Wereldelektriciteitsgebruik

Het wereldelektriciteitsgebruik is de totale hoeveelheid elektriciteit die door de mensheid per jaar gebruikt wordt. Elektriciteit is onmisbaar in de moderne samenleving maar aan de opwekking kleven, als aan elke grote industrie, veiligheids- en milieuproblemen. De tabel vermeldt van de landen die het meest gebruiken, de hoeveelheid en hoe deze elektriciteit opgewekt wordt. Tenslotte worden kort scenario's weergegeven die het milieueffect analyseren.

Opwekking

Elektriciteit wordt in centrales opgewekt sinds 1882. Na de uitvinding van de stoomturbine (1883) kon het wereldelektriciteitsgebruik sterk toenemen.

Elektriciteit wordt opgewekt met een wisselstroomgenerator die mechanisch gekoppeld is aan

'Stoomturbine-generator combinatie

• een stoomturbine in een thermische centrale,
• of een hydraulische turbine in een waterkrachtcentrale,
• of een windturbine, alleenstaand of in een windpark.

Na de uitvinding van de silicium PV cel in 1954 begon de elektriciteitsopwekking met zonnepanelen, verbonden met een DC/AC convertor.

De energiebronnen voor elektriciteitsopwekking worden verdeeld in:

• fossiel, met steen- en bruinkool, aardolie en aardgas,
• nucleair, met kernenergie,
• duurzaam, met o.a. waterkracht, biomassa, wind- en zonne-energie.

Duurzaam betekent niet alleen: gewonnen uit onuitputtelijke natuurlijke bronnen, maar ook: met verantwoord natuurbeheer. Elektriciteitsopwekking met bijvoorbeeld biomassa is niet duurzaam zonder voldoende herbeplanting.

Tabel

Het gebruik is uitgedrukt in TWh/a (terawattuur per jaar; 1 TWh = 1 miljard kilowattuur). De laatste kolom bevat het aantal miljoenen inwoners. De data zijn van 2012. Het totale gebruik in de 37 vermelde landen is 19.000 TWh/a, dat is 90% van het elektriciteitsgebruik van alle meer dan 190 landen.

	Totaal	Fossiel	Nucleair	Duurzaam	Inwoners
	TWh/a				miljoen
WERELD	20.900	68%	11%	21%	7.040
Noord-Amerika
Verenigde Staten	4.070	66%	19%	13%	314
Canada	543	24%	15%	59%	34,9
Mexico	246	75%	2%	23%	117
Zuid-Amerika
Brazilië	498	17%	1%	82%	199
Argentinië	124	54%	4%	41%	41,1
Venezuela	102	35%	0	65%	30,0
Europa
Duitsland	585	57%	15%	25%	81,9
Frankrijk	482	9%	75%	16%	65,4
Verenigd Koninkrijk	347	67%	19%	12%	63,7
Italië	321	68%	0	32%	60,9
Spanje	261	48%	21%	31%	46,2
Oekraïne	166	45%	47%	8%	45,6
Polen	148	89%	0	10%	38,5
Zweden	136	2%	38%	60%	9,5
Noorwegen	119	2%	0	98%	5,0
Nederland	115	81%	4%	14%	16,8
België	88,9	34%	54%	12%	11,1
Finland	84,9	26%	33%	41%	5,4
Rusland
Rusland	948	63%	16%	21%	144
Midden-Oosten
Saoedi-Arabië	248	100%	0	0	28,3
Turkije	207	73%	0	27%	74,9
Verenigde Arabische Emiraten	93,7	100%	0	0	9,2
Zuidelijk Azië
China	4.830	78%	2%	20%	1.360
Japan	989	85%	1%	12%	128
India	940	81%	3%	16%	1.240
Zuid-Korea	517	70%	28%	2%	50
Taiwan	241	79%	16%	5%	23,4
Iran	186	94%	1%	5%	80,8
Indonesië	181	89%	0	11%	247
Thailand	169	95%	0	5%	67,7
Maleisië	126	84%	0	16%	29,2
Vietnam	104	60%	0	40%	93,4
Kazachstan	85,4	88%	0	12%	16,8
Pakistan	80,1	64%	6%	29%	179
Australië
Australië	236	89%	0	9%	23,1
Afrika
Zuid-Afrika	231	93%	5%	2%	52,3
Egypte	146	88%	0	12%	80,7

Gebruik per inwoner

Het totaalgebruik (2e kolom) gedeeld door het inwonertal (laatste kolom) geeft het elektriciteitsgebruik per inwoner van een land. In W-Europa ligt dat tussen 5 en 8 MWh/a. (Een MWh/a is 1000 kilowattuur per jaar.) In Scandinavië, de Verenigde Staten, Canada, Taiwan en Zuid-Korea is het veel hoger, in ontwikkelingslanden veel lager. Gemiddeld in de wereld is het ongeveer 3 MWh/a. Een zeer laag gebruik per hoofd, bijv. in Indonesië, komt doordat veel mensen niet op het elektriciteitsnet zijn aangesloten. Hetzelfde geldt voor andere landen met veel inwoners zoals Bangladesh en Nigeria die ontbreken in de tabel.

Scenario's

Alle scenario's voorzien dat door verdere efficiencyverbetering minder elektriciteit nodig zal zijn om aan een bepaalde vraag naar kracht en licht te voldoen. Maar ze voorzien ook sterke toename van de vraag door

• groeiende economie van ontwikkelingslanden en
• elektrificering van transport en verwarming. Verbrandingsmotoren worden vervangen door elektrische aandrijving en voor verwarming wordt minder gas en olie, en meer elektriciteit gebruikt, waar mogelijk met warmtepompen.

Naarmate de wereldeconomie groeit en transport en verwarming klimaat-vriendelijker worden zal de milieubelasting van het energiegebruik sterker bepaald worden door het elektriciteitsgebruik. Daarin wordt grotendeels voorzien met fossiele brandstof die verstoring van de natuurlijke kooldioxide kringloop veroorzaakt. De scenario's komen tot zeer verschillende uitkomsten van het milieueffect.

Het Internationaal Energieagentschap verwacht herziening van subsidie op fossiele brandstof, 550 miljard dollar in 2013, meer dan vier maal die op duurzame energie. In dit scenario wordt in 2040 de groei van het elektriciteitsgebruik voor bijna de helft gedekt door ruim 80% meer duurzame energie. Er komen ook veel nieuwe kerncentrales, deels om oude te vervangen. Het nucleaire deel van elektriciteitsopwekking zal echter weinig toenemen, van 11 tot 12%. Het duurzame deel neemt wel veel toe, van 21 naar 33%. Dat is niet genoeg. Het IEA waarschuwt dat om de opwarming tot 2°C te beperken de kooldioxide uitstoot niet meer dan 1000 gigaton (Gt) mag zijn vanaf 2014. Die grens is in 2040 al bereikt en de uitstoot zal daarna niet plotseling nul zijn.

De Wereldenergieraad (World Energy Council) voorziet in 2040 verdubbeling van het wereldelektriciteitsgebruik. Het fossiele aandeel in de opwekking is onzeker. Het kan rond 70% blijven in het zogenaamde Jazz-scenario waar landen vrij onafhankelijk "improviseren" maar het kan ook circa 40% worden in Symphony waar ze meer "georkestreerd" klimaatvriendelijk energiebeleid voeren. De kooldioxide-uitstoot zal van 32 Gt/a in 2012, in 2040 met Jazz toenemen tot 46 Gt/a maar met Symphonie afnemen tot 26 Gt/a.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)