Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Straat van Gibraltar
| Straat van Gibraltar | ||
| Locatie | Tussen Marokko en Spanje | |
| Zee | Middellandse Zee | |
| Diepte (max.) | 286 m | |
| Diepte (gem.) | 16 m | |
| Breedte | 14 km | |
| Max. breedte | 44 km | |
| Lengte | 60 km | |
De Straat van Gibraltar (Spaans: estrecho de Gibraltar, Arabisch: مضيق جبل طارق), is de zee-engte tussen Marokko (Afrika) en Spanje (Europa). De breedte is 14 tot 44 km, de lengte circa 60 km en de grootste diepte 286 m. Deze zee-engte is genoemd naar de rots op het meest zuidoostelijke landpunt, Gibraltar.
De Straat van Gibraltar is tevens het verbindingspunt tussen de Atlantische Oceaan en de Alboránzee, die op zijn beurt weer overgaat in de Middellandse Zee. Vooral om deze reden is het een strategische plek. De Britten hechtten in het verleden veel belang aan het bezit van Gibraltar als militaire basis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er een hevige strijd geleverd om Duitse onderzeeboten, die de Straat van Gibraltar poogden te passeren, te detecteren en te vernietigen.[1]
De oude Grieken noemden de engte tussen de beide rotsige kapen de Zuilen van Hercules, die het einde van de wereld markeerden. Voor de Grieken, werd deze straat door de Feniciërs al aangeduid als de Zuilen van Melqart. In de 8e eeuw van onze jaartelling, circa 750, stak de Arabische Berber Tarik de straat over vanuit Noord-Afrika. Geberak Tarik (berg van Tarik) werd verbasterd tot 'Gibraltar'.
Getijden en stromen
De getijden van de Atlantische Oceaan dringen maar in beperkte mate de Middellandse Zee in, door de beperkte doorgang. Anderzijds is de Middellandse Zee groot genoeg om merkbare eigen getijden te hebben. Deze lopen niet synchroon met de Atlantische getijden. Er is een oostwaartse stroming naar de Middellandse Zee en een diepere tegenstroming van het zwaardere zoutere water van de Middellandse Zee naar de Atlantische Oceaan.[2] De waterbalans van de Middellandse Zee (er verdampt meer water dan er water instroomt via de rivieren) is alleen in evenwicht door de instroom van water uit de Atlantische Oceaan.[3] Door de aanwezigheid van hoge bergen aan beide kanten van straat is de zeestraat een trechter die de oost-west winden verstrekt. Deze sterke winden beïnvloeden op hun beurt de stroom en getijden. De combinatie van getijden en tegengestelde stromen maakt de stroomsituatie zeer complex en dynamisch.[4][5][6] Voor de vroegere grote zeilschepen was de straat een moeilijke en gevaarlijke doorgang.[7]
Geschiedenis
De Straat van Gibraltar is 5,3 miljoen jaar geleden ontstaan toen het Atlantische zeewater doordrong tot het uitgedroogde Middellandse Zeebekken, wat een gigantische waterstroom veroorzaakte.
Tunnel
In maart 2007 maakte de premier van Spanje, José Luis Rodríguez Zapatero, bekend dat er grote plannen waren om een tunnel aan te leggen onder deze straat. Door die tunnel zou een hogesnelheidstrein kunnen rijden.[8] In 2013 is het ontwerp gemaakt en in behandeling genomen door de Economische en Sociale Raad van de Verenigde Naties.[9]
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Strait of Gibraltar op Wikimedia Commons.