Tragedie (toneel): verschil tussen versies

Versie van 8 nov 2019 21:16

De tragedie (van het Grieks tragōidia) is een theatergenre waarvan de oorsprong in het oude Griekse theater ligt.

Het wordt sinds Aristoteles als genre tegenover de komedie geplaatst. Terwijl de komedie bij Aristoteles inferieure mensen uitbeeldt, draait de tragedie om wat superieure mensen overkomt en hoe ze daar mee omgaan. Er worden personages van hoge afkomst ten tonele gevoerd die getroffen worden door het lot in de vorm van een dramatische wending in hun leven. Meestal eindigt een tragedie met de dood van een of meerdere personages. Aristoteles zag het in zijn Poetica als de taak van de tragedie om "angst en medelijden" op te wekken tot bij het publiek, tot een louterend effect, de catharsis, werd bereikt.

artikelzaadje

Hulpjes om informatie te verzamelen of teksten te verbeteren

Google • Duck Duck Go • free images Google • Flickr free images • Google zonder Wikipedia, blogs en Facebook • Google Wiki's • Google Scholar • Google Books • Vertaal de titel • Google Translated Search • Engels, Frans, Russisch, Grieks • Wikipedia • Toolserver • Wikidata (Reasonator) • Biografisch Portaal • Britannica • IMDb • RKD • ODIS • DNB • Catholic Encyclopedia • Jewish Encyclopedia • Archive.org • Medische studies op PubMed • Familysearch •
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[Bestand:Thomas Betterton as Hamlet.jpg|thumb|Een scène uit de beroemde tragedie [[Hamlet (hoofdbetekenis)|Hamlet]] van [[William Shakespeare]] (1709)]]
+De '''tragedie''' (van het Grieks tragōidia) is een [[theater]]genre waarvan de oorsprong in het oude Griekse theater ligt.
-Een '''tragedie''' ([[Oudgrieks]]: {{polytonic|τραγῳδία}}, tragōidia, "bokkenzang"), ook '''treurspel''' genoemd, is een toneelstuk met een [[plot|intrige]] die een ernstige handeling betreft. Vaak leidt dit tot een noodlottige afloop, maar naast de ''exitus infelix'' onderscheidt men ook tragedies met een ''[[happy end|exitus felix]]'', een gelukkige afloop. De intrige van een tragedie werkt naar een punt waar de held tot inzicht komt in zijn falen (de ''[[agnitio]]''), waarna een plotselinge en hevige ommekeer van zijn situatie volgt (de ''[[peripetie]]''). Het doel van de tragedie is hierdoor een reinigende invloed uit te oefenen op de geest van de toeschouwers, de zogenaamde [[Catharsis (literatuur)|catharsis]].
-==Griekse tragedie==
+Het wordt sinds [[Aristoteles]] als [[genre]] tegenover de [[komedie]] geplaatst. Terwijl de komedie bij Aristoteles inferieure mensen uitbeeldt, draait de tragedie om wat superieure mensen overkomt en hoe ze daar mee omgaan. Er worden [[personage]]s van hoge afkomst ten tonele gevoerd die getroffen worden door het [[lot]] in de vorm van een dramatische wending in hun leven. Meestal eindigt een tragedie met de [[dood]] van een of meerdere personages. [[Aristoteles]] zag het in zijn [[Poetica (Aristoteles)|Poetica]] als de taak van de tragedie om  "angst en medelijden" op te wekken tot bij het publiek, tot een louterend effect, de [[catharsis]], werd bereikt.
-De [[Attische tragedie]] van de Oud-Grieken ligt aan de oorsprong van dit genre, met als hoofdvertegenwoordigers [[Aeschylus|Aischylos]], [[Sophocles (tragicus)|Sophokles]] en [[Euripides]]. Sinds [[Aristoteles]] wordt het als [[genre]] tegenover de [[komedie]] geplaatst. Terwijl de komedie bij Aristoteles inferieure mensen uitbeeldt, draait de tragedie om wat superieure mensen overkomt en hoe ze daar mee omgaan. Er worden [[personage]]s van hoge afkomst ten tonele gevoerd die getroffen worden door het [[Noodlot (term)|lot]] in de vorm van een dramatische wending in hun leven. Zo gaat in toneelstukken als [[Antigone (Sophocles)|Antigone]] en [[Koning Oedipus]] de hoofdpersoon de onvermijdelijke ondergang of dood tegemoet, hetzij door menselijk falen of door ingrijpen van de goden.  Meestal eindigt een tragedie met de [[dood]] van een of meerdere personages. [[Aristoteles]] zag het in zijn  [[Poetica (Aristoteles)|Poetica]] als de taak van de tragedie om  "angst en medelijden" op te wekken tot bij het publiek, tot een louterend effect, de [[Catharsis (literatuur)|catharsis]], werd bereikt.
-==Romeinse tragedie==
+{{beginnetje}}
-Een meer op effectbejag gebaseerd type tragedie is de Latijnse "[[wraaktragedie]]" van [[Lucius Annaeus Seneca|Seneca]], die in de [[Engelse renaissance]] navolging kreeg, te beginnen met [[Thomas Kyd]]s ''[[The Spanish Tragedy]]''.
-De tragedie is een dramatisch genre, maar desondanks heeft lang de gewoonte bestaan er lyrische elementen aan toe te voegen, met name de zangen van het koor, die de handeling van commentaar voorzagen. Een vermenging van [[komedie]] en tragedie is de [[tragikomedie]]. Het tragische verloop van het stuk wordt hier gevolgd door een ''[[happy end]]''. Of andersom: het komische stuk heeft geen ''happy end''. De Romeinse toneelschrijver [[Titus Maccius Plautus|Plautus]] schreef met ''[[Amphitruo (Plautus)|Amphitruo]]'' omstreeks [[210 v.Chr.]] een van de eerste stukken in deze mengvorm.
-==Renaissance en barok==
-[[Bestand:Tragic comic masks - roman mosaic.jpg|thumb|Tragedie en [[komedie]], Romeins [[mozaïek]]]]
-Vanaf de [[renaissance]] heeft dit model in de [[westerse cultuur]] veel navolging gevonden. In de zeventiende eeuw waren de hoofdvertegenwoordigers [[William Shakespeare]] en [[Jean Racine]], en in de Nederlanden [[Joost van den Vondel]]. In de zeventiende en achttiende eeuw werden honderden tragedies geschreven door katholieke en protestantse auteurs, in klassieke en barokke vorm, over gefingeerde en actueel-politieke zaken.
-==Moderne tijd==
-De tragedie heeft tot ver in de twintigste eeuw repertoire gehouden: een stuk als ''[[Dood van een handelsreiziger]]'' van [[Arthur Miller]] is een goed voorbeeld. Na de Tweede Wereldoorlog zijn onder invloed van het [[Bertolt Brecht|Brechtiaanse theater]] de stijlen dermate vermengd geraakt, dat de oudere genres hun waarde hebben verloren.
-{{commonscat|Tragedies}}
-{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-Tragedie (toneel)-article.ogg|12131856}}
 [[Categorie:Toneel]]
 [[Categorie:Genre]]

Tragedie (toneel): verschil tussen versies

Versie van 8 nov 2019 21:16

Navigatiemenu

Zoeken