Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Cortex cingularis anterior
De cortex cingularis anterior omvat de Brodmann gebieden 24, 25, en 32.
Anatomie
De cortex cingularis anterior omvat de schors van het voorste deel van de gyrus cinguli die als een 'ceintuur' om de hersenbalk heen ligt. De gyrus cinguli is fylogenetisch ouder dan andere prefrontale gebieden, en vertoont ook niet de korrelige (granulaire) 6-lagige structuur van deze gebieden. De cortex cingularis anterior kan worden onderverdeeld in een ventraal en een dorsaal deel.
De cortex cingularis anterior maakt deel uit van een affectief netwerk in de hersenen dat betrokken is bij verwerking van emotionele prikkels. Er bestaan vele verbindingen met de amygdala en orbitofrontale cortex. Het gebied bevat veel projecties van dopaminerge circuits (met name het mesolimbische circuit) die ontspringen in het ventraal tegmentum in de hersenstam.
Functie
Uit PET onderzoek blijkt dat de cortex cingularis anterior actief is bij verwerking van pijnprikkels. Vermoedelijk weerspiegelt dit niet zozeer verwerking van pijnprikkels per se, maar eerder het aversieve karakter van deze prikkels. Recente fMRI en ERP studies hebben aannemelijk gemaakt dat de cortex cingularis anterior een rol speelt bij verwerking van positieve en negatieve bekrachtigers (beloning en straf). Uit fMRI-studies blijkt dat uitvoering van cognitieve taken waarbij sprake is van respons-conflict zoals de Eriksen flanker taak en Stroop-taak gepaard gaat met sterkere activatie van dit gebied. In de ERP treedt een component op, de error-related negativity die mogelijk hetzelfde proces weerspiegelt. Kennelijk signaleert de cortex cingularis anterior niet alleen prikkels met een belonings- of straf-karakter maar ook prikkels die gepaard gaan met respons-conflict of fouten in gedrag. UIt een studie van Bush e.a. (2000) kwam bovendien naar voren dat het ventrale deel van de cortex cingularis anterior aan emotionele, en het dorsale deel aan cognitieve aspecten van de taken is gerelateerd. Ook blijkt het gebied een rol te speken in de regulatie van functies als bloeddruk en hartslagfrekwentie. Door Damasio (1994) wordt de cortex cingularis anterior geassocieerd met spontane emotionele uitdrukkingen, in contrast tot vrijwillige uitdrukkingen die de motorische schors activeren.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- Allman, J. M., Hakeem, A., Erwin, J. M., Nimchinsky, E., & Hof, P. (2001). The anterior cingulate cortex: The evolution of an interface between emotion and cognition. Annals New York Academy of Sciences, 935, 107-117.
- Botvinick, M., Nystrom, L. E., Fissell, K., Carter, C. S., & Cohen, J. D. (1999). Conflict monitoring versus selection-for-action in anterior cingulate cortex. Nature, 402, 179-181.
- Bush, G., Frazier, J. A., Rauch, S. L., Seidman, L. J., Whalen, P. J., Jenike, M. A., et al. (1999). Anterior cingulate cortex dysfunction in attention-deficit/hyperactivity disorder revealed by fMRI and the counting stroop. Society of Biological Psychiatry, 45, 1542-1552.
- Bush, G., Luu, P., & Posner, M. I. (2000). Cognitive and emotional influences in anterior cingulate cortex. Trends in Cognitive Science, 4, 215-222.
- Bush, G., Vogt, B. A., Holmes, A., Dale, A. M., Greve, D., Jenike, M. A., et al. (2002). Dorsal anterior cingulate cortex: A role in reward-based decision making. Proceedings of the National Academy of Sciences, 99(1), 523-528.
- Carter, C. S., Braver, T. S., Barch, D. M., Botvinick, M., Noll, D., & Cohen, J. D. (1998). Anterior cingulate cortex, error detection, and on-line monitoring of performance. Science, 280, 747-749.
- Holroyd, C. B., Nieuwenhuis, S., Mars, R. B., & Coles, M. G. H. (2004). Anterior cingulate cortex, selection for action, and error processing. In M. I. Posner (Ed.), Cognitive neuroscience of attention (pp. 219-231). New York: Guilford Publication, Inc.
- Lane, R. D., Reiman, E. M., Axelrod, B., Yun, L., Holmes, A., & Schwartz, G. E. (1998). Neural correlates of levels of emotional awareness: Evidence of an interaction between emotion and attention in the anterior cingulate cortex. Journal of Cognitive Neuroscience, 10(4), 525-535.
- Luu, P., & Pederson, S. M. (2004). The anterior cingulate cortex: Regulating actions in context. In M. I. Posner (Ed.), Cognitive neuroscience of attention. New York: Guilford Publication, Inc.
- Nieuwenhuis, S., Ridderinkhof, K. R., Blom, J., Band, G. P., & Kok, A. (2001). Error-related brain potentials are differentially related to awareness of response errors: evidence from an antisaccade task. Psychophysiology, 38, 752-760.
- Damasio, Antonio R. (1994), Descartes' Error — Emotion, Reason and the Human Brain, Putnam. Ned. vert. De vergissing van Descartes — gevoel, verstand en het menselijk brein, Wereldbibliotheek, ISBN 9028418296.