met Jan Roos vertelde De Wijk dat hij zich afvroeg of de door GeenPeil-activisten gebruikte argumenten wel "valide" waren. In het NRC Handelsblad werd GeenPeil zelfs 'aanhanger op de flanken van Poetin' genoemd.

Procedure en resultaten

De Wet raadgevend referendum onderscheidt twee fases voor het aanvragen van een raadgevend referendum: de inleidende fase en de definitieve fase. Voor de inleidende fase zijn 10.000 geldige referendumverzoeken benodigd, binnen een termijn van vier weken nadat desbetreffende wet is goedgekeurd. Om een geldig referendumverzoek in te dienen, dient men gebruik te maken van de door de Kiesraad opgestelde formulieren. De geldigheid van een verzoek is verder afhankelijk van de ingevulde gegevens, kiesgerechtigdheid en of het verzoek tijdig is ontvangen. De Kiesraad bepaalt aan de hand van een aselecte steekproef hoeveel formulieren geldig zijn.

Als het inleidende verzoek vervolgens wordt toegelaten door de Kiesraad, gaat de definitieve fase van start. Er moeten dan 300.000 geldige referendumverzoeken worden ontvangen, binnen een termijn van zes weken. Als het definitieve verzoek wordt toegelaten, moet de regering binnen zes maanden een raadgevend referendum organiseren.

Inleidende fase

De uiterste ontvangstdatum van de inleidende fase werd voor deze wet door de Kiesraad gesteld op 6 augustus 2015. Op 13 augustus meldde de Kiesraad dat er in totaal 14.441 verzoeken waren ontvangen. Op basis van de steekproef verklaarde de Kiesraad 13.480 verzoeken geldig en werd het inleidend verzoek toegelaten.

Definitieve fase

Voor de definitieve fase werd de uiterlijke ontvangstdatum gesteld op 28 september 2015. Om het proces te vergemakkelijken, ontwikkelde GeenStijl een applicatie waarmee men digitaal het referendumformulier kon invullen en ondertekenen. Naar eigen zeggen haalde GeenStijl hiermee binnen 24 uur ruim 30.000 handtekeningen op.

Op 27 september, een dag voor de deadline, maakte campagneleider Jan Roos in de avonduitzending van RTL Nieuws bekend dat GeenPeil 443.000 digitale referendumverzoeken had opgehaald. De eindstand werd uiteindelijk door GeenStijl gesteld op 451.666 referendumverzoeken. Dat is ruim boven het wettelijk minimum van 300.000 verzoeken en zou dus voldoende zijn voor een raadgevend referendum.

De Kiesraad maakte op 14 oktober 2015 bekend dat er in totaal 472.849 ondersteuningsverklaringen werden ontvangen, waarvan zij er 427.939 geldig verklaarden op basis van een steekproef. Dat betekent dat het referendum dus zal plaatsvinden. Dat zal voor 14 april 2016 gebeuren, tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie. Op welke dag het referendum precies plaatsvindt, bepaalt de referendumcommissie. Ook bepaalt deze commissie hoe de vraag op het stembiljet zal luiden.

Het halen van de drempel van 300.000 handtekeningen betekent verder dat het associatieverdrag uitgesteld wordt.

Vervolg

Woordvoerder Jan Roos maakte in Nieuwspoort bekend dat GeenPeil geen campagne voor of tegen het verdrag met Oekraïne zal gaan voeren. Ze geven daarmee prioriteit aan de opkomstdrempel van 30%, die de Wet raadgevend referendum voorschrijft. Als deze drempel niet wordt gehaald, is het referendum niet geldig.

Externe link

• Officiële website

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: