Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bronnen voor de geschiedschrijving van Babylonië
Er zijn een aantal belangrijke bronnen voor de geschiedschrijving van Babylonië, die ieder hun eigen bijdrage leveren met voor- en nadelen voor de geschiedschrijver
Post-Kassitisch Babylon (1158-722 v.Chr.)[1]
Documenten uit de tijd zelf
Babylonische documenten
- Gedateerde documenten, met name als zij een eponiem en/of een koningsnaam bevatten. Dit is nuttig ter nadere bepaling van de lengte van het bewind van een koning
- Koninklijke inscripties zeggen veel over welke titels men voert, maar soms geeft dat eerder een wens dan de werkelijkheid weer
- Kudurru's geven geografische informatie, maar ook soms de namen van hoge ambtenaren in dienst van een koning
- Privé-documenten en hun verspreiding geven een idee hoe groot het machtsbereik van een koning werkelijk was
- Persoonsnamen in allerlei documenten geven een indruk van de etnische samenstelling van de plaatselijke bevolking
Assyrische documenten
De koninklijke inscripties van Assyrië moeten met de nodige argwaan bekeken worden omdat zij vaak voor propagandadoeleinden bedoeld waren. Als Assyrië een succes boekt wordt dit breed uitgemeten. Iets anders wordt al snel verzwegen. Dat geldt ook voor de Synchronistische Geschiedenis, een document dat de koningen van Assyrië naast die van Babylonië weergeeft waardoor het mogelijk is informatie te verkrijgen wie tijdgenoot van wie was.
Er zijn echter ook brieven van een meer persoonlijke aard, met name uit Nimrud, waar men minder selectief met de waarheid omgaat
Elamitische bronnen
De informatie uit Elamitische bron is beperkt. Shilhak-Unshushinak geeft een lijst van plaatsen in Babylonisch gebied die hij zegt te hebben veroverd in de dagen van de Tweede Dynastie van Isin. Er is weinig reden om te twijfelen aan de juistheid.
Secundaire bronnen
Dit zijn bijvoorbeeld koningslijsten. Zij zijn vaak over langere tijd samengesteld en daarna gekopieerd en kunnen fouten bevatten, maar geven vaak de beste informatie voor de chronologische gang van zaken.
Koningslijst C
Dit is een vrij kleine koningslijst en eigenlijk een oefentablet van een schooljongen (met een overduidelijke schrijffout), maar de publicatie ervan in 1955 veranderde vrijwel alle inzichten over de koningen van de Tweede Dynastie van Isin.
Königsliste A[2]
Deze lijst is later in de tijd, maar het is de enige lijst die, althans oorspronkelijk, alle koningen en hun regeringstijden van dit tijdperk opsomde. Een deel van het tablet ontbreekt echter. De opgegeven regeringsjaren lijken wel te kloppen, op een uitzondering na. De namen zijn ook betrouwbaar al zijn ze in verkorte vorm geschreven. De afstammingsgegevens zijn soms juist en soms ook niet.
De synchronistische koningslijsten
Deze geven Assyrische en Babylonische koningen naast elkaar, zonder regeringsduur. Soms is een een lege plek of wat om aan te geven dat één Assyrische koning tijdgenoot van meerdere Babylonische koningen was, maar er zijn wel erg veel koningsnamen vlak naast elkaar, wat zou inhouden dat hun troonsbestijging gelijtijdig plaatsvond. Dit is onmogelijk. De synchronismes moeten derhalve met een korreltje zout genomen worden. Maar ten minste geven zij de koningen in de juiste volgorde, die tegen andere lijsten -gewoonlijk succesvol- vergeleken kan worden.
Assyrische koningslijsten, eponiemenlijsten en eponiemenkronieken
Deze geven de beste basis voor een absolute chronologie, ten minste vanaf 911 v.Chr. Een van weinige discrepanties is tussen de Nassouhi-lijst en de Khorsabad-lijst. Voor Tiglat-pileser II geeft Nassouhi 33 jaar en Khorsabad maar 32. Khorsbad is een jonger document.
De synchronistische geschiedenis
Deze kroniek is het best bewaard van de Assyrische kronieken, maar zoals gezegd, nogal partijdig en propagandistisch. Soms zijn Babylonische overwinningen eenvoudig toegewezen aan Assyrië. Bovendien is wat behouden is een tamelijk slordige kopie.
De kroniek van Tiglat-Pileser I
Deze kroniek is niet erg goed bewaard gebleven, maar schijnt een stuk neutraler geschreven te zijn. Er komen zo waar Assyrische verliezen in voor.
Babylonische kronieken
Kroniek P
Deze kroniek is vooral geïnteresseerd in de militaire betrekkingen van Babylonië met Assyrië en Elam. De inhoud is op punten niet in overeenstemming met de Assyrische Syncrhonistische Geschiedenis. De kroniek overlapt maar gedeeltelijk met deze periode.
De Nieuwe Babylonische Kroniek
Voor zover behouden gaat deze kroiek vooral over de invallen van Arameese nomaden in Babylonië en Assyrië, naast wat religieus bouw- en herstelwerk van de Babylonische vorsten.
De religieuze kroniek
Deze kroniek gaat vooral over voortekenen en wat zij betekenden, maar soms zijn dat poltiek belangrijke gebeurtenissen, zoals invallen van nomaden.
De dynastieke kroniek
Deze kroniek handelt voor een klein deel met de onderhavige periode. Het geeft de koningen van de drie dynastieën die volgden op de Tweede Dynastie van Isin, inclusief hun regeringsduur en plaats waar zij begraven zijn. Dat laatste is niet na te gaan en het eerste klopt niet met kroniek A, en ook de optelling klopt niet.
De Babylonische kroniek
Deze kroniek begint in het jaar 747 v.Chr., maar beschrijft de militaire en politeke gebeurtenissen van zowel Assyrië, Babylonië als Elam, compleet met de exacte data voor de koningen van die drie landen. De toon is onpartijdig.
De kroniek van Shamash-shuma-ukin
Een duidelijke schrijffout daargelaten lijken de gegevens te kloppen met andere kronieken
BM 48498
Deze kroniek is zwaar beschadigd.
Bronnen, noten en/of referenties
|