Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Afikoman
Afikoman is een stuk van de op de sederavond van het joodse Pesach gegeten matse. Het Hebreeuwse woord (אפיקומן) is waarschijnlijk afgeleid van het Grieks. Volgens de Babylonische Talmoed zou het zijn afgeleid van epikomen, [ἐπὶ κῶμον], „dat wat erna komt” of „dessert”). De Talmoed van Jeruzalem legt uit dat het zou zijn afgeleid van epikomion, ἐπικώμιον, „feestlied” of „feestelijkheden na de maaltijd”. (Jeruzalem Talmoed 70b) In de Grieks-Romeinse wereld was het toen gebruikelijk om na de maaltijd feestelijkheden en drinkgelagen te laten volgen. De Misjna zegt: „Men mag geen afikoman toevoegen na de Pesachmaaltijd” (Misjna Pesachim 10:8)
Het stuk wordt tijdens de maaltijd opzij gelegd of verstopt, om na de eigenlijke maaltijd als nagerecht te worden gebruikt vóór het gebed na de maaltijd wordt gesproken.
Vroeger bestond het gebruik om de tafels waarop de spijzen stonden na de maaltijd uit de kamer te dragen en in de plaats daarvan opdienborden met gebak als nagerecht binnen te dragen. Ten tijde van de joodse tempel te Jeruzalem werd een deel van het Pesachoffer (het korban Pesach) gegeten. Men bewaarde toen minstens 25 gram van het offerlam tot op het einde van de maaltijd, opdat de Pesachsmaak in de mond zou blijven.
De afikoman dient als een vervanging voor het gebod van het Pesachoffer, dat heden ten dage niet meer in kracht is. (Pesach Haggada, Tsafoen) Het gebod om matse te eten is als enige gebod uit de Thora overgebleven. Daarom eet men de matse op het einde van de sedermaaltijd, voor de zegenspreuk.
Het verstoppen om de afikoman om de kinderen ernaar te laten zoeken is voor hen een leuk spelletje en houdt hen op deze avond ook wat langer wakker. Dit gebruik ontstond mogelijk uit een interpretatie van Pesachim 109a, waar verteld wordt dat rabbi Akiva geroosterd graan en noten uitdeelde aan de kinderen om hen op die avond wakker te houden.
Weblinks
- (en) Afikoman in de Jewish Virtual Library
(en) Afikomen, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: 
)