Septembermartelaren

De Septembermartelaren, ook Martelaren van Parijs of Martelaren van Karmel, was een groep van 191 priesters, die tijdens de Franse Revolutie stierven en die door de Kerk zalig verklaard werden. Zij maakten deel uit van een veel groter bloedbad dat in de maand september 1792 plaatsvond, de zogenaamde Septembermoorden, waarbij meer dan duizend mensen afgeslacht werden.

Na de val van de monarchie in augustus 1792, werd de Terreur ingesteld. In de tweede helft van augustus werden de strafmaatregelen tegen de geestelijken die de eed weigerden almaar verscherpt. Op de 26e werd vastgesteld dat eedweigeraars naar Zuid-Amerika moeten worden verbannen. In afwachting hiervan worden de geestelijken gevangen gehouden, onder meer in het karmelieten klooster in de Rue de Rennes in Parijs. Andere plaatsen waar de priesters waren samengedreven, waren het Saint-Firminklooster in het Quartier Latin en de voormalige benedictijnenabdij van Saint-Germain-des-Prés.

Commissaris Stanislas-Marie Maillard kreeg van het stadsbestuur de opdracht om te zorgen voor een snelle oplossing van het priestervraagstuk, als er maar geen doodskreten worden gehoord of akelige bloedsporen achterblijven. Zondagmiddag 2 september 1792 trekt hij om te beginnen naar het voormalige karmelietenklooster. Men begint bij degenen die hun middagoefeningetjes doen in de tuin. Alle gevangenen worden één voor één opgeroepen. Wie de eed weigert wordt ter dood veroordeeld, naar een hoekje van de tuin gebracht en ter plekke met een knuppel of sabel afgemaakt. In de tuin alleen al vallen er die middag 21. Ze besloten meteen door te gaan naar de meer dan honderd geestelijken die opgesloten zaten in de voormalige kapel. Het was intussen half vier in de middag. Maillard gaf er de voorkeur aan om aan zijn moordpartij het aanzien van een rechtszaak te geven. Waar de geestelijken in de kloosterkapel opgesloten zaten, liet hij even buiten die kapel een tafel neerzetten, waar de priesters telkens twee aan twee voorgeroepen worden. Aan ieder werd gevraagd of hij de eed wou afleggen. Wie weigerde, werd tegen het stoepje van de kapel gesmeten en bewerkt met sabels, bajonetten, knuppels, geweren en ander wapentuig. Nadat de lijken weggesleept werden, riep men de volgende slachtoffers op en begon alles opnieuw.

Op 3 september, als de slachtingen nog in volle gang zijn, stuurt het hoofd van de politie een nota naar de gevangenisdirecteuren: „Verwijder meteen de lijken van de mensen die niet meer zijn, uit uw gevangenis. Bij zonsopgang moet alles verwijderd zijn en buiten Parijs in diepe, goed met aarde toegedekte kuilen zijn gedeponeerd. Wil ons wel hun namen toezenden. Laat zorgvuldig de bloederige plekken van uw gevangenis met water en azijn schoonmaken, en gooi er zand overheen. U zult er door de Staat voor worden betaald. Maak voort en laat geen bloedspat achterblijven.” Eén dag later: „Kameraden, wij bevelen u de dode lichamen te verwijderen, alle bloedvlekken schoon te wassen en op te ruimen, met name de binnenplaatsen, kamers en trappen van de Abdij. U mag hiervoor de nodige doodgravers, voermannen, werklieden enz. inhuren.” De slachtpartij duurde van 2 tot 7 september 1792.

Onder de slachtoffers bevonden zich: