Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Tori Amos

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.
rel=nofollow

Myra Ellen ("Tori") Amos (Newton (North Carolina), 22 augustus 1963) is een Amerikaans pianiste en singer-songwriter.

Levensloop en carrière

Als dochter van een methodistendominee heeft religie altijd een grote rol in haar leven gespeeld. Haar vader, Edison Amos, is deels van Ierse afkomst en haar moeder, Mary, is half Cherokee.

Al vroeg toonde ze interesse in muziek en vooral de piano. Ze was drie toen ze voor het eerst achter de toetsen kroop en zelf liedjes verzon. Onder de indruk van haar talent, besloten haar ouders Myra Ellen naar het Peabody Conservatorium te sturen. Met haar vijf jaren was ze de jongste studente ooit en leek een toekomst als concertpianiste voor haar weggelegd. Op haar elfde besluit ze het conservatorium te verlaten, deels door haar opstandige aard. Zo speelt ze liever eigen interpretaties van Beethoven en Mozart en heeft ze een hekel aan het lezen van bladmuziek. Twee jaar later treedt ze op in diverse bars en hotel lounges in Washington.

Amos doet in 1980 mee aan een zangwedstrijd georganiseerd door de stad Baltimore en wint. Ze neemt haar eerste single (tevens getiteld Baltimore) op, die ze vervolgens in eigen beheer en op kosten van haar vader uitbrengt. In de late jaren 80 vertrekt Amos, die inmiddels door vrienden Tori is gedoopt, naar Los Angeles. Daar vormt ze de groep Y Kant Tori Read (een verwijzing naar haar afkeer van bladmuziek) en brengt ze in 1988 een gelijknamig getiteld album uit. Het album flopt en toont Tori als stoeipoes met een zwaard en knalrood haar. Hoewel de zangeres zich later zou distantiëren van deze periode, zou een van de bandleden (gitarist Steve Caton) later nog vaak met Tori samenwerken.

Na een paar jaar geen piano aangeraakt te hebben, schrijft ze liedjes voor haar eigenlijke debuut, Little Earthquakes. Platenmaatschappij Atlantic is enthousiast, maar van mening dat haar werk beter op zijn plaats is op de Europese markt. Tori vertrekt naar Londen waar ze een appartement en een oude piano huurt en de liedjes afwerkt.

Haar debuutplaat, Little Earthquakes handelt over religie, schuld, liefde en haar verkrachting door een "fan" in 1984 (o.a. in nummers als het expliciete "Me and a Gun" en "Silent All These Years"). Het zeer persoonlijke album wordt al snel opgemerkt en toont het melodieuze en tekstueel gecompliceerde talent van Amos. Twee jaar later verschijnt Under the Pink. Dit album is rijker qua arrangementen en borduurt voort op de thema's van Little Earthquakes, maar duikt daarnaast ook in thema's als masturbatie ("Icicle") en geschiedenis (het epische "Yes, Anastasia"). Dit is tevens het eerste album waarop de Bösendorfer, de vaste piano van Amos hoorbaar is. Ze zou dit instrument altijd blijven gebruiken, ook tijdens haar optredens. Ook wordt op dit album een geprepareerde piano gebruikt in het nummer "Bells for Her", die ook werd gebruikt voor de tweede helft van de tour die op dat album volgde.

In 1996 verschijnt Boys for Pele. Dit is Amos' meest complexe album. Cryptische teksten en onconventionele arrangementen gaan hand in hand met het gebruik van nieuwe instrumenten. De obligate piano heeft gezelschap gekregen van een klavecimbel (dat Amos bespeelt als een gitaar, op nummers als "Blood Roses" en "Professional Widow"). Met name haar verbroken relatie met producer Eric Rosse is in thematisch opzicht bepalend geweest voor Boys for Pele, dat door Amos zelf geproduceerd werd. Van het nummer "Professional Widow" verschijnt een remix van de hand van Armand van Helden dat in het club-circuit een groot succes is en in Engeland de nummer 1-positie bereikt. In dezelfde tijd zingt ze ook in de dancehit Blue Skies van BT.

In 1998 trouwt Tori met producer Mark Hawley. Samen bewonen ze een landerij in Cornwall, waar ze ook hun eigen studio's hebben.

De diverse miskramen van Amos zijn een belangrijke invloed op haar vierde solo-album, From the Choirgirl Hotel, uit 1998. Ook in stijl betekent dit album een belangrijk keerpunt. De piano staat minder centraal en heeft plaatsgemaakt voor synthesizers. Het album staat vol met rijk gearrangeerde indringende nummers. De bijbehorende Plugged tour is een groot succes en brengt Amos onder andere naar Pinkpop. Tijdens haar optredens staat Amos erom bekend dat ze haar complete catalogus van meer dan 200 nummers voorbij kan laten komen. Het is dus steeds een verrassing wat ze ten gehore zal brengen. Ze treedt zowel solo als met band op.

To Venus and Back uit 1999 was begonnen als een verzameling van haar uitgebreide catalogus van B-kanten, maar toen bleek dat Amos verschillende nieuwe nummers klaar had, werd besloten een dubbelalbum uit te brengen. Naast een compleet nieuw album met elf nieuwe liedjes ('Venus: Orbiting') verschijnt een live-cd met nummers opgenomen tijdens de Plugged tour (getiteld 'Venus Live: Still Orbiting'). Qua stijl doet het nieuwe album denken aan de voorganger, maar Amos wisselt nummers met complexe, als dance aandoende ritmes, af met meer traditioneel op piano gebaseerde nummers. Tijdens een korte promotietour ontdekt Tori dat ze opnieuw zwanger is, en dit keer bevalt ze van een gezonde dochter.

Strange Little Girls (2001) is een cover album, waarop 12 nummers geschreven door mannen over vrouwen, vanuit vrouwelijk perspectief worden bekeken en herwerkt. Amos gaat in op wapengebruik (het spookachtige "97 Bonnie & Clyde" van Eminem en "Happiness Is a Warm Gun" van The Beatles, maar ook "I Don't Like Mondays" van de Boomtown Rats) en geeft een wel heel eigen interpretatie van "Raining Blood" van Slayer.

Nadat meningsverschillen met Warner/Atlantic tot een definitieve breuk met de platenmaatschappij leiden, verschijnt in 2002 Scarlet's Walk op het Epic-label. Het conceptalbum vertelt het verhaal van een vrouw die een fictieve reis maakt door de Verenigde Staten na 11 september. Thema's zijn de porno-industrie ("Amber Waves"), 11 september ("I Can't See New York"), godsdienstwaanzin ("Pancake") en haar pasgeboren dochter ("Gold Dust"). De single "A Sorta Fairytale" wordt haar grootste hit in de Verenigde Staten.

In 2003 verschijnt een album met muzikale hoogtepunten, Tales of a Librarian, waarop twee oude B-kanten opnieuw zijn opgenomen ("Mary" en "Sweet Dreams") en ook twee nieuwe nummers staan ("Angels" en het nostalgische "Snow Cherries from France"). Naar aanleiding van de Scarlet's Walk tour verschijnt in 2004 Welcome To Sunny Florida, een dvd met een liveconcert en een bijbehorende cd met B-kanten uit de Scarlet's Walk periode.

Begin 2005 verschijnt Amos' tweede album op het Sony/Epic-label, The Beekeeper. Centraal staan de rol van de vrouw en de oerzonde. Het album wordt gekenmerkt door gospelkoren, Cubaanse drums en het Hammondorgel. De single "Sleeps With Butterflies" krijgt redelijk wat airplay, mede door promotiebezoeken aan radioprogramma's en een signeersessie in het toepasselijk genaamde warenhuis De Bijenkorf te Amsterdam op 3 maart 2005. Het nummer "Toast" is opgedragen aan haar broer, die in november 2004 overlijdt na een auto-ongeluk.

Op 14 februari 2006 verschijnt een dvd met daarop alle videoclips uit Tori's carrière onder de titel Fade to Red.

Op 26 september 2006 komt het verzamelwerk A Piano: The Collection uit. Een box van 5 cd's met bijzondere opnamen uit Amos' carrière (eerder ongebruikt materiaal, demo's en nieuwe gemixte studioversies) en een aantal nieuwe nummers, waaronder het mythologische "Zero Point", dat stamt uit de tijd van To Venus and Back en daar plaats moest maken voor het nummer "Datura", en "Walk to Dublin", dat de eerste single van Boys for Pele had moeten worden, maar na onenigheid met de platenmaatschappij van het album werd gehaald.

Eind april 2007 komt Amos' negende studioalbum uit, getiteld American Doll Posse. De opnamen hiervoor beginnen in de zomer van 2006 en Amos werkt hierop wederom samen met vaste muzikanten Matt Chamberlain (drums) en Jon Evans (bas). Op dit nieuwe conceptalbum werkt de zangeres met vijf pseudoniemen: Santa, Pip, Clyde, Isabel en Tori. Deze personages zijn allen gebaseerd op een godin uit de Griekse mythologie, en belichamen volgens Amos de verschillende aspecten van de vrouw. Eerste single "Big Wheel" is een behoorlijk succes in de Verenigde Staten, waar hij de top 10 behaalt van de alternatieve hitlijsten. Doordat Amos in het nummer zingt dat ze een 'MILF' (Mother I'd Like to Fuck) is, is het nummer omstreden en moet ze die passage overslaan in enkele Amerikaanse tv-optredens. Ter promotie van het nieuwe album begon Tori op 28 mei 2007 in Rome aan een Europese tour, waarbij ze op 3 juni in de Heineken Music Hall te Amsterdam verscheen, en ook op Rock Werchter acte de présence gaf.

Op 2 december 2008 werd het nieuws naar buiten gebracht dat ondanks Amos' nieuw verworven onafhankelijke status als artiest ze haar nieuwe album zal uitbrengen met hulp met het label Univeral Records. Het album 'Abnormally Attracted to Sin' verschijnt op 18 mei 2009. De 'limited edition' van het album (Tori's tiende soloplaat) bevat een dvd met zogenaamde 'visualettes', korte stomme documentairefilmpjes die elk van de nummers vergezellen.

Op 8 oktober 2010 gaf Tori een concert in de Heineken Music Hall te Amsterdam, samen met het Metropole Orkest in het kader van De Week Van Het Metropole. In 2011 maakt Tori bekend dat ze samen met het Metropole Orkest werkt aan een album ter viering van het twintigjarig bestaan van haar debuut Little Earthquakes. Op dit album zullen bekende tracks uit haar oeuvre een nieuw arrangement krijgen.

Met scenarioschrijver Samuel Adamson is Amos al enkele jaren bezig met een musicalbewerking van een sprookje uit 1864 van George MacDonald, 'The Light Princess'. De musical zou in 2011 in première gaan, maar werd later tot nader order uitgesteld.

In 2011 verschijnt Night of Hunters, bij het klassieke label Deutsche Grammophon. De nummers op het album zijn, op één uitzondering na, geïnspireerd door bekende en minder bekende werken uit de klassieke muziek, waaronder dat van Chopin, Satie en Debussy. De kritieken op het album zijn overwegend positief. In de tweede helft van 2011 toert Amos met een strijkkwartet door Europa en Noord-Amerika. In Nederland worden Eindhoven en Amsterdam aangedaan.

In 2012 valt de 20e verjaardag van haar debuutalbum Little Earthquakes (1992). Reden om een cd uit te brengen met eerder werk in nieuwe arrangementen, begeleid door het Metropole Orkest. Gold Dust verscheen in oktober 2012, ook weer bij Deutsche Grammophon.

In 2013 levert Amos een bijdrage aan het nummer "Wait Until Tomorrow" van de debuut-cd van The Bullitts. In september gaat eindelijk de lang verwachte musical The Light Princess in première in het Royal National Theatre in Londen. De kritieken zijn positief. De musical én hoofdrolspeelster Rosalie Craig worden genomineerd in de categorieën beste musical en beste musical performance voor een Evening Standard Award. Rosalie Craig wint de prijs.

In mei 2014 verschijnt Unrependant Geraldines, haar 14e studioalbum. Op deze cd staat de piano weer centraal. Tijdens de daaropvolgende solo-tournee is ze in Nederland in Rotterdam en voor het eerst in het Concertgebouw in Amsterdam te zien. Hier speelt ze een indrukwekkende coverversie van Madonna's Frozen. Gedurende de tour door Europa, Noord-Amerika, Zuid-Afrika en Australië schudt ze elk concert een aantal nieuwe covers op verzoek van het publiek uit haar mouw, waaronder Jolene van Dolly Parton en Creep van Radiohead. In Australië treedt ze twee keer op met het Symfonie Orkest van Sydney.

Het album Native Invader kwam uit op 8 september 2017. Het werd aangekondigd op 22 april eerder dat jaar, waarbij ook een wereldtour zou volgen.[1]

Discografie

Albums

Album(s) met hitnoteringen in
de Nederlandse Album Top 20/50/75/100
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Y Kant Tori Read 1988 - van de band Y Kant Tori Read
Little Earthquakes 1992 -
Under the Pink 1994 12-02-1994 10 17
Boys for Pele 1996 03-02-1996 7 19
From the Choirgirl Hotel 1998 16-05-1998 34 12
To Venus and Back 1999 25-09-1999 24 6 Livealbum
Little Earthquakes 1992 27-01-2001 85 6 heruitgave
Strange Little Girls 2001 22-09-2001 27 5
Scarlet's Walk 2002 09-11-2002 17 14
A Tori Amos Collection - Tales of a Librarian 14-11-2003 06-12-2003 93 1 Verzamelalbum
The Beekeeper 20-02-2005 26-02-2005 13 14
A Piano: The Collection 2006 - Verzamelalbum
American Doll Posse 27-04-2007 05-05-2007 5 9
Abnormally Attracted to Sin 15-05-2009 23-05-2009 22 5
Midwinter Graces 06-11-2009 28-11-2009 99 1
Night of Hunters 16-09-2011 24-09-2011 34 6
Gold Dust 2012 06-10-2012 24 2
Unrepentant Geraldines 2014 17-05-2014 10 3*
Native Invader 8-09-2017 - - - -
Album(s) met hitnoteringen in
de Vlaamse Ultratop 50/100
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Boys for Pele 1996 03-02-1996 8 14
From the Choirgirl Hotel 1998 09-05-1998 13 14
To Venus and Back 1999 02-10-1999 13 5 Livealbum
Strange Little Girls 2001 29-09-2001 6 9
Scarlet's Walk 2002 09-11-2002 15 5
A Tori Amos Collection - Tales of a Librarian 2003 29-11-2003 34 10 Verzamelalbum
The Beekeeper 2005 26-02-2005 11 18
American Doll Posse 2007 05-05-2007 22 9
Abnormally Attracted to Sin 2009 23-05-2009 23 8
Night of Hunters 2011 01-10-2011 25 6
Gold Dust 2012 13-10-2012 27 1* Verzamelalbum

Singles

Single(s) met hitnoteringen in
de Nederlandse Top 40
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
The big picture 1988 -
Cool on your island 1988 -
Silent all these years 1991 -
Me and a gun 1991 -
China 1992 -
Winter 1992 -
Crucify 1992 - Nr. 79 in de Single Top 100
Silent all these years 1992 -
Cornflake Girl 1994 19-02-1994 30 3 Nr. 26 in de Single Top 100
God 1994 -
Pretty good year 1994 -
Past the mission 1994 -
Blue Skies 1996 - met BT
Caught a lite sneeze 1996 -
Talula 1996 -
Hey Jupiter 1996 -
In the springtime of his voodoo 1996 -
Professional widow (It's gotta be big) 1996 02-11-1996 29 5 Remix /
Nr. 33 in de Single Top 100
Spark 1998 09-05-1998 tip21 -
Raspberry swirl 1998 -
Jackie's strength 1999 -
Cruel 1999 -
Bliss 1999 -
1000 Oceans 1999 -
Glory of the 80's 1999 -
Concertina 2000 -
Strange little girl 2001 -
A sorta fairytale 2002 - Nr. 90 in de Single Top 100
Taxi ride 2003 -
Don't make me come to Vegas 2003 - met Timo Maas
Strange 2003 -
Mary 2003 -
Sleeps with butterflies 2005 -
Sweet the sting 2005 -
Cars & guitars 2005 -
Big wheel 2007 -
Bouncing off clouds 2007 -
Almost rosey 2007 -
Welcome to England 2009 -
Single(s) met hitnoteringen in
in de Vlaamse Ultratop 50
Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Cornflake girl 1994 - Nr. 30 in de Radio 2 Top 30
Hey Jupiter / Professional widow 1996 02-11-1996 22 15 Nr. 22 in de Radio 2 Top 30
Welcome to England 2009 16-05-2009 tip26 -

Radio 2 Top 2000

Nummer(s) met noteringen in de Radio 2 Top 2000 '99 '00 '01 '02 '03 '04 '05 '06 '07 '08 '09 '10 '11 '12 '13 '14 '15 '16 '17 '18
Cornflake Girl - - - - - - - - - - 1387 - 1374 1384 1434 1519 1728 - -
Winter - - - - - - - - - - - - - - - - 1447 813 765

Video's/dvd's

  • Little Earthquakes (1992)- VHS video
  • Live in New York (1997) - VHS video
  • The Complete Videos (1999) - VHS video
  • Welcome to Sunny Florida (2004) - dvd+cd
  • Fade to Red (2006) - 2dvd
  • Montreux 1991/1992 (2008) - dvd en cd
  • Abnormally attracted to sin (2009) - dvd en cd
Dvd's met hitnoteringen in de Nederlandse Music Top 30 Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Welcome to Sunny Florida 2004 05-06-2004 17 1
Live at Montreux 1991/1992 2008 04-10-2008 23 3
Dvd's met hitnoteringen in de Vlaamse Ultratop muziek-dvd top 10/20 Datum van
verschijnen
Datum van
binnenkomst
 Hoogste 
positie
 Aantal 
weken
 Opmerkingen 
Welcome to Sunny Florida 2004 12-06-2004 5 1

Zie ook

Externe links

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow