Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Turijn (stad)

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.
Turijn
Torino
Stad in Italië Vlag van Italië
Bestand:Flag of Turin.svg Bestand:Turin coat of arms.svg
Turijn (stad)
Turijn (stad)
Situering
Regio Piëmont (PMN)
Provincie Turijn
Coördinaten 45°04′N 7°042′E
Algemeen
Oppervlakte 130 km²
Inwoners (30-06-14) 901.025 (6630 inw/km²)
Hoogte 240 m
Burgemeester Piero Fassino (PD)
Overig
Postcode 10100
Netnummer 011
Aangrenzende gemeenten Venaria Reale, Settimo Torinese, Borgaro Torinese, San Mauro Torinese, Collegno, Rivoli, Baldissero Torinese, Grugliasco, Pino Torinese, Orbassano, Pecetto Torinese, Beinasco, Moncalieri, Nichelino
Beschermheilige Johannes de Doper
Naam inwoner torinesi
ISTAT-code 001272
Detailkaart
Locatie van Turijn in Turijn
Locatie van Turijn in Turijn
Portaal  Portaalicoon   Italië
rel=nofollow
rel=nofollow

Turijn (Italiaans: Torino; Piëmontees: Turin) is na Milaan de grootste stad van Noord-Italië. Ze ligt ten zuidwesten van Milaan en ten noordwesten van Savona en is de hoofdstad van de regio Piëmont en de provincie Turijn.

Geschiedenis, cultuur en architectuur

Op de plek waar nu Turijn ligt, werd rond 28 v.Chr. door de Romeinen een militaire nederzetting gebouwd, Castra Taurinorum geheten, maar men vermoedt dat er daarvoor al significante aantallen mensen woonden. Uit de Romeinse tijd dateert de Porta Palatina en ook in het typische orthogonale stratenplan van het huidige centrum is de Romeinse invloed terug te zien.

Al in de middeleeuwen werd er een universiteit gesticht, maar Turijn werd pas echt belangrijk toen in 1563 Emanuel Filibert van Savoye er de hoofdstad van zijn hertogdom van maakte. Op het Piazza San Carlo staat een standbeeld van hem.

De meeste beroemde gebouwen in Turijn behoren dan ook tot de barok; een van de weinige voorbeelden van Renaissance-architectuur is de van rond 1500 daterende Duomo, waar zich de controversiële Lijkwade van Turijn bevindt. In opdracht van de 18e-eeuwse hertog Victor Amadeus II van Sardinië werden het Jachtpaleis Stupinigi en de Basiliek van Superga gebouwd, waar in het mausoleum vele Savoyes begraven liggen.

In het Palazzo dell'Accademia delle Scienze bevinden zich het Museo Egizio, het egyptologisch museum, een van de belangrijkste in zijn soort ter wereld, en de Galleria Sabauda, die de schilderijencollectie van de Savoyes herbergt. De Galleria Sabauda heeft o.a. werken van de Vlaamse primitieven zoals Van Eyck en Memling. Omdat een Savoye, Victor Emanuel II, in 1861 de eerste koning van Italië werd, is de geschiedenis van Turijn sterk verbonden met de Italiaanse eenwording, de Risorgimento. Turijn was tot 1865 zelfs de eerste hoofdstad van het verenigde Italië. Tussen de 17e eeuw en 1870 zetelden de Savoyes in het barokke Koninklijk Paleis. Als mooiste gebouw van Turijn geldt het 17e-eeuwse Palazzo Carignano, het geboortehuis van Victor Emanuel II. Tegenwoordig herbergt het het Museo Nazionale del Risorgimento.

Turijn en de omgeving van Marseille betwisten elkaar de uitvinding van vermout, maar zeker is dat verreweg de meeste producenten zich in Turijn bevinden. Onder de grootste: martini.

In 1899 werd in Turijn FIAT opgericht door de familie Agnelli, het bedrijf dat nog steeds van groot belang is voor de Turijnse economie. Het Automobielmuseum werd in 1933 geopend. De Agnelli's hebben sindsdien hun stempel gedrukt op de stad. Zo is zij ook eigenaar van voetbalclub Juventus. Turijn was tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog ook de filmstad van Italië. De gebroeders Lumière gaven hier de eerste Italiaanse filmvoorstellingen. Na de Eerste Wereldoorlog verhuisde de filmindustrie naar Rome. Turijn heeft nog wel een belangrijk filmmuseum. Dit is gevestigd in een van de opvallendste bouwwerken van de stad; de 19e-eeuwse 167 meter hoge Mole Antonelliana, die net als de Parijse Eiffeltoren het stadsgezicht domineert.

Demografie

In 2014 had Turijn een bevolking van 901.025 inwoners. Met de agglomeratie incluis komt het bevolkingsaantal op 2.236.941 inwoners. Zoals in vele andere steden in Italië is er een grote vergrijzing in de stad: slechts 14,5 procent van de bevolking is jonger dan 18, terwijl het aandeel van personen op pensioenleeftijd 30,12 procent bedraagt. Ondanks dit groeit de bevolking van Turijn. Deze groei is hoofdzakelijk afkomstig van migranten uit andere delen van Italië of door buitenlanders (vooral Oost-Europeanen).

De stad kende de laatste decennia een grote influx van buitenlanders. Iets minder dan 9 procent van de bevolking bestaat uit buitenlanders. De grootste groepen zijn Roemenen (51.114), Marokkanen (23.134), Peruanen (5.502), Albanezen (4.297) en Chinezen (3.533).

Geografie

Turijn bevindt zich in het noordwesten van Italië. Turijn is langs de west- en noordkant omflankt door de Alpen, langs de zuidkant door de heuvels van Monferrato. Vier rivieren stromen door de stad: de Po, de Dora Riparia, de Stura di Lanzo en de Sangone.

Klimaat

Turijn heeft een continentaal klimaat. Dit verschilt nogal ten opzichte van de rest van Italië, dat bekend is om haar comfortabele Mediterrane klimaat. De winters zijn koud en droog, de zomers zijn fris in de heuvels en redelijk warm in de vlaktes. Tijdens de winter- en herfstmaanden treden er vaak dikke mistbanken op in de vlaktes.[1]

Bezienswaardigheden

Musea

Universiteiten

Verkeer en vervoer

De metro van Turijn bestaat uit één lijn waaraan twintig stations gelegen zijn en verbindt voorstad Collegno en treinstation Lingotto met het centrum. De halte in het centrum, Porto Nuova, is het belangrijkste treinstation van Turijn. De luchthaven Turijn ligt 15 km ten noorden van de stad.

Sport

Roeien

Turijn is de stad waar de FISA (=internationale roeifederatie) werd opgericht in 1892.

Voetbal

Turijn is ook bekend om zijn twee succesvolle voetbalclubs: Juventus (gesticht in 1897) en Torino (gesticht in 1906). Juventus speelt zijn thuiswedstrijden in het Juventus Stadium, terwijl Torino FC dat in het Stadio Grande Torino doet.

In 1990 was Turijn speelstad bij het WK voetbal. De wedstrijden werden in het inmiddels gesloopte Stadio delle Alpi gespeeld. Tijdens het WK voetbal van 1934 en het EK voetbal van 1980 werden de wedstrijden in het kleinere Olympisch Stadion gespeeld.

Olympische Spelen

Turijn was de gaststad van de Olympische Winterspelen van 2006.

Schaatsen

Gedurende een korte periode rondom de Winterspelen van 2006 werden er internationale schaatswedstrijden georganiseerd in de Oval Lingotto. Hier zijn de enige schaatswedstrijden in Italië op een overdekte ijsbaan verreden.

Wielrennen

Turijn is sinds 1876 aankomstplaats van de eendagswedstrijd Milaan-Turijn.

Overige informatie

De beroemde film The Italian Job uit 1969 met Michael Caine speelt zich deels in Turijn af.

Stedenbanden

Geboren in Turijn

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º (en) Klimaat en temperatuur van Turijn, Torino Turistica
rel=nofollow
rel=nofollow

Sjabloon:Navigatie provincie Turijn Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Turin op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Turijn (stad) op Wikivoyage