Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Schaken
Schaken is een bordspel voor twee personen. Het spel wordt gespeeld op een schaakbord van 8 bij 8 velden, die afwisselend licht en donker zijn gekleurd. In de beginstelling beschikken beide spelers over 16 speelstukken. De ene speler speelt met de witte stukken, de andere met de zwarte stukken. Beide spelers doen om beurten een zet, waarbij wit begint. Doel van het schaakspel is om de vijandelijke koning mat te zetten.
Het schaakspel is een denkspel. Geluk speelt geen rol. De spelers beschikken over volledige informatie en hebben hun eigen zetten geheel zelf in de hand.
Behalve als gezelschapsspel, wordt schaken ook beoefend als sport, waarbij titels zoals meester worden vergeven en kampioenschappen worden verspeeld. Het schaakspel is over de hele wereld bekend.
Materiaal
Het spelmateriaal dat benodigd is voor het spelen van een schaakpartij bestaat uit de volgende elementen.
- Een schaakbord van 8 x 8 vierkante velden, meestal van hout of geplastificeerd karton. Op alle 64 velden wordt gespeeld.
- Voor elk van beide spelers 16 stukken, meestal van hout of plastic, die doorgaans worden opgeborgen in een kartonnen doos of een houten kistje. Er zijn verschillende speelstukken met elk hun eigen speelmogelijkheden: per kleur een koning, een dame, twee torens, twee lopers, twee paarden, en acht pionnen.
- Desgewenst een schaakklok, die voor beide spelers de verbruikte bedenktijd aangeeft.
- Desgewenst voor elke speler een notatiebiljet, waarop zij het verloop van de partij kunnen noteren.
In het wedstrijdschaak is het gebruik van schaakklok en notatiebiljet doorgaans verplicht.
Spelverloop
| |||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
|
|
|
|
|
|
| ||
|
| |||||||||
Het spel start met een vaste beginopstelling (zie het diagram), met de pionnen op de tweede en zevende rij en de overige stukken op de eerste en achtste, van links naar rechts: toren, paard, loper, dame, koning, loper, paard, toren.
De beide spelers doen om beurten een zet, waarbij Wit (de speler met de witte stukken) begint. Een zet bestaat uit het verplaatsen van een eigen speelstuk (alleen bij de rokade: twee eigen speelstukken) volgens de voor dat speelstuk geldende loop. Dat kan naar een onbezet veld, of naar een veld dat wordt bezet door een vijandelijk stuk. In het laatste geval wordt het stuk van de tegenstander geslagen en van het bord genomen. Er staat dus nooit meer dan één stuk op een veld.
Een partij schaak wordt wel ingedeeld in drie fasen: de opening, het middenspel en het eindspel. In de opening activeren de spelers hun stukken vanuit de beginstelling. In het middenspel wordt slag geleverd. Hoewel spelers ook al in de opening kunnen verongelukken, worden veel partijen in deze tweede fase beslist. Er kan echter ook een eindspel ontstaan, waarin een van de spelers bij flink uitgedund materiaal tracht om een behaald voordeel alsnog in winst om te zetten.
Een schaakparij kan behalve in winst voor een van beide spelers ook in remise eindigen (gelijkspel), als geen van de twee spelers nog mogelijkheden heeft of ziet om te winnen.