Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Whiplash (letsel)
Zie ook : whiplash (doorverwijzing), voor andere betekenissen van "whiplash".
| Whiplash (letsel) | ||
| ICD-10 | S13.4 | |
| ICD-9-CM | 847.0 | |
| DiseasesDB | 14122 | |
| MedlinePlus | 000025 | |
| MeSH | D014911 | |
Een whiplash is een letsel aan de nek en/of rug ten gevolge van een ongeval of andere plotselinge gebeurtenis waarbij het lichaam voor- of achteruit beweegt terwijl het hoofd niet wordt gesteund. De beweging is te vergelijken met de beweging van het uiteinde van een zweep, waarbij een klappend geluid ontstaat.
Het grootste risico op een whiplash loopt men wanneer men in de auto van achteren wordt aangereden. Hierdoor wordt de nek overbelast. Doordat de spieren en pezen in de nek sterk zijn, denkt men dat er niets echt kapot is. Er kan hierbij een kneuzing optreden, die later aanleiding tot klachten geeft. Het grootste deel van de mensen herstelt op korte termijn. Whiplash is geen diagnose maar een verzamelnaam voor klachten (zie symptomen), die zijn ontstaan door een plotselinge heen-en-weerbeweging van het hoofd en de nek; in de volksmond wordt dit een whiplash genoemd.
De gevolgen van een whiplash zijn vaak voor de buitenstaander niet te zien en voor een arts moeilijk of niet vast te stellen, terwijl de patiënt er kortere of langere tijd last van kan hebben.
Lichamelijke symptomen kunnen zijn:
Andere (aspecifieke) symptomen kunnen zijn:
- ernstige problemen met de concentratie
- vergeetachtigheid
- stemmingswisselingen
- vermoeidheid
- tintelen in de vingers
- oorsuizingen (tinnitus)
Herstel van een whiplash kan een langzaam proces zijn. Bij ongeveer vijftig procent van de mensen gaat het binnen drie maanden vanzelf over. Zeventig procent is binnen een jaar hersteld. De dertig procent die overblijft, herstelt niet goed en wordt in het jaar daarna meestal met allerlei therapieën behandeld. In ruim de helft van deze gevallen komt het dan alsnog goed. Bij ongeveer tien procent van de slachtoffers blijven de klachten bestaan.
Een nekkraag kan extra ondersteuning bieden, maar het gebruik hier van is nooit langer dan 4 tot 6 weken te adviseren, omdat de nekspieren hierdoor 'lui' worden en de klachten zelfs kunnen verergeren. Passieve behandelstrategieën, zoals het gebruik van een halskraag, worden in feite afgeraden.
Als de klachten langer dan 3 maanden duren, is de kans op een vicieuze cirkel groot, bijvoorbeeld kort na het optreden van een whiplash is er nekpijn, gevolgd door moeilijk bewegen met de nek waardoor de spieren verkrampen. Daardoor wordt onbewust een gedrag aangeleerd met nog meer "houterige" bewegen van de nek (terwijl de echte klachten van de nek al weg zijn). Het gevolg daarvan kan weer andere klachten als hoofdpijn, nekpijn en dergelijke opleveren. Dan gaat de lichamelijke klacht over in een psychische klacht die alleen opgelost kan worden door zowel lichamelijke als psychische behandeling.
Mogelijke behandelingen door een fysiotherapie en oefentherapie zijn onvoldoende op effectiviteit onderzocht. Het kraken door een chiropractor is absoluut funest zolang niet exact duidelijk is wat de werkelijke schade is. Herstel kan negatief beïnvloed worden door het letselschadeproces dat meestal erg moeilijk verloopt vanwege de moeilijk definieerbare klachten. Hierdoor blijft een exacte diagnose vaak achterwege, waardoor het letselschadetraject extra onder druk wordt gezet.
Niet altijd wordt het klachtenpatroon door artsen herkend, vooral als er direct na het ongeval een onderzoek plaatsvindt, waarbij een hersenschudding niet direct wordt gediagnosticeerd. Dit kan gemaskeerd worden door het hoge adrenalineniveau in het lichaam veroorzaakt door het ongeval.
Bij langdurige klachten kunnen sommige klachten bij onderzoek meestal wel vastgesteld worden, zoals beweeglijkheid van de nek, duizeligheid, pijn en vermoeidheid. Maar de oorzaak kan meestal nog niet duidelijk vastgesteld worden. Dit leidt soms tot verwarrende stellingen. Volgens sommigen is een whiplash aantoonbaar aanwezig als de klachten vastgesteld kunnen worden. Volgens anderen bestaat een whiplash helemaal niet, omdat de oorzaak niet vastgesteld kan worden.
Een hersenscan of CT-scan kan geen uitsluitsel geven, anders dan een niet aanwezige afwijking of aantoonbare oorzaak.
De whiplash wordt ook vaak gezien als een modeziekte.