Reizen met de OV-chipkaart in de trein

Reizen met de OV-chipkaart in de trein is mogelijk bij bijna alle treinreizen binnen Nederland. Daartoe zijn er kaartlezers op de stations, en hebben veel kaartautomaten OV-chipkaart-faciliteiten.

Papieren treinkaartjes worden in fasen afgeschaft; dit zal in het najaar van 2013 afgerond zijn. Vervolgens zullen de OV-chipkaartpoortjes die op sommige stations zijn geplaatst sluiten. Voor internationale treinen en vervoerbewijzen wordt nog naar een oplossing gezocht.

Vervoerders, kaartautomaten en kaartlezers

Het Nederlandse personenvervoer per trein wordt verricht door diverse spoorvervoerders, het meeste door NS Reizigers (kortweg NSR, of in een context waar geen verwarring mogelijk is: NS), en verder door NS Hispeed, Arriva, Breng, Connexxion, Syntus, Veolia, NMBS en DB.

Op bijna alle stations in Nederland die door NS bediend worden staan een of meer NS-kaartautomaten met OV-chipkaartfaciliteiten. Op stations van de Noordelijke Nevenlijnen in Friesland en Groningen staat de Arriva-kaartautomaat. Op stations die alleen bediend worden door Connexxion, Syntus of Veolia staat de versie van de NS-kaartautomaat zonder OV-chipkaartfaciliteiten. Op stations die bediend worden door Veolia staat ook een Veolia-automaat zonder OV-chipkaartfaciliteiten. Op enkele stations die ook bediend worden door een buitenlandse vervoerder staat ook een buitenlandse kaartautomaat.

Op bijna ieder Nederlands station, en ook op de Duitse stations Weener en Leer staan OV-chipkaartlezers. Dit maakt het mogelijk om op dit traject op saldo te reizen met de OV-chipkaart, zie ook Arriva-vervoerbewijzen Groningen-Leer. Er staan geen kaartlezers op de stations die alleen bediend worden door Duitse treinen: Enschede De Eschmarke, Glanerbrug en Eygelshoven Markt. Van en naar deze stations kan men niet met de OV-chipkaart reizen. Arriva en Breng hebben gemeenschappelijke kaartlezers (met vermelding van beide vervoerders). Met betrekking tot treinreizen binnen Nederland hebben ook NS, NS Hispeed en NMBS gemeenschappelijke kaartlezers (met vermelding van alleen NS). Voor tarieven en alles over in- en uitchecken kunnen Arriva en Breng daardoor beschouwd worden als dezelfde vervoerder en NS en NMBS ook. Voor NS Hispeed betreft dit de Nederlandse trajecten van de ICE, de Intercity's naar Brussel en Berlijn, en de Fyra, met dien verstande dat bij de ICE en Fyra de verplichting bestaat een toeslag te betalen via aankoop van een papieren toeslagkaartje of een product op de OV-chipkaart.

Bij grensoverschrijdende treinreizen is het (behoudens de genoemde uitzondering) niet mogelijk om met de OV-chipkaart in- en uit te checken, omdat op stations buiten Nederland geen OV-chipkaartapparatuur staat. In dat geval dient een internationaal vervoerbewijs voor de gehele reis te worden gekocht. Afhankelijk van het abonnement dat op de OV-chipkaart staat kan dit een kaartje met korting of vrij reizen voor het Nederlandse traject zijn. Op het gehele traject (inclusief aansluitende binnenlandse treinen) hoeft dan niet in- en uitgecheckt te worden. De conducteur kan het abonnement dat op de OV-chipkaart staat wel op geldigheid controleren.

Om bij de NS op saldo te kunnen reizen is het product "Reizen op saldo" nodig. Dit kan men gratis bij een NS-kaartautomaat op de kaart laden. Als men bij zo'n automaat saldo laadt er er staat nog geen "Reizen op saldo" op de kaart dan wordt automatisch ook "Reizen op saldo 2e klas" op de kaart geladen.

Tarieven

Er worden afhankelijk van de vervoerder en de lijn de volgende tariefsystemen voor reizen op saldo met de OV-chipkaart in de trein gehanteerd:

• het NS-tarief, met aantallen tariefeenheden en prijzen die ook worden gehanteerd worden bij de papieren kaartjes volgens het landelijke systeem en die van Veolia; de prijzen zijn veelvouden van € 0,10.
• het Arriva-tarief bij de Noordelijke Nevenlijnen (NN): gelijk aan het NS-tarief, afgezien van het feit dat de 20% en 40% korting niet worden afgerond op een veelvoud van € 0,10.
• het Easy Trip systeem dat ook voor het overige openbaar vervoer geldt, gebaseerd op het landelijke basistarief (opstaptarief) van € 0,86 en een van de vervoerder en lijn afhankelijk kilometertarief, variërend van € 0,15 tot € 0,216.
• het Connexxion-tarief: een minimumtarief voor de eerste 8 km, daarboven een kilometertarief.

Bij reizen met een OV-chipkaart zijn er naast de mogelijkheid om tegen vol tarief te reizen landelijke treinabonnementen waarbij men, vaak afhankelijk van de tijd en de dag, met korting kan reizen. Verder zijn er enkele regionale kortingproducten die minder kosten dan Dal Voordeel en hoogstens 40% korting bieden, maar soms ook in de middagspits en/of ook in de bus, en/of in combinatie met leeftijdkorting (van 4 tot en met 11 jaar en 65 jaar en ouder), waarbij de totale korting 47% is. Ook zijn er enkele duurdere regionale Dal Vrij en Altijd Vrij producten.

Voor senioren is er geen algemene korting bij de trein, behalve bij Veolia; wel zijn er kortingen en extra voordelen bij bepaalde abonnementen (zie verderop).

Verder zijn er soms promotie-acties bij de NS, zoals een speciale Railrunner of een NS-Meereiskaart (voor gratis meereizen met iemand van 12 jaar of ouder), beide alleen geldig in de voordeeluren, en een dagkaart overgang 2-1 alleen voor een zaterdag of zondag, die alle drie alleen geldig zijn bij NS. Bij tijdelijke verkoop van dagkaarten via een winkelketen is het ook wel eens voorgekomen dat deze alleen geldig waren bij NS.

Voor de 1e klas (indien aanwezig) zijn de tarieven meestal 70% hoger (met 40% korting is het tarief ongeveer gelijk aan vol tarief 2e klas: 2% meer).

Tariefeenheden

Het tarief bij NS en op de Noordelijke Nevenlijnen (NS-tarief) is gebaseerd op "tariefafstanden" uitgedrukt in tariefeenheden, waarvan het aantal ongeveer overeenkomt met de afstand in kilometers. Net als bij echte afstanden is de tariefafstand van een traject gelijk aan de som van de tariefafstanden van deeltrajecten.

Om de tariefsafstand voor de vier routes tussen Rotterdam CS en Amsterdam CS gelijk te houden geldt bijvoorbeeld:

• Breukelen - Woerden: tariefafstand is 6 meer dan de afstand in km
• Schiphol - Amsterdam Lelylaan: tariefafstand is 3 meer dan de afstand in km
• Nog meer extra tariefeenheden worden gerekend bij de HSL-Zuid, de tariefafstanden zijn gelijk aan die van de gewone route. Daarnaast is ook nog een toeslag verschuldigd.

De route via Haarlem en Leiden was de langste route en de historische hoofdroute. De spoorwegen waren niet bereid de afstand te berekenen via de Gouda route, die door langeafstandreizigers weinig wordt gebruikt. Later is de Schiphollijn de hoofdroute geworden, waar de extra drie tariefeenheden worden gebruikt als reizigersbijdrage voor de aanlegkosten van de Schiphollijn.

De tariefafstand van Lelystad naar Zwolle over de Hanzelijn wordt 57, langer dan het aantal kilometer om de tariefstand van Weesp naar Zwolle over de Hanzelijn gelijk te maken aan de al geldende tariefafstand via Amersfoort: 97. De tariefafstand van Kampen Zuid naar Zwolle wordt daarbij 15. De tariefafstand van Kampen naar Zwolle wordt hieraan gelijk gemaakt, d.w.z. verhoogd van 13 naar 15.

Stations die dichtbij elkaar liggen in een grote stad worden vaak als één tariefpunt beschouwd (zie ook zones bij treintarifering). Bij het Nederlandse spoornet gaat het om de volgende stations:

• Alkmaar (Noord)
• Almere Centrum en Almere Muziekwijk
• Amsterdam Zuid en Amsterdam RAI
• Arnhem (Velperpoort)
• Bovenkarspel-Grootebroek en Bovenkarspel Flora
• Delft (Zuid)
• Delfzijl (West)
• Den Haag (Centraal, HS, NOI)
• Den Helder (Zuid)
• Dordrecht (Zuid, Stadspolders)
• Ede-Wageningen en Ede Centrum
• Eindhoven (Beukenlaan)
• Groningen (Europapark) - alleen bij NS 0 tariefeenheden, bij Arriva 2.
• Haarlem (Spaarnwoude)
• Heerenveen (IJsstadion)
• Helmond (hoofdstation, Brouwhuis, 't Hout)
• Hengelo (Oost)
• 's-Hertogenbosch (Oost)
• Hilversum, Hilversum Noord en Hilversum Sportpark
• Hoek van Holland (Haven, Strand)
• Hoogezand-Sappemeer en Sappemeer Oost
• Hoorn (Kersenboogerd)

• Houten (Castellum)
• Leiden (Centraal, Lammenschans)
• Maassluis (West)
• Maastricht (Randwyck)
• Nijmegen (hoofdstation, Lent)
• Oss (West)
• Purmerend (Overwhere)
• Rotterdam (Centraal, Blaak)
• Rotterdam (Zuid, Stadion)
• Rotterdam Alexander en Capelle-Schollevaar
• Santpoort Noord en Driehuis
• Schiedam (Centrum, Nieuwland)
• Sneek (Noord)
• Soest, Soest Zuid en Soestdijk
• Tilburg (Universiteit)
• Veenendaal (Centrum en West)
• Vlaardingen (West, Centrum, Oost)
• Vlissingen (Souburg)
• Waddinxveen (Noord)
• Winterswijk (West)
• Zoetermeer (Oost)

Een losse reis hiertussen is echter niet gratis (behalve uiteraard bij vrij reizen), vandaar dat een afstand van nul tariefeenheden in de prijstabel voorkomt. Bij uitchecken op hetzelfde station als waar men ingecheckt heeft geldt niet het tarief voor nul tariefeenheden: binnen één uur is het gratis (passage-recht), bij later uitchecken kan het juist veel duurder zijn dan nul tariefeenheden, men is dan namelijk het instaptarief kwijt.

Voor het internationaal vervoer worden grotere afstanden samengevoegd tot één tariefpunt, zoals Rijswijk en Den Haag.

NS-tarieven

Enkele tarieven 2e klas (in euro's):

afstand	Enkele reis vol tarief	Maandtrajectabonnement	Jaartrajectabonnement
0–8 km	2,10	61,60	591,00
maximum	24,60	381,70	3664,00
vanaf (km)	248	90	90

Het volle enkele-reis-tarief is steeds een veelvoud van 10 cent; het stijgt vanaf 8 tariefeenheden met 10 of 20 cent per tariefeenheid (hoe groter de afstand hoe vaker 10 cent), vanaf 118 tariefeenheden met 0 of 10 cent per tariefeenheid (hoe groter de afstand hoe vaker 0 cent). Behoudens kleine schommelingen door de enigszins ronde bedragen is de prijs per tariefeenheid een dalende functie van het aantal tariefeenheden; dit wordt wel aangeduid met de term afstandsdegressie. Deze geldt echter slechts binnen één treinketen, zie onder.

Het aantal tariefeenheden met de maximumprijs is flink kleiner dan het maximale aantal tariefeenheden dat een reis zonder omwegen kan hebben. Zo is Vlissingen - Groningen 382 tariefeenheden, en Vlissingen - Nieuweschans 429.

Een korting van 40% is van toepassing op kinderen van 4 t/m 11 jaar (voor zover ze geen goedkopere mogelijkheid hebben, zie onder). Verder zijn er landelijke en regionale kortingproducten. De bedragen na aftrek van het kortingpercentage worden afgerond zodat het ook veelvouden van 10 cent zijn, behalve bij met Arriva reizen op saldo op de Noordelijke Nevenlijnen. Bij het eventueel vervolgens aftrekken van het basistarief (€ 0,86, of met korting € 0,69 of € 0,52), zie onder, wordt het resultaat niet afgerond.

Elke reis moet tussen 0 uur van een dag en 4 uur de volgende dag plaatsvinden.

Op de Fyra diensten Amsterdam - Breda gelden de normale NS-vervoerbewijzen (inclusief die op OV-chipkaart), samen met een papieren Fyra-toeslagbewijs of een reisrecht voor de toeslag dat op de OV-chipkaart geladen wordt.

In sommige gevallen is het voor een binnenlandse reis voordeliger een vervoerbewijs tot de grens te kopen, zie hieronder.

Overzicht

De vermelde kilometerprijs in de tabel hieronder is vol tarief in eurocenten. Bepaalde leeftijdscategorieën hebben recht op leeftijdskorting van 34 procent. Bij de vervoerders die werken met tariefeenheden krijgt men 40% leeftijdskorting, maar niet in combinatie met andere korting. Het NS Voordeelurenabonnement is tot de afschaffing van het papieren treinkaartje met korting medio 2013 ook geldig op deze verbindingen, maar wel in combinatie met een papieren kortingskaartje. Verder zijn er nog voordelige tarieven zoals de Railrunner of Samenreiskorting. In alle treinen kan ook nog gereisd worden met papieren NS-kaartjes of E-tickets (deze worden medio 2013 vervangen door papieren wegwerpchipkaarten).

Treinverbinding	Vervoerder	2011	2012	2013	Opmerking
Hoofdrailnet	NS	Tariefeenheden
Noordelijke Nevenlijnen	Arriva				Korting met Arriva Dalkortingsproduct, ook in de middagspits
Gouda-Alphen a/d Rijn	NS
Zwolle-Kampen	NS
Zwolle-Emmen	Arriva	Tariefeenheden		15,0
Zutphen-Apeldoorn	Arriva	Tariefeenheden		17,7	Korting met Dalkorting Oost-Nederland (ook geldig in de middagspits).
Valleilijn	Connexxion	13,7	14,0	14,3	Een minimumtarief van € 2,20 (iets meer dan bij het NS-tarief) geldt voor de eerste 8 km. Daarna geldt het genoemde kilometertarief.
MerwedeLingelijn	Arriva	15,6	16,4	17,0	Korting met Arriva Dal Korting Zuid-Holland Jaar, niet in de middagspits
Almelo-Mariënberg	Syntus i.o.v. Connexxion	16,0	16,4	17,9	Korting met Dalkorting Oost-Nederland. Per 08-12-2013 naar Arriva.
Arnhem-Tiel, Arnhem-Winterswijk, Zutphen-Winterswijk	Arriva	16,0	16,4	17,7	Korting met Dalkorting Oost-Nederland
Arnhem-Doetinchem	Hermes (productnaam Breng).	16,0	16,4	17,7	Korting met Dalkorting Oost-Nederland
Zutphen-Hengelo-Oldenzaal	Syntus	16,0	16,4	17,9	Korting met Dalkorting Oost-Nederland
Nijmegen-Roermond		18,4	18,4	20,0	Korting met Dal Voordeel Limburg (niet in de middagspits)
Maastricht-Kerkrade		19,9	19,9	21,6

Op een zeer korte afstand zijn de verschillen tussen het NS-tarief en de tarieven volgens het Easy Trip systeem relatief groot: bijvoorbeeld van Arnhem naar Arnhem Velperpoort is het NS-tarief € 2,10 en het Easy Trip tarief van Arriva/Breng € 1,06.

Oplossing voor het dubbele opstaptarief op het spoor

Voor alle tariefsystemen (zie boven) geldt afstandsdegressie. Sinds 1 januari 2013 (voor NN, met eigen tarief, en voor de lijn Zwolle - Emmen, met een tarief volgens het Easy Trip systeem: 20 maart 2013) is er een "oplossing voor het dubbele opstaptarief op het spoor" (met in plaats van de formulering "op het spoor" ook wel "in de treinketen" of "in de treinrailketen"). Daarbij gaat het om een treinreis die bestaat uit twee of meer deelreizen. Een deelreis bestaat uit inchecken, al of niet met overstappen bij één vervoerder reizen (met Arriva en Breng als één vervoerder gerekend omdat deze gemeenschappelijke kaartlezers hebben) en uitchecken. Er begint een nieuwe reis als er meer dan 35 minuten verstrijkt tussen uit- en inchecken, en ook als het kortingpercentage van een landelijke korting verandert (of een regionale korting begint of ophoudt). De "oplossing" betreft dus bij gebruik van een landelijk dalurenproduct het wisselen van vervoerder binnen één urencategorie. Voor elke vervolgreis wordt een incrementele prijs in rekening gebracht die lager is dan de prijs van een losse reis.

Als bij alle deelreizen het Easy Trip systeem van toepassing is dan heeft "oplossing voor het dubbele opstaptarief" een eenduidige betekenis: bij de eerste deelreis is het opstap-/basistarief van € 0,86 verschuldigd, bij de overige niet. Bij de andere tarieven is er echter geen concreet opstaptarief. Eventueel kan men de prijs van een reis opgebouwd denken uit een fictief opstaptarief van € 0,86 en het restbedrag dat evenals het totale bedrag van de afstand afhangt. Bij alle tarieven geldt dat dit restbedrag per tariefeenheid een niet-stijgende functie is van het aantal tariefeenheden; bij het Easy Trip systeem is dit constant (de kilometerprijs), bij het NS-tarief daalt het van oneindig bij 0 tariefeenheden naar € 0,155 bij 8 tariefeenheden, vervolgens naar € 0,096 bij 248 tariefeenheden, en vervolgens is er een constant restbedrag, dus het restbedrag per tariefeenheid neemt dan verder af.

"Oplossing voor het dubbele opstaptarief" betekent in ieder geval dat bij de eerste deelreis de € 0,86 verschuldigd is en bij de overige niet, en dat het totale restbedrag voor de reis niet hoger is dan de som van de restbedragen voor de deelreizen, en niet lager dan het restbedrag voor de reis zonder tussentijds uit- en inchecken. Als bij een reis op hoogstens één deelreis het Easy Trip systeem niet van toepassing is dan houdt de "oplossing voor het dubbele opstaptarief" in dat de restbedragen worden opgeteld. In het geval van een reis die bestaat uit twee deelreizen met het NS-tarief is een andere mogelijkheid het toepassen van het restbedrag behorend bij het totale aantal tariefeenheden. Voor de totale prijs komt dit neer op het toepassen van het totaaltarief op het totale aantal tariefeenheden. Van NS naar NS wordt dit inderdaad toegepast. Het betreft heen- en snel weer terugreizen, en via-reizen met slechts korte onderbreking. Hierbij wordt ook het maximum tarief voor een enkele reis toegepast.

Voor andere combinaties van deelreizen is de precieze uitwerking van het principe van een enkelvoudig opstaptarief nog niet duidelijk. Voor zover bekend is binnen een urencategorie de totale prijs van een heenreis in alle gevallen nog steeds hetzelfde als van de terugreis.

Van NS naar NN en omgekeerd en van NN naar NN wordt voorlopig het opstaptarief in mindering gebracht bij de vervolgreis (zoals boven worden dus ook hier de restbedragen opgeteld). Dit is meestal minder voordelig dan het bovengenoemde systeem van NS naar NS.

In alle gevallen wordt met opstaptarief bedoeld het bedrag na toepassing van het van toepassing zijnde kortingpercentage (vol tarief € 0,86, bij 20% korting € 0,69, bij 40% korting € 0,52).

Als men echter bijvoorbeeld eerst incheckt in de daluren en bij een volgende vervoerder in de spits dan heeft men niet alleen (afhankelijk van het abonnement) geen korting meer, of minder korting, maar wordt bovendien uitgegaan van meerdere reizen, zodat men minder voordeel heeft van afstandsdegressie. Dit geldt zelfs als dit veroorzaakt wordt door vertraging bij het eerste deel van de reis. Het wisselen van vervoerder blijft dus in bepaalde gevallen nadelig (de reis is duurder en/of de tijdrestricties van met korting of vrij reizen zijn meer beperkend).

Als een houder van Dal Voordeel of Altijd Voordeel een reis maakt die uit deelreizen bestaat met (steeds) binnen 35 minuten na uitchecken opnieuw inchecken, dan kan deels in de spits en deels in de daluren inchecken nog onvoordeliger zijn dan iedere keer in de spits inchecken, doordat er alleen in het tweede geval een treinketen is. Als het bijvoorbeeld deelreizen zijn op trajecten waar het NS-tarief geldt, en een deelreis is 248 tariefeenheden of meer, dan betaalt men bij een treinketen in totaal niet meer dan voor die deelreis afzonderlijk, maar als het meerdere reizen zijn betaalt men wel meer. Voor een houder van Dal Voordeel geldt bij twee deelreizen op trajecten waar het Easy Trip systeem geldt dat deels in de spits en deels in de daluren inchecken nog onvoordeliger is dan beide keren in de spits inchecken als in het eerste geval de dalurenkorting minder dan € 0,86 is. (Vergelijk het soms duurder uit zijn als deels met een regionaal reisproduct korting wordt verkregen.)

Instaptarief (borg)

Hieronder een overzicht van een deel van de instaptarieven.

OV-chipkaart met landelijk kortingproduct voor de trein:

• € 0: bij vrij reizen, behalve bij treinen van Connexxion als het product niet altijd vrij reizen biedt
• € 6 of € 10*): bij treinen van Arriva, behalve bij vrij reizen
• € 10: bij treinen van Connexxion als het product niet altijd vrij reizen biedt, ook bij vrij reizen

*): hangt van soort abonnement af

Anonieme OV-chipkaart:

• € 10: treinen van Arriva/Breng.
• € 20: treinen van NS, Connexxion, Syntus en Veolia

Tariefinformatie

De reisplanner op ns.nl geeft bij een rechtstreekse reis de prijs van een papieren kaartje, dus het NS-tarief horend bij het totale aantal tariefeenheden volgens het landelijke systeem. Dit is tevens de NS-prijs bij reizen op saldo indien de reis geheel met NS plaatsvindt.

Bij een via-reis met NS met minder dan 35 minuten tussen uit- en inchecken is de werkelijke prijs lager dan de site voor een via-reis aangeeft.

9292.nl geeft verouderde Easy Trip tarieven, van 2012, en geeft de tarieven zonder rekening te houden met de oplossing van het dubbele opstaptarief. Het zijn de tarieven van op saldo reizen, uitgesplitst naar deelreis. Er staat een "tariefafstand" vermeld (een aantal "tariefeenheden"), maar dit correspondeert met het aantal als boven; het is niet de basis voor de prijsberekening als er niet of niet uitsluitend met NS wordt gereisd. De site geeft voor de Noordelijke Nevenlijnen het NS-tarief, niet het tarief van op saldo reizen, dat daar in geringe mate van afwijkt (zie boven).

Op het gemeenschappelijke traject staan er voor Arriva en Breng verschillende tarieven: dat vermeld bij Breng is het NS-tarief.

Grensoverschrijdende reizen

Voor vervoerbewijzen voor grensoverschrijdende trajecten, inclusief die voor trajecten van/tot de grens (bedoeld voor het geval dat men voor het andere land over een abonnement of dagkaart beschikt), gelden andere tarieven. Er is het TCV-tarief, en er zijn tarieven met een globale prijs voor speciale treinen zoals Fyra, City Night Line en Thalys. Deze tarieven gelden enkel voor de gereserveerde trein, zijn afhankelijk van de beschikbaarheid en zijn niet geïntegreerd met andere tarieven en nationale en internationale kortingskaarten. Bij Fyra bestaat er ook een Jump-on ticket: er is wel een "globaal" prijstarief, maar geen reserveringsplicht.

Verder zijn er internationale vervoerbewijzen die geldig zijn van/naar alle stations in Nederland: voor de bootverbinding Hoek van Holland - Harwich is het mogelijk aanvullende treinkaarten te krijgen van alle stations in Nederland naar Hoek van Holland voor € 4. Deze tickets worden echter alleen door de veerbootmaatschappij Stena Line verkocht.

TCV-tarief

Bij het TCV-tarief in Nederland zijn de gebruikte tariefeenheden hetzelfde als voor de binnenlandse tarieven, met dien verstande dat niet altijd langs de kortste route wordt gerekend; Amersfoort–Schiphol is bijvoorbeeld altijd via Amsterdam Centraal.

Het TCV-tarief van 9 december 2012 t/m 13 december 2013 tussen een station in Nederland en een grenspunt is in principe gelijk aan dat in 2012 voor binnenlandse reizen (maximaal € 24 voor een enkele reis). Het TCV-tarief loopt dus meestal een jaar achter en is dan iets lager. Verder worden de prijzen (die binnenlands veelvouden van € 0,10 zijn) naar boven afgerond op veelvouden van € 0,20. Er zijn echter nog andere afwijkingen: naar/van Bad Bentheim (Gr) is de prijs maximaal € 44,20 (van/naar Den Helder / Den Helder Zuid) en naar/van Emmerich (Gr) maximaal € 39,80 (van/naar dezelfde stations). Zulke prijzen ontstaan doordat de prijzen van deeltrajecten opgeteld worden, waarbij bovendien soms extra tariefeenheden worden gerekend, al of niet door die van een omweg te rekenen. Zo is bijvoorbeeld het TCV-tarief 2012/2013 van Den Helder naar Bad Bentheim (Gr) de som van de prijs voor 2012 van een binnenlandse reis van Den Helder naar de opstapplaats van de internationale trein Amsterdam (€ 13) en het TCV-tarief 2012/2013 van Amsterdam naar Bad Bentheim (Gr), € 31,20. Alleen dit laatste is al meer dan het gewone maximum, dus deze prijs kan niet het gevolg zijn van uitsluitend het rekenen van extra tariefeenheden. Analoog van Den Helder naar Emmerich (Gr), het TCV-tarief 2012/2013 van Amsterdam naar Emmerich (Gr) is € 26,80. Dit laatste is ongeveer de som van de prijzen van de trajecten Amsterdam - Utrecht (€ 6,80), Utrecht - Arnhem (€ 9,60) en Arnhem - Emmerich (Gr) (€ 8), en € 2 ICE-toeslag.

Het kan daarom voordeliger zijn tegen binnenlands tarief te reizen met een apart vervoerbewijs en het TCV-tarief alleen te betalen op een kort grenstraject (nog los van mogelijke kortingen op het binnenlandse tarief). Analoog kan dit van toepassing zijn in een ander land; in dat geval zou men de reis naar een aangrenzend land kunnen splitsen in twee binnenlandse trajecten en een kort grenstraject.

RailPlus geeft 25% korting op het TCV-tarief. Voor elk grenspunt behalve Bad Bentheim (Gr) en Emmerich (Gr) geldt dan dat een enkele reis voor de gewone treinen tussen een station in Nederland en het grenspunt maximaal € 18 kost. Met een Railpluskaart kan men bij een niet al te korte binnenlandse reis naar een station in de buurt van en op de route naar zo'n grenspunt, als men geen andere korting heeft wegens de spits, voordeliger een vervoerbewijs naar dat grenspunt kopen dan het volle tarief naar het bestemmingsstation te betalen.

Abonnementhouders kunnen een papieren internationaal vervoerbewijs kopen met korting of vrij reizen tot aan de grens (bij vrij reizen in Nederland selecteert men in de automaat naast de bestemming een vertrekstation en eventueel een grensovergang, maar het kaartje vermeldt geen vertrekstation, het gaat slechts om de grensovergang en de bestemming). Dit vervoerbewijs vormt samen met de OV-chipkaart waarop het abonnement staat het volledige vervoerbewijs. In dat geval niet in- en uitchecken, bij 40% korting ook niet voor de aansluitende binnenlandse treinen. Bij de kaarten met op werkdagen korting in de daluren geldt de 40% of 100% korting van 9 uur tot 4 uur 's nachts, (ochtend- en middag-/avondspits); het hele Nederlandse traject moet in deze voordeeluren afgelegd worden (er is geen moment van aanvang dat bepalend is, zoals bij inchecken). Binnenkomst in Nederland moet zodoende na 9 uur, hoewel het tijdstip van het passeren van de grens niet in de gewone dienstregeling staat. Bij vrij reizen in Nederland kan men naar keuze al of niet in- en uitchecken voor de aansluitende binnenlandse treinen; als men dit niet doet gelden de regels als hiervoor, anders geldt dit als een aparte binnenlandse reis met de normale regels.

Altijd Voordeel geeft geen korting in de ochtendspits. Door de genoemde verschillen en het hieronder vermelde kan het bij een korting van 0% en 40% in enkele gevallen toch nog wel voordeliger zijn de reis te splitsen in een binnenlandse reis met in- uitchecken en een buitenlandse reis met een korter Nederlands traject. Zie ook internationale reizen met gebruik van Dal Vrij op het Nederlandse traject.

In Nederland zijn de vervoersbewijzen met vrije reisrechten geldig tot de grens (dagkaart, studentenkaart, etc.) In België en andere landen mag vaak met binnenlandse vervoerbewijzen alleen gereisd worden tussen stations in het land. Hierop zijn er echter uitzonderingen:

• Vanuit Duitsland kan met bepaalde Duitse regionale vervoersbewijzen gereisd worden tot het "eerste" station in Nederland (Heerlen, Venlo, Enschede, Nieuweschans). In Heerlen, Venlo en Enschede zijn op het station ook Duitse kaartautomaten aanwezig. Duitse DB-aanbiedingen, zoals het "Schönes Wochenende"-ticket, zijn op het Nederlandse grenstraject alleen geldig tussen het grenspunt en Enschede, resp. Venlo.

De lokaal treindienst Maastricht–Luik-Guillemins wordt alleen door de NMBS geëxploiteerd. Van enkele soorten Belgische binnenlandse vervoerbewijzen is er een speciale versie van/naar Maastricht / Maastricht Randwyck / Eijsden . Maastricht wordt echter niet gelijkgesteld met een Belgisch station, want bij vervoerbewijzen met een vaste prijs van/naar elk Belgisch station zijn de prijzen hoger van/naar Maastricht. De prijzen zijn op de site niet opgenomen in de module "Prijzen vergelijken", ze zijn pas te zien tijdens het bestelproces ("Bereken prijs") na het opgeven van een naam. Belgische "binnenlandse" biljetten zijn in Maastricht te koop bij de Belgische treinconducteur.

Niet-abonnementshouders kopen een internationaal vervoerbewijs bij de kaartautomaat of aan de balie van de NS. Dat kan een biljet met een "globale-prijs"-tarief zijn, zoals voor de Thalys, of het klassieke internationale vervoerbewijs volgens de TCV-prijzen. In de grensstreek zijn soms goedkope retours verkrijgbaar. Deze zijn echter alleen lokaal verkrijgbaar. De lokale grenstrajecten zijn duur omdat aan beide kanten het minimumtarief berekend wordt.

Kinderen t/m 11 jaar

Kinderen onder de 4 jaar reizen gratis als ze bij de ouders op schoot kunnen zitten en hebben daardoor geen vervoerbewijs nodig.

Kinderen van 4 t/m 11 jaar krijgen, ook als ze zelfstandig reizen, tot maart 2013 landelijk 40% leeftijdskorting in de trein met een papieren kaartje of een e-ticket. Bij Veolia geldt er bij reizen op saldo met een persoonlijke OV-chipkaart een korting van 34%.

Kinderen van 4 t/m 11 jaar kunnen met een Railrunner voor € 2,50 een hele dag meereizen met een volwassene (18 jaar en ouder). Per volwassene mogen maximaal drie kinderen met een Railrunner meereizen. Een Railrunner kan ook geladen worden op een OV-chipkaart, maar dan is deze alleen geldig bij NS. De Railrunner is vanaf een vol tarief van € 4,20 voordeliger dan de hierboven genoemde korting (dus in ieder geval bij een retour, zelfs bij een zeer korte afstand). Vanaf maart 2013 mag een kind ook zelfstandig reizen met een Railrunner, alleen 2e klas.

Kinderen van 4 t/m 11 jaar mogen met Kids Vrij gratis meereizen met een volwassene, mits de volwassene beschikt over een geldig vervoerbewijs. Het kind krijgt een eigen OV-chipkaart waarmee ook in- en uitgecheckt moet worden. Bij het inchecken wordt geen instaptarief ingehouden en er hoeft geen saldo op de kaart te staan. Het jaarabonnement is gratis (maximaal 3) indien tegelijk een ouder of voogd een van de andere vijf abonnementen aanschaft, anders kost het € 15 per jaar incl. OV-chipkaart.

Een zelfstandig reizend kind krijgt op een los abonnement (geen bijabonnement voor een gezinslid) geen kinderkorting. Zelfs elke dag een Railrunner is goedkoper dan Dal Vrij, en Dal Voordeel met elk weekend drie Railrunners is goedkoper dan Weekend Vrij. Alleen als op vele dagen slechts één korte enkele reis gemaakt wordt kan Dal Voordeel voordelig zijn. (De vergelijkingen betreffen de situatie vanaf maart 2013.)

De Railrunner en Kids Vrij zijn ook geldig op het Nederlandse deel van internationale treinreizen.

Reisproducten

Een abonnement op de OV-chipkaart wordt een reisproduct genoemd. Regionale spoorvervoerders hebben vaak ook eigen reisproducten. Veel NS-producten zijn bij alle spoorvervoerders geldig; voor zover men niet vrij reist worden wel vaak verschillende tarieven gehanteerd.

Oude NS-abonnementen

De oude NS-abonnementen zullen op een paar na verdwijnen. In- en uitchecken is bij een aantal van de oudere abonnementen niet mogelijk. Dit zijn hierdoor (de enige) abonnementen waarbij (net als bij de papieren enkele reis/retour) het spoorwegnet als één wordt geheel zien; bij de overige abonnementen moet (vooralsnog) per vervoerder in- en uitgecheckt worden.

Oude abonnementen, nog wel verkrijgbaar

• Jaartrajectabonnement - In- en uitchecken hoeft (en kan) (nog) niet. De kaart geeft ook recht op 40% korting bij reizen in de voordeeluren buiten het vaste traject, maar uitsluitend met een papieren kortingkaartje. Speciaal voor houders van een trajectabonnement blijven ook na maart 2013 voorlopig papieren kaartjes met korting te koop; in- en uitcheckend reizen met korting met een jaartrajectabonnement is namelijk niet mogelijk. Alternatieven: niets vergelijkbaars, eventueel Altijd Voordeel, Dal Vrij of Altijd Vrij.
• Maandtrajectabonnement - Dit is een papieren abonnement. Bij reizen op trajecten die aansluiten op het vaste traject kan het handig zijn om ook voor het aanvullende traject een papieren kaartje te kopen, vooral voor wie op het aansluitpunt in de trein kan en wil blijven zitten, of weinig overstaptijd heeft. Als men op het aanvullende traject met een "nieuw" abonnement met korting wil reizen zal men toch op het aansluitpunt moeten uitstappen om in of uit te checken. Als men op het aanvullende traject met een VDU met korting wil reizen dan kan men mogelijk ook na maart 2013 voorlopig papieren kaartjes met korting kopen. Alternatieven: niets vergelijkbaars, eventueel de maandversie van Altijd Voordeel of Altijd Vrij.
• OV-Jaarabonnement (als product op de OV-chipkaart) In- en uitchecken hoeft (en kan) (nog) niet bij NS, moet wel bij bijna alle andere vervoerders.

Oud abonnement, alleen nog verlengbaar

• Voordeelurenabonnement - In- en uitchecken is vanaf maart 2013 verplicht. Bij het voordeelurenabonnement wordt het oude voordeelurenconcept toegepast, waarbij er een ochtendspits is vanaf aanvang dienst tot en met 9 uur, de voordeeluren na 9 uur 's ochtends aanvangen en er geen middagspits is. Alternatief: Dal Voordeel.

Met een 2e klas OV-Jaarabonnement en een 2e klas NS-Jaarabonnement heeft men aanvullend recht op 40% korting bij reizen in de voordeeluren; dit heeft logischerwijs alleen betrekking op een overgang 2-1 voor een papieren enkele reis (en het papieren retour).

Voor buitenlanders zijn er internationale abonnementen: InterRail voor Europeanen en Eurail pass voor niet-Europeanen.

Er lopen proeven spitsmijden waarmee men dalurenkorting krijgt met een oud abonnement zonder in- en uitchecken, op basis van gps-gegevens verzameld door een app op de eigen smartphone.

Nieuwe NS-abonnementen

De NS presenteerde op 1 augustus 2011 zes nieuwe abonnementen. Ze zijn deels bedoeld om reizigers die anders in de spitsuren (waaronder ook de middagspits) zouden reizen te bewegen in plaats daarvan in de daluren te reizen (voor zover flexibele werktijden dit mogelijk maken), en om reizigers die anders weinig met de trein zouden reizen met een aantrekkelijk tarief te bewegen dit meer te gaan doen, maar dan wel in de daluren. De abonnementen kunnen op een persoonlijke OV-chipkaart worden geladen. Het maakt niet uit waar de OV-chipkaart is aangeschaft.

De abonnementen Dal Voordeel, Altijd Voordeel, Weekend Vrij en Dal Vrij bieden afhankelijk van het abonnement en de urencategorie 0%, 20%, 40% of 100% korting. Er zijn drie urencategorieën: spits, weekend en overig (waarbij de laatste twee samen worden aangeduid als daluren) verdeeld over 21 tijdblokken per week: 10 spits, 1 weekend, 10 overig. Eén overgang (maandag 4 uur, van weekend naar overig) is alleen relevant is voor Weekend Vrij; voor Dal Voordeel, Altijd Voordeel en Dal Vrij zijn er 20 tariefperioden per week, met twee urencategorieën: er zijn 10 spitsperioden en 10 dalperioden, waarvan één inclusief het weekend, en de kortingpercentages zijn resp. 0 en 40, 20 en 40, en 0 en 100. Altijd Vrij en Kids Vrij bieden altijd 100% korting.

Zie ook: Landelijke spoorabonnementen en het aparte artikel Dal Vrij

In- en uitchecken is altijd verplicht (behalve bij een internationale reis, maar dan moet de reiziger wel beschikken over een aanvullend internationaal vervoersbewijs), ook bij vrij reizen; bij een korting van minder dan 100% wordt gereisd op saldo. Het tijdstip van inchecken is bepalend voor het kortingpercentage dat op een deelreis van toepassing is (zie ook onder).

Daluren

Daluren zijn: alle uren van de week behalve de spitsuren op werkdagen van 6.30 tot 9.00 uur en van 16.00 tot 18.30 uur. Doordeweeks is er per 24 uur steeds een blok van 7 uur overdag en een blok van 12 uur in de avond en nacht. Werkdagen zijn maandag t/m vrijdag, behalve feestdagen.

Feestdagen zijn daarbij nieuwjaarsdag, goede vrijdag, tweede paasdag, koninginnedag, hemelvaartsdag, tweede pinksterdag, eerste kerstdag, tweede kerstdag, en bevrijdingsdag in een jaar met een jaartal dat eindigt met het cijfer 0 of 5 (vergelijk deze uitzonderingen met de feestdagen bij de studentenreisproducten, ze zijn niet helemaal gelijk), voor zover niet op zaterdag of zondag):

In 2013:

• donderdag 9 mei (hemelvaartsdag)
• maandag 20 mei (tweede pinksterdag)
• woensdag 25 december (eerste kerstdag)
• donderdag 26 december (tweede kerstdag)

In 2014:

• woensdag 1 januari (nieuwjaarsdag)
• vrijdag 18 april (goede vrijdag)
• maandag 21 april (tweede paasdag)
• zaterdag 26 april (koningsdag)

Een feestdag die niet op een zondag valt wordt bij Weekend Vrij niet gelijk gesteld met een zondag: men heeft 40% korting, geen vrij reizen.

Bij Weekend Vrij en Dal Vrij geldt de gekozen klasse ook voor de uren zonder vrij reizen. Als men bij de kaartautomaat de producten op de kaart opvraagt kan een product "Reizen op saldo bij NS" vermeld staan met een afwijkende klasse (op de website "Mijn NS" wordt dit product niet vermeld). Dit is dan echter een latent reisproduct, dat pas effect heeft wanneer het andere product afloopt of verwijderd wordt. Als men bijvoorbeeld Dal Vrij 1e klas heeft maar in de spits 2e klas wil reizen (omdat men wel een extra bedrag per maand over heeft voor reizen in de 1e klas maar niet een extra bedrag per reis) kan dit door een aparte OV-chipkaart voor reizen in de spits te gebruiken.

Senioren

Is de abonnee 60 jaar of ouder bij aanschaf of verlenging van Dal Voordeel, Altijd Voordeel of de Voordeelurenkaart dan krijgt deze voor een extra bedrag per jaar van € 14 (1e klas: € 39) zeven keuzedagen per jaar. Eén van de zeven keuzedagen kan, behoudens de hieronder genoemde beperkingen, op een willekeurige dag in het jaar worden gebruikt. Van de overige zes keuzedagen kan men er elke twee maanden één gebruiken.

Een keuzedag op dinsdag, woensdag of donderdag geeft bij alle vervoerders vrij reizen bij inchecken buiten de periode 6.30 - 9 uur, een keuzedag in het weekend of op een feestdag de hele dag. Een keuzedag op maandag of vrijdag buiten feestdagen is niet mogelijk.

Een keuzedag bij Dal Voordeel of Altijd Voordeel is een reisproduct op dezelfde OV-chipkaart als waarop het abonnement staat. Men laadt een keuzedag bij een NS-kaartautomaat met OV-chipkaartfunctie (aanwezig op bijna alle stations bediend door NS-treinen); de dag van de eerste check-in op een andere dag dan maandag of vrijdag wordt de keuzedag gebruikt (de keuzedag kan bijvoorbeeld op de dag zelf worden geladen, of eerder als men tussendoor niet met de trein reist). Als men dit niet vooraf heeft gedaan moet men dus eerst een reis tegen betaling maken als men vertrekt van een station van een andere vervoerder dan NS; als men weleens op een maandag of een vrijdag op een NS-station komt kan men daar een keuzedag laden zonder dat die gelijk al die dag wordt verbruikt op de reis naar huis. NS heeft aangekondigd dat het laden van de keuzedag ook mogelijk wordt bij ophaalautomaten.

Een keuzedag bij de Voordeelurenkaart is nog een papieren kaartje. Het wordt door stempelen geldig gemaakt. Een keuzedag op dinsdag, woensdag of donderdag geeft recht op vrij reizen na 9 uur, een keuzedag in het weekend, op een feestdag, of in juli of augustus of de week tussen kerst en oud en nieuw op een willekeurige dag, de hele dag vrij reizen. Een keuzedag op maandag of vrijdag buiten feestdagen en juli en augustus en de week tussen kerst en oud en nieuw is niet mogelijk.

Het aantal van zeven keuzedagen per contractjaar geldt als een maximum per persoon, zelfs als men meer dan één abonnement heeft dat recht geeft om ze aan te schaffen.

Deze mogelijkheid om keuzedagen aan te schaffen kan reden zijn om naast Weekend Vrij of Dal Vrij ook nog Dal Voordeel te nemen. Men koopt dan feitelijk alleen 7 keuzedagen voor € 64. Zelfs voor de houder van Dal Vrij kan dit zin hebben, men koopt dan feitelijk 7 maal een recht op vrij reizen op een dinsdag, woensdag of donderdag bij inchecken in de middagspits, voor ca. € 9 per middagspits.

Voor iemand van 65 jaar of ouder is de prijs van Weekend Vrij 2e klas € 20 euro per maand, en Dal Vrij 2e klas € 42 per maand. Voor de 1e klas geldt geen speciaal 65+-tarief. Het combineren van Weekend Vrij 1e klas en Dal Vrij 2e klas is voor 65- niet interessant omdat dat bijna evenveel kost als Dal Vrij 1e klas, maar kan voor 65+ wel interessant zijn.

Gezinslid

Reiskosten zijn soms leefvormafhankelijk.

Dal Vrij 2e klas is in bepaalde gevallen als bijabonnement voor een gereduceerde prijs van € 40 per maand verkrijgbaar, en Weekend Vrij 2e klas voor € 20 per maand:

• bij Altijd Vrij kan men voor maximaal 4 gezinsleden als bijabonnement Dal Vrij of Weekend Vrij kopen
• bij Dal Vrij kan men voor één gezinslid als bijabonnement Dal Vrij of Weekend Vrij kopen
• bij Weekend Vrij kan men voor één gezinslid als bijabonnement Weekend Vrij kopen

Een gezinslid is daarbij gedefinieerd als iemand die woont op hetzelfde adres en van wie de aanvrager de ouder, voogd, echtgenoot, geregistreerd partner of partij bij een notarieel samenlevingscontract is.

Een bijabonnement als hier bedoeld is vooral geschikt voor iemand van 12 jaar of ouder, want voor wie jonger is is er Kids Vrij, mits hij met een volwassene meereist. Het is echter ook voor een kind jonger dan 12 jaar een geschikte mogelijkheid als Kids Vrij niet bruikbaar is, bijvoorbeeld als het kind zelfstandig reist, of onder begeleiding van een andere minderjarige, of met meer dan drie onder begeleiding van één meerderjarige. Vanaf maart 2013 mag een kind ook zelfstandig reizen met een Railrunner; als een kind niet dagelijks (resp. elke weekenddag) reist kunnen Railrunners goedkoper zijn dan een bijabonnement.

Merk op dat volgens de genoemde definitie van gezinslid broers en zussen zonder samenlevingscontract geen gezinslid van elkaar zijn. Eén ouder met drie kinderen van 12 jaar of ouder is daardoor voor bijvoorbeeld Dal Vrij voor alle vier duurder uit dan twee ouders met twee van zulke kinderen.

Dal Vrij Dagkaart en het reisproduct Dag Vrij

De Dal Vrij Dagkaart is een actieproduct in de vorm van een wegwerpkaart dat incidenteel te koop is. De kaart biedt een dag onbeperkt reizen in de treinen van NS met als voorwaarde dat ingecheckt dient te worden tijdens de daluren (maandag t/m vrijdag vóór 6.30 uur, tussen 9.00 – 16.00 uur en na 18.30 uur), of op één zaterdag of op één zondag. Mits in de daluren ingecheckt, kan met de kaart tijdens de spitsuren gereisd worden. Anders dan de gewone Dal Vrij is de kaart niet geldig bij andere treinvervoerders dan NS.

De versie van 2011 werd verkocht door Spoordeelwinkel voor € 15,00 en was geldig van 31 oktober t/m 24 december 2011.

De versie van 2012 werd verkocht door Blokker voor € 14,50 en is geldig, ook bij de RET, van 16 juli t/m 23 september 2012.

Dag Vrij is een reisproduct dat bij NS verkrijgbaar en ook alleen daar te gebruiken is. Het product wordt op een persoonlijke of een anonieme OV-chipkaart geladen, geeft recht op een dag onbeperkt reizen met de NS.

Collectieve reisproducten

Een bedrijf of overheid kan met NS en andere vervoerders een collectief vervoerscontract afsluiten waarbij alle werknemers een abonnement op kosten van het bedrijf kunnen krijgen. De prijs wordt meestal bepaald aan de hand van de postadres gegevens van de werknemers. Hierbij wordt een schatting gemaakt van de verwachte gemiddelde vervoerskosten per werknemer. Hierbij maakt het veel uit of alle werknemers zo een abonnement krijgen (ook diegene die weinig of geen gebruik maken van het OV) of alleen de werknemers die ervoor kiezen. (Die gebruiken het OV veel meer) Deze abonnementen (meestal een OV-jaarkaart) kosten veel minder dan de evenwaardige abonnementen aangeschaft als particuliere reiziger.

NS-Business Card

De NS-Business Card is een speciale OV-chipkaart van de NS bedoeld voor zakelijk reizen en is verkrijgbaar voor ZZP'ers, MKB'ers en Groot Zakelijk. Met de NS-Business Card is het mogelijk om reizen met de trein, Fyra, taxi, het huren van een OV-fiets en NS-scooter of Greenwheels-auto. Maar ook voor het veilig stallen van een eigen fiets op het station, auto parkeren bij Q-Park P+R parkeerterreinen en gratis toegang tot NS Hispeed Lounges. Er wordt alleen betaald voor het werkelijke gebruik. Er is bovendien 20% korting tijdens de Voordeeluren, het weekend, en de maanden juli en augustus. Het voordeel ten opzichte van de oudere NS-Business Card zonder OV-chip is dat reizen niet meer vooraf ingeboekt hoeven te worden, er kan gewoon in- en uitgecheckt worden. In- en uitchecken dient eenmalig aangevraagd te worden bij de NS.

Interoperabale reis

De treinvervoerders verklaarden in 2013 op korte termijn een start te maken met onder meer het mogelijk maken om een enkele interoperabale reis te laden op de OV-chipkaart.

Vervoerbewijzen zonder RFID-chip

Er is (nu nog) een landelijk systeem van papieren kaartjes tegen het NS-tarief. Een papieren enkele reis (volle prijs of met 40% korting) is bij de NS-kaartautomaat verkrijgbaar.

Aanvullende papieren kaartjes met een prijs gelijk aan de totaalprijs van de corresponderende combinatie van kaartjes:

• dagretour: twee maal de prijs van een enkele reis; dit geldt ook voor de minimum- en maximumprijs
• via-kaartje: de in rekening gebrachte prijs wordt berekend door de tarieven van de verschillende trajecten bij elkaar op te tellen, behalve in enkele uitzonderingsgevallen zie onder. Per 17 juli 2013 wordt het via-kaartje afgeschaft.

De maximale prijs is dus die van een via-retour op langere afstand: € 98,40 voor de 2e klas, tweemaal die voor de NS-dagkaart Dag Vrij, dus alleen zinvol als men ook met andere vervoerders reist.

Elke reis moet tussen 0 uur van een dag en 4 uur de volgende dag plaatsvinden. Het is (behalve in de genoemde uitzonderingsgevallen) niet verstandig om een via-kaartje te nemen als het via-station al op een toegestane route ligt, want dan betaalt men meer voor hetzelfde reisrecht.

De afronding van de introductie van de OV-chipkaart zal (volgens een uiteenzetting van de regering van juni 2012) gaan in de volgende stappen:

• Afschaffen van het "dubbele opstaptarief" in de treinketen. Dit wordt in april 2013 voltooid, zie boven. Het is een voorwaarde die de regering stelt vóór de volgende stap mag worden voltooid. Het gaat erom dat reizen op saldo niet duurder is dan het gebruik van papieren kaartjes (niet te verwarren met een eventuele doelstelling dat wisselen van vervoerder niet nadelig is ten opzichte van de situatie dat men de hele reis met één vervoerder zou kunnen maken; bij reizen tegen vol tarief is aan beide voldaan, maar bij reizen met korting zijn er bij beide beperkingen).
• Afschaffen papieren kaartje met korting. Vanaf maart 2013 krijgen houders van een Voordeelurenabonnement alleen nog korting bij op saldo reizen. Het papieren kaartje met korting blijft dan nog wel beschikbaar voor reizigers met een jaartrajectabonnement voor een reis(gedeelte) buiten het traject en internationale reizen. Het was de bedoeling de papieren kaarten met korting op 20 maart 2013 af te schaffen, maar dit nu uitgesteld op vraag van de andere spoorvervoerders. NS verwacht medio 2013 een verchipt alternatief voor de trajectkaart voorhanden te hebben, waarbij het papieren kaartje met korting helemaal kan worden afgeschaft. Tot die tijd blijft de huidige trajectkaart in stand. Voor mensen met een functiebeperking wordt nog naar een oplossing gezocht.
• Afschaffen papieren kaartje vol tarief in het najaar van 2013. Ten behoeve van incidentele reizigers zonder chipkaart komen er wegwerpchipkaartjes (vergelijkbaar met de wagenverkoopkaartjes in stads- en streekvervoer) waarbij men de reis vooraf betaalt, zodat een borgsom niet aan de orde is.
• Sluiten van de poortjes (zie onder).

De Tweede Kamer heeft in juli 2012 in een motie uitgesproken dat het papieren treinkaartje niet eerder wordt afgeschaft dan het moment waarop enkelvoudig in- en uitchecken wordt ingevoerd. De regering heeft geantwoord dat het uitgangspunt voor de opdracht aan de kwartiermaker is dat gekomen wordt tot enkelvoudig in- en uitchecken in de treinketen, tenzij dit technisch of bedrijfseconomisch niet haalbaar blijkt. De implementatie van enkelvoudig in- en uitchecken kan niet op korte termijn worden gerealiseerd. De rapportage hierover wordt in 2013 verwacht. De regering koppelt het enkelvoudig in- en uitchecken niet aan het afschaffen van het papieren kaartje.

Het Arriva treinabonnement (maand-, kwartaal- en jaarabonnement) voor de Noordelijke Nevenlijnen is nog niet op de OV-chipkaart verkrijgbaar.

De NS Voordeelurenkaart is op de Valleilijn alleen geldig in combinatie met een papieren vervoerbewijs.

De Railrunner is als product op de OV-chipkaart te laden en ook als E-ticket verkrijgbaar, maar bestaat ook nog als papieren kaartje. Als alternatief is er nu ook Kids Vrij.

De afschaffing van papieren treinkaartjes zou betekenen het geheel buiten de Nederlandse tariefsystemen vallen van de stations Enschede De Eschmarke, Glanerbrug en Eygelshoven Markt. NS heeft aan Locov gemeld dat deze zaak (en ook het feit dat op de stations Heerlen de Kissel en Landgraaf alleen kaartlezers van Veolia zijn en niet van NS/DB) nader bekeken wordt, en dat zij daar nog op terug komt.

Via-kaartje Syntus- of Arriva-traject

Bij het kopen van een kaartje van A naar B krijgt men normaal een kaartje met een prijs corresponderend met het aantal tariefeenheden van de kortste route, ongeacht de vervoerder(s). Er zijn dan regels (zie onder "Reisroute") over welke route(s) men mag reizen.

Een uitzondering geldt bij de trajecten Zutphen - Hengelo (Syntus), Elst - Tiel (Arriva) of Dordrecht - Geldermalsen (Arriva). De kortste route is die met Syntus/Arriva. Echter:

• Men krijgt standaard een kaartje met een prijs gebaseerd op de langere NS-route.
• Voor de kortste route, met een prijs gebaseerd op deze kortere afstand, en alleen daar geldig, moet men een via-kaartje kopen, waarbij Goor het via-station is voor reizen via het traject Zutphen - Hengelo, Opheusden voor het traject Elst - Tiel, en Gorinchem voor het traject Dordrecht - Geldermalsen.

In beide gevallen (en ook als men in het tweede geval een ander via-station kiest op een van de drie genoemde routes) wordt de prijs van één reis gerekend, niet de hogere prijs die de som is van de prijzen van de deelreizen. Daardoor is een reis van Dordrecht Stadspolders naar Geldermalsen via Gorinchem duurder dan met Dordrecht als vertrekstation.

Per 17 juli 2013 wordt dit anders: men betaalt dan op basis van de kortste route, maar mag voorlopig ook de langere NS-route nemen.

Iets soortgelijks is niet van toepassing t.a.v. de trajecten Amersfoort - Ede-Wageningen, Leeuwarden - Groningen, Nijmegen - Roermond of Maastricht - Heerlen; in deze gevallen speelt het feit dat het om een andere vervoerder dan NS gaat geen rol.

E-ticket

Een E-ticket kan van te voren via internet betaald en uitgeprint worden en is geldig in alle treinen van Nederland; het NS-tarief geldt. Persoonsgegevens moeten corresponderen met de identiteitskaart die bij controle getoond moet worden samen met het uitgeprinte kaartje. Er zijn E-tickets van de enkele reis, dagretour en railrunner verkrijgbaar. NS SamenUitKorting is een dagretour voor maximaal 3 personen die met 40% korting kunnen reizen vanaf 9.00 uur 's ochtends en is alleen geldig in NS-treinen.

Er is tijdens het IFFR ook een zogenaamd IFFR Retour, dit is een dagretour van € 15 waarmee van een willekeurig NS-station in Nederland van en naar Rotterdam Centraal kan worden gereisd (alleen 2e klas).

In maart 2013 wordt de kortingversie van het E-ticket afgeschaft. Het is nog onduidelijk hoe en of een E-ticket (nog) kan worden gebruikt als eind 2013 / begin 2014 de poortjes op stations sluiten.

Voordeelurenabonnement

Het oude Voordeelurenabonnement heeft nu nog de bijzondere eigenschap dat korting verkregen kan worden bij op saldo reizen, maar ook bij gebruik van papieren kaartjes. Per reis kan een keuze worden gemaakt. Voor veel reizen maakt het niet uit, maar bij sommige reizen is het een of juist het ander het voordeligst en/of handigst:

• Papieren kaartjes zijn gunstiger in de volgende gevallen:
  • Bij een reis met meerdere treinvervoerders: die wordt dan gerekend als één reis, wat voor zover de "oplossing voor het dubbele opstaptarief op het spoor" nog niet voltooid is op zich al goedkoper is, en de korting geldt over het geheel, niet alleen over het NS-deel.
  • Een reis die begint in de spits en erna eindigt kan worden opgesplitst (zodat men buiten de spits met korting reist) zonder tussentijds uitstappen.
• Op saldo reizen is gunstiger in het volgende geval:
  • Men kan in de ochtendspits (4 tot 9 uur) met korting reizen als men uiterlijk om 4 uur incheckt.

Vanaf maart 2013 krijgen houders van een Voordeelurenabonnement alleen nog korting bij op saldo reizen.

Euregio-ticket

Het Euregio-Ticket (dagkaart voor € 17) is een gemeenschappelijk ticket van Nederlandse, Belgische en Duitse vervoersondernemingen (trein en bus). Het is geldig in Zuid-Limburg, Belgisch Limburg, de provincie Luik en de regio Aken. Het is wel te koop maar niet geldig bij NS.

Overgang 2-1

Met een 2e klas abonnement oude stijl in de 1e klas reizen kan met een "Overgang 2-1" kaartje voor het betreffende traject. Een Overgang 2-1 is te koop als enkele reis, retour, of Keuzedag 60+.

Een overgangsbewijs is ook met 40% korting verkrijgbaar i.c.m. met een kortingsabonnement.

Toeslag ICE/Fyra

Bij de NS-kaartautomaat, de NS-servicebalie of Kiosk met NS Tickets & service is een toeslagbiljet van € 2 te koop voor reizen binnen Nederland in de internationale treinen ICE. Voor de toeslag geldt geen voordeelurenkorting.

Voor wie zonder abonnement op saldo reist is de informatie over de ICE-toeslag tegenstrijdig:

• "Voor uw binnenlandse reis kunt u met uw OV-chipkaart ook gebruikmaken van de volgende NS Hispeed-treinen: .. ICE International: zonder toeslag op het traject Amsterdam – Arnhem."
• Tabelrij ICE, kolom "Reizen op saldo bij NS": Ja, u bent toeslag verschuldigd

Altijd Vrij, Altijd Voordeel, Dal Vrij, Dal Voordeel en Weekend Vrij zijn geldig in de ICE en Fyra maar alleen tot en met het laatste Nederlandse station (voor de grens) waarop de trein stopt en voor wat betreft Fyra alleen indien men vooraf een toeslag betaalt.

Wegwerp-OV-chipkaart

De treinvervoerders verklaarden in 2013 op korte termijn een start te maken met onder meer het invoeren van een landelijk interoperabele papieren chipkaart voor eenmalig gebruik.

OV-chipkaartpalen

Zie ook OV-chipkaartsysteem

Iedere spoorvervoerder heeft eigen kaartlezers op de stations die bediend worden staan. De palen van de NS en Connexxion zijn van hetzelfde type, evenals de palen van Arriva (MerwedeLingelijn), Syntus en Veolia. De software verschilt echter per vervoerder. De NS heeft naast palen ook poortjes. Vaak staat op het apparaat of de paal, en/of op het scherm, de vervoerder. Op station Den Haag Laan v NOI moet wel opgepast worden: daar staan ook RET-lezers waar "RET" helemaal niet vermeld staat.

De Commissie Meijdam stelt voor bij treinvervoer kaartlezers in te voeren die niet vervoerder-gebonden zijn, zie onder.

De kaartlezers op palen zijn voor zowel in- als uitchecken: wanneer men de kaart hiervoor houdt terwijl men niet is ingecheckt bij de betreffende vervoerder dan wordt dit opgevat als incheckhandeling; wanneer men wel is ingecheckt bij de betreffende vervoerder dan wordt het opgevat als uitcheckhandeling.

Bij de kaartlezers van NS is er alleen een anti-passback-tijd (100 seconden) bij dezelfde kaartlezer en alleen zolang niemand anders hem gebruikt. Bij Arriva/Breng is de wachttijd altijd 1-2 minuten, bij Syntus, Veolia en Connexxion 2-3 minuten.

Als het in- of uitchecken niet lukt maar de kaartlezer wel reageert dan kan de reactie een weigering zijn (bijvoorbeeld bij een ongeldige kaart, een te laag saldo, of i.v.m. de anti-passback-tijd) of een uitnodiging om het opnieuw te proberen (bijvoorbeeld als de kaart te kort voor de kaartlezer wordt gehouden). Als de handeling wel geaccepteerd wordt moet men nog wel attent zijn op de mogelijkheid dat men bedoelde in te checken maar heeft uitgecheckt, of omgekeerd, of dat men bij de verkeerde vervoerder heeft ingecheckt.

Als men op een station niet meer weet of men al (of nog) is ingecheckt, en/of indien ingecheckt, niet meer weet hoe laat (van belang voor de 30- en 60- minutenregel en de 6-uursregel, en als men twijfelt of men wel in de daluren heeft ingecheckt) kan men dit bij een kaartautomaat of AVM (niet een AVM Light) nakijken. Bij onder meer station Utrecht Maliebaan is er echter niet zo'n automaat, alleen een kaartlezer. Het is op zo'n station niet rechtstreeks mogelijk de status van de kaart (al of niet ingecheckt) te weten te komen. Als men na aankomst niet meer weet of men al heeft uitgecheckt kan men de kaart nogmaals presenteren. Als men wel al had uitgecheckt zal men hierbij inchecken. Bij NS kan men dan gelijk bij een andere kaartlezer weer uitchecken, bij andere vervoerders moet men 3 minuten wachten. Als men voor vertrek niet meer weet of men al heeft ingecheckt kan men de kaart nogmaals presenteren. Als men wel al had ingecheckt zal men hierbij uitchecken. Bij NS kan men dan gelijk bij een andere kaartlezer weer inchecken, bij andere vervoerders moet men 3 minuten wachten. Een en ander kan men bij andere vervoerders dan NS dus het beste ruim voor vertrek van de trein doen. Als men een dalurenkaart heeft en niet meer weet of men al heeft ingecheckt, of twijfelt of men wel in de daluren heeft ingecheckt, en de spits is inmiddels aangebroken dan wordt het lastiger: als men wel in de daluren heeft ingecheckt verliest men deze gunstige status door dit te controleren. Men kan dan eventueel op zoek gaan naar een AVM ergens in het dorp. Wel moet men dan denken aan de 30-minutenregel.

Uitchecken is niet mogelijk als het saldo niet toereikend is. Men moet dan eerst het saldo opladen, en dan alsnog uitchecken. Mogelijk gaat bij de poging tot uitchecken t.z.t. wel het poortje open, anders kan men niet de automaat bereiken waar men de kaart kan opladen. Indien men niet uitcheckt vóór 4 uur de volgende dag is men in ieder geval het zg. "vast bedrag" als ritprijs verschuldigd; dit is gelijk aan de maximale ritprijs vol tarief eerste of tweede klas, afhankelijk van wat men als standaardklasse heeft ingesteld bij het activeren van reizen op saldo bij NS. Los van het saldo op de kaart heeft men in dat geval dus ook een schuld. Indien niet wordt uitgecheckt is er achteraf alsnog sprake van een niet geldig vervoerbewijs. Hiervoor kan aanvullend de boete voor het reizen zonder geldig vervoerbewijs worden opgelegd.

Nadat 12 keer niet wordt uitgecheckt wordt de OV-chipkaart tijdelijk voor reizen op saldo geblokkeerd. Bij de NS-servicebalie kan de kaart weer gedeblokkeerd worden. Gegevens verzameld bij controles door conducteurs kunnen eventueel mede gebruikt worden om de ritprijs te bepalen. Indien er sprake is van misbruik of oneigenlijk gebruik van reizen op saldo bij NS, kan NS besluiten voor de betreffende reiziger en/of bij de betreffende OV-chipkaart het instaptarief te verhogen tot het "verhoogd instaptarief", dat gelijk is aan de maximale prijs van vol tarief 1e klasse.

Geluids- en lichtsignalen

De kaartlezer heeft een scherm met in rusttoestand een tekst, en bij in- en uitchecken specifiekere teksten. Naast deze teksten staat er in rusttoestand soms een signaallamp aan en zijn er bij (poging tot) in- en uitchecken geluids- en lichtsignalen. Deze laatste zijn zowel voor de reiziger zijn als voor controlerend en assisterend personeel in de buurt.

In rusttoestand geeft een groene lamp bij NS aan dat de kaartlezer in werking is, een rode dat hij buiten werking is. Bij succesvol in- en uitchecken bij NS knippert de groene lamp even. Bij weigering knippert de rode lamp. Bij Connexxion geldt hetzelfde.

Bij NS is er één piep bij inchecken en twee bij uitchecken. Als de anti-passback-tijd nog niet verstreken is klinken er drie luide tonen in twee toonhoogtes. Bij Connexxion geldt hetzelfde.

Schermteksten

Bij inchecken wordt noch het instaptarief, noch het nieuwe saldo getoond.

NS

Bij NS staat continu op een afgescheiden strook bovenaan de datum en de tijd in hele minuten vermeld, waaruit de houder van een dalurenabonnement op doordeweekse dagen kan afleiden welk tarief op dat moment voor hem/haar geldt, tevens rekening houdend met de marge van 5 minuten. Door het ontbreken van seconden kan men niet zien wanneer de 100 seconden anti-passback-tijd om zijn. Rechtsonder wordt het NS-logo getoond.

Daartussen staat in rusttoestand op het scherm bij een kaartlezer op een paal "In-/uitchecken", en bij een poortje aan de ene zijde "Inchecken", en aan de andere "Uitchecken", in wit op een zwarte achtergrond.

Bij inchecken bij NS toont het scherm op de eerste regel (de afgescheiden regel met de datum en de tijd niet meegeteld) het eventueel van toepassing zijnde abonnement, op de tweede regel de klasse en op de derde regel het eventuele kortingspercentage; bij 100% korting wordt vermeld "Gratis". Bij inchecken in de spitsuren wordt een dalurenabonnement toch vermeld, ook al geeft dat dan geen korting. Voor de bevestiging van bijvoorbeeld het vrij reizen moet in dat geval alleen gekeken worden naar het woord "Gratis". Het saldo wordt niet vermeld, uit het succesvol inchecken kan men slechts opmaken dat het saldo daarvoor voldoende is.

Bij uitchecken wordt bij vrij reizen met de nieuwe NS-abonnementen niet alleen de ritprijs van € 0,00 genoemd, maar ook weer onderaan "Gratis" vermeld, en daarboven weer het abonnement.

Het scherm bevestigt niet expliciet dat het om inchecken gaat, of uitchecken, hoewel het belangrijk is voor de reiziger dat hier geen misverstand over bestaat, met het oog op een eventuele mogelijkheid een fout te herstellen en/of vervolgfouten te vermijden. Het meest kenmerkende verschil tussen het scherm bij in- en uitchecken is dat bij uitchecken de ritprijs en het eindsaldo vermeld worden.

Deze teksten zijn zwart op wit.

Connexxion

Het scherm heeft net als bij NS een bovenste strook met datum en tijd. In rusttoestand toont het scherm verder "In-/Uitchecken" zoals bij NS-paaltjes, ook hier in wit op een zwarte achtergrond. Connexxion bevestigt het inchecken met "In OK", maar geeft bij inchecken met Dal Vrij in de daluren alleen "Dal Vrij" en niet "Gratis". Verder staat er de datum tot wanneer het product geldig is. Connexxion bevestigt het uitchecken met "Uit OK". Deze teksten zijn zwart op groen.

Poortjes

Voor zover er op treinstations poortjes zijn ("Beheerste Toegang Stations", BTS) sluiten ze het OV-chipkaartgebied nog niet af: op elk station staan tenminste sommige poortjes nog open, behalve op de Flevolijn 's nachts als er geen treinen rijden. Verder is er zeer incidenteel een proef: in april 2013 werden de poortjes twee dagen gesloten op station Hilversum. Eind 2013 zal gestart worden met het stapsgewijs volledig in gebruik nemen van de poortjes en het beheerst toegankelijk maken van in totaal 82 stations. Daaraan voorafgaand zullen er oplossingen beschikbaar zijn voor internationale reizigers, mensen met een visuele functiebeperking, voor stations met een interwijkfunctie en voor houders van een OV-begeleiderskaart. Voor Amsterdam Centraal sluiten de poortjes op zijn vroegst begin 2015; in juni 2012 waren 36 stations voorzien van poortjes. De voorgenomen sluiting van poortjes stuit op weerstand van diverse gemeenten, die de stations als publieke ruimte zien; vaak bieden ze een doorgang voor voetgangers. Ook sommige ondernemers in het OV-chipkaartgebied hebben bezwaren. Zie ook "Effecten gesloten poortjes" en "60-minutenregel".

De stations met poortjes worden tot nu geen van alle bediend door een andere treinvervoerder dan NS. Voor 7 stations bediend door meerdere vervoerders zijn poortjes gepland. In Nijmegen gaat Veolia vooralsnog niet akkoord. De andere stations zijn Amersfoort en 5 stations die mede door Arriva worden bediend, waaronder Zwolle. Nog niet bekendgemaakt is of er aparte OV-chipkaartgebieden gepland zijn voor de verschillende treinvervoerders of één gezamenlijk. Twee stations hebben een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, zie onder.

Een mogelijkheid om het OV-chipkaartgebied in of uit te komen zonder in-, resp. uitchecken, bijvoorbeeld via een fietsenstalling of horeca, wordt een BTS-lek genoemd.

Een kaartlezer aan de buitenzijde van een poortje (de zijde buiten het OV-chipkaartgebied) is voor inchecken, en een kaartlezer aan de binnenzijde (de zijde binnen het OV-chipkaartgebied) voor uitchecken.

Vaak is er op een station met poortjes één OV-chipkaartgebied, maar soms meerdere. Dat laatste belemmert de bewegingsvrijheid bij een verblijf op een station waar men niet wil uit- en inchecken. Op sommige stations wordt men bij sommige overstapmogelijkheden die anders zouden zijn toegestaan zonder uit- en inchecken, daartoe gedwongen, Bij andere stations komt dit niet voor, bijvoorbeeld als er geen splitsing van de spoorweg in de buurt is (waardoor terugsteken geen toegestane reisweg oplevert), en er per richting maar één OV-chipkaartgebied is.

Stations met poortjes

Dit overzicht is mogelijk niet compleet; als u nog andere stations met poortjes weet kunt u helpen door deze toe te voegen.

• Amsterdam Sloterdijk - Alleen het Hemboog-gedeelte heeft poortjes. Als men op Amsterdam Sloterdijk moet overstappen, maar tussentijds uit- en inchecken wil vermijden, moet men zorgen dat men niet op het Hemboog-gedeelte aankomt en er niet de reis vervolgen. Dit betekent bijvoorbeeld dat men bij een reis van Purmerend naar Haarlem tijdig moet bedenken dat men extra overstapt in Zaandam. De extra overstap geeft weinig extra ongemak (of is misschien zelfs handiger los van het uit- en inchecken) omdat men dan bij de overstap op Amsterdam Sloterdijk niet van het Hemboog-gedeelte naar het hoofdgedeelte hoeft te lopen.
• Amsterdam Centraal - De toegang naar de middelste tunnel is zonder poortjes; de toegang tot spoor 15 is bij de ene tunnel binnen, bij de andere buiten de poortjes; bij de centrumzijde van de westtunnel is aan de westzijde naast de poortjes vrije doorgang zonder poortjes). Er wordt een nieuwer type poortje gebruikt; dit is breder en heeft geen glazen bovendeuren, maar alleen een paar kleppen op kniehoogte.
• Amsterdam Muiderpoort - Er zijn aparte OV-chipkaartgebieden voor beide takken (Breukelen en Weesp). Routes met terugsteken die toegestaan zouden moeten zijn vereisen dus uit- en inchecken; dit is dus ongunstiger dan wanneer dit station niet zou bestaan, want dan had men via Amsterdam Centraal mogen reizen. Komend uit de richting Amsterdam moet men om extra uit- en inchecken te voorkomen al eerder overstappen op de gewenste tak.
• Amsterdam Amstel - Er is een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders.
• Amsterdam Bijlmer Arena - Elk van de vier perrons vormt een apart OV-chipkaartgebied. Er zijn in dit geval geen extra nadelen vergeleken met één OV-chipkaartgebied met de winkels en horeca erbuiten, want toegestane reisroutes waarbij men van het ene naar het andere OV-chipkaartgebied moet komen alleen buiten de spits voor.
• Amsterdam Holendrecht - Er zijn aparte OV-chipkaartgebieden voor beide perrons/richtingen. Er zijn in dit geval geen echte nadelen vergeleken met één OV-chipkaartgebied, want er zijn geen toegestane reisroutes waarbij men van het ene naar het andere OV-chipkaartgebied moet, en ook geen voorzieningen waarvoor men bij een tussenstop naar het andere OV-chipkaartgebied zou moeten.
• Voorschoten
• Leiden Centraal - Ook binnen het OV-chipkaartgebied staat een NS-kaartautomaat. Verder zijn er winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied. De gemeente maakt bezwaar.
• Nieuw Vennep - Als Amsterdam Holendrecht, maar met tevens een kaartlezer op een paal in elk van de beide OV-chipkaartgebieden.
• Hoofddorp - Er zijn aparte OV-chipkaartgebieden voor beide perrons. Bij de liften staan beneden op straat kaartlezers op palen buiten de OV-chipkaartgebieden en boven op de perrons kaartlezers op palen in de OV-chipkaartgebieden.
• Amsterdam Zuid - Er is één OV-chipkaartgebied, maar om zonder door poortjes te moeten van het ene naar het andere perron te gaan moet men wel de juiste trap kiezen.
• Amsterdam RAI
• Duivendrecht - Er is een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders. Er zijn winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied.
• Diemen Zuid - Er zijn poortjes in de centrale uitgang. De uitgang aan het westelijke uiteinde van het perron, naar de westzijde van de Gooiseweg, heeft poortjes noch palen; die aan het oostelijke uiteinde van het perron heeft alleen poortjes die nog niet werken, en geen palen.
• Diemen - Als Amsterdam Holendrecht.
• Amsterdam Science Park - Als Amsterdam Holendrecht. Met kaartautomaten binnen de OV-chipkaartgebieden.
• Weesp
• Hilversum - Het perron van spoor 1 (bediend door de Sprinter van Leiden naar Utrecht) vormt een apart OV-chipkaartgebied; als men tussentijds uit- en inchecken wil vermijden moet men dus niet met een trein uit deze treinserie in Hilversum aankomen en met een trein uit een andere treinserie verder reizen, en ook niet met een trein uit een andere treinserie in Hilversum aankomen en met een trein uit deze treinserie verder reizen. Met name als men in de richting Baarn - Amersfoort verder wil reizen moet men van tevoren bedenken dat men uit de richting Weesp niet deze Sprinter neemt, of uiterlijk in Hilversum Noord overstapt.
• De stations op de Flevolijn: Almere Muziekwijk, Almere Centrum, Almere Parkwijk, Almere Buiten, Almere Oostvaarders en Lelystad Centrum; deze stations worden 's nachts afgesloten door de poortjes te sluiten.
• Maassluis
• Vlaardingen West
• Vlaardingen Centrum
• Vlaardingen Oost
• Schiedam Nieuwland
• Schiedam Centrum - Het OV-chipkaartgebied is ook zonder door NS-poortjes te moeten bereikbaar vanuit en te verlaten via dat van de metro, met binnen het NS-gebied aanvullend ook NS-kaartlezers op palen, zie ook onder.
• Rotterdam Centraal - Er zijn winkels en horeca binnen het OV-chipkaartgebied.
• Rotterdam Blaak - Qua fysieke barrières is er een OV-chipkaartgebied gemeenschappelijk met de westwaartse metro, met daarbinnen aanvullend ook kaartlezers op palen van beide vervoerders, en een OV-chipkaartgebied voor de oostwaartse metro (zie ook onder).
• Barendrecht - Er is een vorkvormig OV-chipkaartgebied (verbonden aan de noordzijde).
• Zwijndrecht
• Woerden
• Santpoort Noord - Eén OV-chipkaartgebied; de perrons zijn met elkaar verbonden via een geheel binnen het OV-chipkaartgebied gelegen voetgangerstunnel. De verbindingen van de perrons met het buitengebied via poortjes staan daar los van. Bij de zuidelijke uiteinden van de perrons zijn geen in-/uitgangen, maar ze zijn wel dicht bij de overweg Kennemergaardeweg, wat potentiele BTS-lekken geeft. Die worden bestreden met uit het laatste stukje van de perrons omhoogstekende stenen.
• Beverwijk
• Heiloo
• Den Helder - Het station ligt aan het eind van een spoorlijn, daardoor geven de poortjes geen extra beperkingen.
• Hoorn
• Zoetermeer Oost
• Culemborg
• Sittard

Gepland:

• Den Haag Centraal - De poortjes worden geplaatst tussen de hal en een looppad dat de perrons verbindt, zodat men bij overstappen er niet doorheen hoeft.
• Amersfoort - er zijn bezwaren geuit.
• Zwolle
• Hoorn Kersenboogerd
• Roosendaal
• Leeuwarden
• Haarlem
• Wormerveer
• Gouda
• Goes
• Deventer
• Oss

Voorbeelden van grotere stations zonder poortjes:

• Den Haag HS
• Schiphol
• Utrecht Centraal

Bijzonderheden

Ook op metrostations staan poortjes. Sommige stations zijn gecombineerde metro- en treinstations. Hier zijn bijzondere constructies bedacht om het in- en uitchecken soepel te laten verlopen.

Amsterdam

Bij de gecombineerde NS/GVB stations Amstel en Duivendrecht zijn er zowel NS- als GVB-poorten die toegang geven tot een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied, vanwaar men zowel de trein- als de metroperrons kan bereiken. Bij perrons waar zowel treinen als metro's stoppen zijn er in/uitcheckpalen van zowel NS als de GVB. Overstappers tussen GVB en NS of omgekeerd, moeten eerst uitchecken en opnieuw inchecken bij de juiste vervoerder (bij NS uiteraard alleen als men daar ook met de OV-chipkaart reist). De NS-poorten staan nu nog open zodat iedereen ongehinderd alle perrons kan bereiken.

Rotterdam

In Rotterdam zijn er twee gecombineerde NS/RET-stations. In Schiedam zijn er voor metro en trein aparte OV-chipkaartgebieden. Men kan ook rechtstreeks van het ene naar het andere via RET-poortjes, met binnen het NS-gebied aanvullend kaartlezers op palen. In station Rotterdam Blaak zijn er aparte OV-chipkaartgebieden voor metro noordzijde, metro zuidzijde en NS. Men kan zich ook rechtstreeks tussen de gebieden metro noordzijde en NS verplaatsen, zonder door poortjes te gaan. Daartoe zijn er in beide gebieden aanvullend kaartlezers op palen van respectievelijk RET en NS. Het is dus fysiek mogelijk om van de metro uit oostelijke richting naar buiten te komen zonder bij de RET uit te checken. Dit komt fysiek overeen met een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied als boven vermeld bij Amsterdam, behoudens de omweg.

Potentiële problemen

• Dubbel inchecken - Inchecken bij een poortje terwijl men al eerder (bijvoorbeeld bij een paal) heeft ingecheckt. De eerste check-in wordt incompleet en men is het instaptarief kwijt.
• Dubbel uitchecken - Uitchecken bij een poortje terwijl men al eerder (bijvoorbeeld bij een paal) heeft uitgecheckt. Dit wordt door het systeem geweigerd, deze vergissing is dus onschadelijk.
• Bij een andere vervoerder ingecheckt en de kaart presenteren bij het poortje. Eerste check-in wordt incompleet en het geldende instaptarief wordt afgeschreven. Als men de kaart in dat geval heeft gepresenteerd bij de uitcheckzijde van het poortje wordt nogmaals het geldende instaptarief afgeschreven omdat er een check-uit zonder check-in is ontstaan.

Het systeem vraagt geen bevestiging of de handeling juist is (die men zou kunnen geven door de kaart nogmaals te presenteren). Het systeem gaat ervan uit dat men vergeten is uit te checken en dat daar niets meer aan te doen is, en dat de nieuwe handeling welbewust gedaan wordt, hoewel het heel goed mogelijk is dat men die fout nog wel kan herstellen, of dat juist de nieuwe handeling fout is.

Als men altijd bij het passeren van een poortje de kaart voor de kaartlezer houdt (zelfs als men van plan is alleen door het station te lopen of even later weer terug te gaan), en alleen doorloopt als de in-/uitcheckhandeling gelukt is (kortom: handelt alsof de poortjes al gesloten zijn), en nooit de in-/uitcheckhandeling bij een poortje verricht zonder er doorheen te lopen, dan kunnen bovengenoemde problemen zich niet voordoen, behalve op een station waar de poortjes niet een OV-chipkaartgebied omsluiten, zoals op Amsterdam Centraal, waar deels ook kaartlezer-palen staan.

Als men ervoor zorgt dat het saldo minstens € 6 is maar minder dan € 16 (of tussen andere grenzen bij een ander instaptarief, zie hierboven), dan kan men wel inchecken, maar is men beschermd tegen de fout van het, terwijl men al of nog ingecheckt is bij een treinvervoerder, bij dezelfde of een andere treinvervoerder nog eens inchecken (dit gevaar bestaat bij een poortje, en als het een andere treinvervoerder is ook bij een paal). Bij voldoende saldo zou een schade van € 10 ontstaan, maar nu wordt dat voorkomen doordat het saldo te laag is voor nog eens inchecken. Dit kan lastig zijn als men vaak betaalde reizen maakt (de kaart moet dan vaak opgeladen worden), maar er is geen enkel ongemak als men de kaart alleen voor vrij reizen gebruikt.

Effecten gesloten poortjes

Op stations met uitsluitend poortjes is de grens van het OV-chipkaartgebied heel concreet. Wanneer deze poortjes gesloten worden zal dat niet alleen zwartrijden tegengaan, maar ook wordt men dan gedwongen zich strikt te houden aan de regels van in- en uitchecken bij verblijf op, en tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied van zo'n station. De voorzieningen buiten de poortjes zijn alleen toegankelijk voor doorgaande treinreizigers tegen potentiële extra kosten/oponthoud; dit geldt zelfs voor de NS-kaartautomaat, die men nodig kan hebben om te controleren of men heeft ingecheckt, en zo ja waar (in verband met de toegestane reisroutes) en wanneer (ter controle in verband met dalurenkorting, en in verband met de 6-uursregel). Zie ook de paragraaf: Tijdelijk verlaten station.

Het sluiten van de poortjes op station Den Helder dwingt reizigers weliswaar net als op andere stations met poortjes zich strikt te houden aan de regels van in- en uitchecken bij verblijf op, en tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied, maar zolang men de 30- en 60-minutenregel in acht neemt zijn er hier nooit extra kosten, omdat Den Helder aan het eind van een doodlopende lijn ligt, en men daarom tussen aankomst per trein en vertrek per trein toch al moet uit- en inchecken.

Bovendien zijn er stations waarbij NS meerdere gescheiden OV-chipkaartgebieden heeft met poortjes in één of meer (zie boven). Voor zover binnen een toegestane route van het ene naar het andere OV-chipkaartgebied gelopen moet worden gelden potentiële extra kosten/oponthoud (zie ook onder) zelfs bij alleen maar overstappen.

Het in- en uitchecken kan niet worden vergeten. Men kan ook niet meer per ongeluk inchecken als men wil uitchecken of omgekeerd daar de poorten per richting werken (ingang → incheck, uitgang → uitcheck).

Nog onduidelijk is hoe het internationaal treinvervoer geregeld wordt met de OV-chipkaart. Bij reizen met internationale treinen kan per definitie niet zowel een incheck als een uitcheck uitgevoerd worden. Op veel papieren tickets (o.a. internationale vervoersbewijzen) zal een barcode staan die gelezen kan worden door apparatuur bij sommige ov-poorten van NS. In andere situaties kunnen internationale reizigers gecontroleerd en handmatig doorgelaten worden.

Frauduleus passeren van een poortje

Het is mogelijk om snel achter iemand aan te lopen wanneer iemand incheckt bij een poortje om zodoende zonder OV-chipkaart het gebied achter de poortjes te betreden, maar dan zal er een fouttoon klinken, waardoor beveiligingsmedewerkers/controleurs gealarmeerd worden.

Regels in- en uitchecken

Hieronder staat voornamelijk informatie over NS, omdat de andere treinvervoerders weinig of geen informatie over deze onderwerpen verstrekt hebben. De zin op de NS-site "Hier vindt u meer informatie over de gebruiksvoorwaarden voor het reizen met uw abonnement bij NS en overige treinvervoerders.", gelinkt naar de NS-voorwaarden, suggereert dat de regels hieronder ook bij de andere vervoerders gelden. Voor de 5-minutenmarge is dit extra onzeker, want die staat niet in de voorwaarden.

Wel of niet in-/uitchecken

Een elektronisch vervoerbewijs is wettelijk pas geldig als er wordt in- en uitgecheckt. Bij de NS geldt een aantal uitzonderingen. Het OV-Jaarabonnement, NS-Jaarabonnement en de trajectabonnementen die zijn uitgevoerd als OV-chipkaart worden niet goed door de kaartlezers herkend. Het is daardoor niet mogelijk om op saldo te reizen voor aanvullende treinkosten: dit geldt voor overgang 2-1, maar bij het jaartrajectabonnement ook voor het maken van treinreizen buiten het traject. Bij de nieuwe NS-abonnementen moet wel altijd in- en uitgecheckt worden. Er wordt dan alleen een los kaartje gebruikt voor aanvullende reisrechten, zoals voor meereizen en een fiets. Ook met het studentenreisproduct is in- en uitchecken verplicht.

NS-reizigers die nog een Voordeelurenabonnement hebben kunnen kiezen: in- en uitchecken en zo met korting op saldo reizen, of een papieren kortingskaartje kopen.

Verblijf op een station

De NS geeft door middel van toegangspoorten of borden aan voor welk gedeelte van het station een geldig vervoerbewijs vereist is (het OV-chipkaartgebied). Dit kan een papieren treinkaartje zijn of een ingecheckte OV-chipkaart, mits deze op dezelfde dag op hetzelfde of een ander station wordt uitgecheckt (anders was er achteraf gezien geen geldig vervoerbewijs).

Voor het verblijf op een station dient voor zover van toepassing rekening te worden gehouden met de 30- en 60-minuten- en 6-uursregel die hieronder worden uitgelegd. Een ingecheckte OV-chipkaart is ook geldig op het station waar na afloop van het verblijf uitgecheckt wordt (en op eventuele tussenstops).

Tijdelijk verlaten station

Als een treinreiziger op doorreis bij een station niet wisselt van vervoerder en niet afwijkt van de toegestane reisroute dan is uit- en inchecken alleen verplicht bij het tijdelijk verlaten van het OV-chipkaartgebied. Dit brengt soms wel, soms geen extra kosten met zich mee, zie het kopje Uit- en weer inchecken op een station. Formeel (en bij gesloten poortjes ook feitelijk) zijn voorzieningen binnen het OV-chipkaartgebied daardoor "toegankelijker" dan daarbuiten (Dit geldt niet voor een station aan het eind van een spoorlijn, zoals Den Helder, omdat men daar tussen aankomst per trein en vertrek per trein toch al moet uit- en inchecken.): men mag altijd gratis van buiten even naar binnen, maar doorgaande treinreizigers mogen in veel gevallen alleen "tegen betaling" (in de zin dat de reiskosten hoger worden) van binnen even naar buiten. Dit is belang voor het gebruik van voorzieningen buiten het OV-chipkaartgebied in of dichtbij het station, en bijvoorbeeld ook als men aarzelt of men met de trein of de bus verder zal reizen, en daarom wil kijken hoe laat de bus gaat, en uiteindelijk besluit dat men toch maar met de trein verder gaat. Het bij zich hebben (of via internet kunnen oproepen) van de dienstregeling van de bus wint voor zulke situaties aan belang.

Op stations zonder poortjes, en op stations met poortjes zolang die nog openstaan, is de regel van het verplicht uit- en inchecken bij het verlaten van het OV-chipkaartgebied van een station niet afdwingbaar. Wel is het zo dat als men niet uitcheckt men tijdens de onderbreking dezelfde OV-chipkaart niet voor ander vervoer kan gebruiken.

Grensoverschrijdende treinreizen

Reizen met de OV-chipkaart buiten Nederland is niet mogelijk. Men moet daarom niet inchecken als men naar het buitenland reist (men zou niet kunnen uitchecken). Reizend naar Nederland kan men in het buitenland niet inchecken.

Moment van in- en/of uitchecken

De reiziger dient bij reizen met de trein of bij het verblijven in het OV-chipkaartgebied van een station in bepaalde gevallen rekening te houden met verschillende regels en marges omtrent het in- en uitchecken.

Bepalend voor dalurenkorting

Bij abonnementen met dalurenkorting is het moment van inchecken belangrijk.

Het kan gunstig zijn voor de reiziger dat het moment van inchecken bepalend is: als deze bijvoorbeeld vóór 16.00 uur incheckt en binnen 30 minuten een reis aanvangt die na 16.00 uur begint of tot na 16.00 uur voortduurt dan wordt de reis toch aangemerkt als een reis in de daluren. Officieel moet de reiziger wel tussen het moment van inchecken en het moment dat hij/zij met de trein vertrekt op het station of binnen het OV-chipkaartgebied blijven. Dit maakt formeel (en bij gesloten poortjes ook feitelijk) voorzieningen binnen het OV-chipkaartgebied "toegankelijker" dan daarbuiten: men mag altijd gratis van buiten even naar binnen, maar in bepaalde gevallen alleen tegen hoge extra reiskosten (bij reizen in de tweede klas tot € 24 extra) van binnen even naar buiten.

Het kan ook ongunstig zijn voor de reiziger dat het moment van inchecken bepalend is: als deze bijvoorbeeld om 8.50 uur incheckt dan heeft hij/zij de hele reis geen of een lagere korting. Dit nadeel kan, vooral bij een lange reis, worden beperkt door onderweg na 8.55 uur (vanwege de 5-minuten marge, zie onder), ergens uit te checken, de eventuele anti-passback-tijd te wachten, weer in te checken, en met een volgende trein verder te reizen. De eventuele anti-passback-tijd kan voorkomen worden (met meer kans dat de reiziger met dezelfde trein verder kan) bij gebruik van twee OV-chipkaarten. Dit kan in ieder geval als men in de spits geen korting heeft, men kan dan een anonieme kaart daarvoor gebruiken. Houders van een Voordeelurenabonnement kunnen dit ongemak nog tot maart 2013 voorkomen door met twee papieren kaartjes te reizen. De reiziger heeft zowel bij extra uit- en inchecken als bij twee papieren kaartjes nog wel een nadeel door de afstandsdegressie (behalve bij vrij reizen in de daluren).

Als de reiziger op het station wil wachten tot de daluren om 9.00 uur of 18.30 uur aanvangen, dan kan hij inchecken en gebruik maken van de 60-minutenregel (zo nodig meermalen, zie onder), en na afloop van de spits na het laatste uitchecken weer inchecken.

5-minutenmarge

Het abonnement, tijdstip en de dag waarop wordt ingecheckt bepaalt of er korting wordt toegepast, en zo ja, welk percentage (20%, 40% of 100%).

Er wordt een marge van 5 minuten gehanteerd in het voordeel van de reiziger, onder meer om het eventueel niet helemaal gelijk lopen van de klok in de kaartlezer en/of de stationsklokken op te vangen. De exacte daluren op een werkdag lopen hierdoor (in termen van de tijd in hele minuten) van 0.00 t/m 6.34, 8.55 t/m 16.04 en 18.25 t/m 23.59 uur.

De marge is verder handig in verband met de tijd die nodig is om van de kaartlezer naar de trein te lopen en de 30 seconden tussen het sluiten van de deuren en de vertrektijd. Zo kan de reiziger die met korting wil reizen mogelijk nog net een trein halen die om 9.00 uur of 18.30 uur (of zelfs enkele minuten eerder) vertrekt. Bovendien is het mogelijk om bij aankomst op het station om 6.30 uur of 16.00 uur nog op tijd in te checken, ook als er een rij staat.

De marge geldt ook bij de andere vervoerders, behalve dat het voor Connexxion nog niet bekend is.

30-minutenregel

De 30-minutenregel is alleen van toepassing op de zes nieuwe abonnementen van de NS. Er mag niet meer dan 30 minuten zitten tussen het inchecken en de vertrektijd van de trein volgens de dienstregeling, tenzij dit door een vertraging van het betreffende vervoermiddel niet mogelijk was. Bij een halfuurdienst of een hogere vervoersfrequentie kan men dus op een willekeurig moment inchecken en de eerstvertrekkende trein nemen, terwijl het bij een lagere frequentie van de vertrektijd afhangt wanneer men kan inchecken. In de context van de afschaffing van het "dubbel opstaptarief" vermeldt de NS echter: "U kunt bij het overstappen na de check-uit bij de ene vervoerder, direct inchecken bij de volgende vervoerder, ook als u langer dan 35 minuten moet wachten op de trein."

Het doel is onder meer om reizen in de spits met dalurenkorting enigszins tegen te gaan. Bij Altijd Vrij is er geen dalurenkorting, maar ook hier geldt de 30 minuten regel.

Bij overtreding van de regel, vastgesteld bij een controle, volgt er een sanctie (volgens de voorwaarden vervalt de korting, maar er wordt niet toegelicht hoe dat technisch en administratief wordt bereikt). Bij herhaaldelijke overtreding zijn er volgens de voorwaarden ook sancties mogelijk als men toch al geen recht op korting had wegens de spits.

Als men te vroeg heeft ingecheckt of een latere trein neemt dan kan men binnen 60 minuten kosteloos uitchecken. Bij het opnieuw inchecken gaat de 30-minutentermijn opnieuw in. Bij dalurenabonnementen kan dit extra kosten met zich meebrengen als het spitstarief inmiddels geldt.

Arriva stelt overigens (in de context van de regeling ter voorkoming van een dubbel opstaptarief) "als u moet wachten op de volgende trein - waarbij aansluiting langer kan duren dan 35 minuten - kunt u bij die treinvervoerder wel al inchecken waardoor u geen opstaptarief betaalt" .

Voor het voordeelurenabonnement geldt noch de 30-minutenregel, noch de 6-uursregel; men kan daardoor tussen 0 en 4 uur inchecken en in de ochtendspits reizen met korting; tussentijds moet men wel op het station blijven.

60-minutenregel

Als men bij NS na inchecken binnen 60 minuten (free exit duration) op hetzelfde station weer uitcheckt krijgt men het hele instaptarief terug; als men dat later doet dan is men het instaptarief kwijt. Deze regel heeft geen betekenis als het instaptarief nihil is (bij vrij reizen).

De regel kan van pas komen als men afziet van de rit of toch maar een andere vervoerder kiest (al of niet omdat de trein vertraging heeft), of als men de bedoeling had om bij een OV-chipkaartlezer van een andere vervoerder in te checken, of men alsnog besluit een latere trein te nemen dan volgens de 30-minutenregel is toegestaan. Dit kan uiteraard bij dalurenabonnementen extra kosten met zich meebrengen als inmiddels de spits is aangebroken. Als men vanaf het inchecken per ongeluk 60 minuten of langer op het station verblijft zonder binnen die tijd uit te checken kan men, zolang de poortjes nog openstaan, de schade beperken door naar een nabijgelegen station te reizen (per trein met een ander vervoerbewijs, of op een andere manier dan per trein) en daar uit te checken.

De termijn van 60 minuten dient als extra maatregel om fraude te voorkomen.

Als t.z.t. de poortjes gesloten worden is de 60-minutenregel ook van belang voor verblijf in het OV-chipkaartgebied zonder te reizen (passage-recht). Men kan uit- en weer inchecken om de 60-minutentermijn opnieuw te laten beginnen. Soms is er echter een café of restaurant in het OV-chipkaartgebied waar een deel van de klanten langer dan een uur verblijft; om dan tussendoor te moeten uit- en weer inchecken is toch wel erg lastig. Deze problemen doen zich ook voor bij verblijf op het station voorafgaand aan een reis, maar niet op een tussenstation of het eindstation van een reis. Zie ook bij Poortjes. Een mogelijke oplossing in bijzondere gevallen die door NS geopperd is is het plaatsen van poortjes bij de betreffende zaak zodat men kan uitchecken als men er naar binnen gaat, en weer inchecken als men de zaak verlaat (een niet-OV-chipkaartgebied als eiland in een OV-chipkaartgebied).

Houders van een abonnement kunnen het beste de OV-chipkaart met het abonnement gebruiken, en niet een andere OV-chipkaart met "Reizen op saldo bij NS", want doordat het instaptarief lager is is de schade bij overtreding van de 60-minutenregel ook lager.

Ook bij de Connexxion trein geldt dat als men korte tijd na inchecken op hetzelfde station weer uitcheckt men het hele instaptarief (dat hier met Dal Vrij en Weekend Vrij zelfs in uren/dagen van vrij reizen wordt ingehouden) terugkrijgt. Of hierbij ook een maximumtijd geldt en of deze ook 60 minuten is is niet bekendgemaakt.

4-uursregel

Bij Arriva Trein kan tot 4 uur na het inchecken op dezelfde dag op het bestemmingsstation alsnog uitgecheckt worden bij een kaartlezer van Arriva als men dit is vergeten. Als er meer dan vier uren zijn verstreken dan wordt het instaptarief afgeschreven; er kan dan een restitutieaanvraag worden ingediend.

6-uursregel

Bij de nieuwe abonnementen van NS moet men binnen 6 uur na inchecken uitchecken. Als men na 6 uur op dezelfde dag uitcheckt dan is men het instaptarief kwijt.

Deze regel is om fraude enigszins tegen te gaan waarbij men niet uitcheckt bij aankomst op de bestemming, maar later op de dag op een locatie waar dat voordeliger is (een andere mogelijke tegenmaatregel is "aanmaken van een transactie bij controle aan boord"). De regel geldt echter zelfs voor de altijd-vrij-reizen abonnementen: hoewel het instaptarief nihil is en het kwijtraken van het instaptarief dan geen betekenis heeft staat er wel in de voorwaarden "U moet ..".

Bij reizen zonder korting in de spits kan de regel vermeden worden door een andere OV-chipkaart te gebruiken, dan geldt alleen de dagregel.

Dagregel

Bij de NS moet het uitchecken gebeuren op dezelfde dag als het inchecken, waarbij een dag loopt van 0.00 uur tot 4.00 uur de volgende dag. Bij de nieuwe abonnementen is dit alleen een extra eis als men tussen 22.00 en 24.00 uur incheckt. Na verstrijken van de dag kan men niet meer uitchecken en is men het instaptarief kwijt.

Uit- en weer inchecken op een station

In de volgende gevallen moet men tussen aankomst per trein op een station en vertrek per trein van dat station uit- en weer inchecken:

• Wisselen van vervoerder; hierbij worden sommige vervoerders als één gerekend, zie boven.
• Afwijken van de toegestane reisroute (het maken van een omweg of terug gaan).
• Verlaten van het station (uit- en inchecken wordt afgedwongen in het geval van dichte poortjes). Het "afwijken van de toegestane reisroute" zal vaak samengaan met het verlaten van het station. Er valt bijvoorbeeld het meest voorkomende geval onder dat men ergens heen gaat en later weer terug.
• Op sommige stations als de poortjes gesloten worden: bij overstappen zonder te wisselen van vervoerder en zonder af te wijken van de toegestane reisroute door één of twee poortjes moeten. Zie de lijst van stations met poortjes.

Voor een station aan het eind van een doodlopende lijn geldt dit altijd.

Het uit- en weer inchecken brengt soms wel, soms geen extra kosten met zich mee, vergeleken met één reis van dezelfde totale afstand. (In het geval van het wisselen van vervoerder en het reizen met een abonnement wordt hier aangenomen dat dit abonnement bij beide vervoerders geldt):

• Geen extra kosten:
  • Bij altijd-vrij-reizen abonnementen en in het weekend bij Dal Vrij en Weekend Vrij.
  • Bij Dal Vrij als zowel het oorspronkelijke inchecken als het nieuwe inchecken in de daluren geschiedt.
• Extra kosten door het systeem van afstandsdegressie:
  • Bij niet-vrij reizen met op basis van het oorspronkelijke inchecken dezelfde korting (0, 20 of 40%) als op basis van het nieuwe inchecken. Deze extra kosten worden deels voorkomen, deels beperkt, door de "oplossing voor het dubbele opstaptarief op het spoor", zie boven.
• Extra kosten door het tegen vol tarief in plaats van gratis vervolgen van de reis:
  • Bij Dal Vrij als het oorspronkelijke inchecken in de daluren geschiedt en het uiteindelijke inchecken voor het vervolgen van de reis in de spitsuren.
• Extra kosten door zowel lagere korting als door afstandsdegressie:
  • Bij Weekend Vrij, Altijd Voordeel en Dal Voordeel als het oorspronkelijke inchecken in de daluren geschiedt en het nieuwe inchecken in de spitsuren.

Zoals uit het bovenstaande blijkt kunnen extra kosten soms voorkomen worden door te wachten tot de spits om is. Hierboven wordt dan ook gesproken over "potentiële extra kosten/oponthoud". Bij een halfuurdienst is het oponthoud maximaal 2,5 uur, bij een uurdienst maximaal 3 uur. Als men met een Voordeelurenabonnement tussen 0 en 4 uur heeft ingecheckt kan het oponthoud langer duren. Als men met Weekend Vrij op maandag tussen 0 en 4 uur heeft ingecheckt brengt uit- en weer inchecken na 4 uur met zich mee dat men pas het volgende weekend vrij verder kan reizen.

Overstappen

Voor overstappen bij de trein gelden de volgende regels:

• Overstappen van trein op trein van dezelfde vervoerder wordt gezien als één reis. Daarom niet uitchecken bij het overstappen, dit hoeft pas bij het daadwerkelijke eindpunt. De gebruikelijke reisweg is de kortste afstand tussen vertrekstation en aankomststation. Bij reizen via een langere route die sneller is mag het vertrek- of aankomststation niet voorbij worden gereisd (‘terugsteken’), met uitzondering van de in de jaardienstregeling vermelde gevallen; als de reiziger bijvoorbeeld in Geldermalsen incheckt bij NS dan geldt de reis via Tilburg naar Dordrecht als rijden van het incheckpunt af en rijden van Dordrecht naar Dordrecht-Zuid niet. Ook kan de reiziger bewust een langere (en eventueel minder snelle) route reizen, omdat op de alternatieve route minder overgestapt hoeft te worden. Het "afwijken van de toegestane reisroute" zal vaak samengaan met het verlaten van het station. (zie ook hierboven).
• In alle andere gevallen altijd uitchecken bij de ene vervoerder en inchecken bij de overstapvervoerder (zie ook hierboven). De volgorde is dan: inchecken bij vervoerder A, uitchecken bij vervoerder A, inchecken bij vervoerder B, uitchecken bij vervoerder B (en verder als er nog meer overstappen zijn).

Commissie Meijdam

De Commissie Permanente Structuur en Dubbel Opstaptarief in de treinrailketen (Commissie Meijdam) heeft onder meer voorstellen gedaan over het reizen met meerdere treinvervoerders (zie boven onder Tarieven voor de gerealiseerde regeling, en zie ook onder):

Er komt een tarievenkader voor treinvervoer (zoals er ook een Landelijk Tarievenkader is voor het overige openbaar vervoer).

Meijdam is aangesteld als kwartiermaker voor onder meer de afschaffing van het dubbele basistarief bij de trein. Zolang partijen niet tot oplossing van het dubbel opstaptarief komen, blijft de AMvB die het accepteren van het papieren treinkaartje verplicht stelt van toepassing. Verder zal het enkelvoudig in- en uitchecken in de treinketen nader onderzocht worden, maar dit zal langer duren, daarom wordt het afschaffen van het papieren treinkaartje hier niet van afhankelijk gesteld.

In april 2012 rapporteerde Meijdam onder meer dat de volgende onderwerpen volgens hem in elk geval om een oplossing vragen:

• Enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor. De regering bevestigde echter in juni 2012 nog eens dat de afschaffing van papieren treinkaartjes hier niet van afhankelijk is.
• Uniformiteit van OV-chipkaartapparatuur.
• Harmonisatie met betrekking tot kortingsproducten en abonnementen.

Enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor

Naast dubbel opstaptarief heeft kwartiermaker Meijdam tevens een onderzoek gedaan naar enkelvoudig in- en uitchecken op het spoor (sicico, single check-in check-out). Het Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB) wil hier over een jaar verder naar gaan kijken, na evaluatie van andere maatregelen en na een voortraject van de wettelijke verankering van tarieven en producten die moet hebben geleid tot een vaststaande basis ten aanzien van producten en tarieven.https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2013Z14580.html</ref>

De in- en uitcheckapparatuur zou dan niet meer vervoerdergebonden moeten zijn. Om de berekening van de prijs niet te ingewikkeld te laten worden zou uniformiteit van de tariefstructuur de voorkeur verdienen, met een vast basistarief, vaste daluren, vaste leeftijdsgrenzen voor kortingen, e.d. Tariefdifferentiatie kan dan nog wel plaatsvinden voor wat betreft de prijs per kilometer, de afstandsdegressie, en de kortingpercentages.

Enkelvoudig in- en uitchecken brengt met zich mee dat alle toegestane reismogelijkheden van een bepaald vertrek- naar een bepaald aankomststation (alle toegestane reisroutes en alle vervoerders op samenlooptrajecten) hetzelfde kosten, ongeacht de vervoerder(s). Een kortingproduct dat op deze parallelle en samenlooptrajecten bij de ene vervoerder een andere korting oplevert dan bij een andere (inclusief het geval dat de ene vervoerder wel en de andere geen korting verleent) past niet goed in dit systeem.

Bij een dalurenkortingproduct zou voor de hele reis dezelfde urencategorie gelden, in plaats van het huidige systeem, waarbij deze per vervoerder bepaald wordt. Wanneer dat voordeliger is kan de reiziger wel ervoor kiezen (zoals nu ook al in het geval van één vervoerder) tussentijds uit en in te checken.

Interoperabele vooraf gespecificeerde proposities

Een voorgestelde variant op het bovenstaande is dat men helemaal geen in-/uitcheckhandelingen verricht, behalve als men door een poortje moet. Men specificeert de hele reis, met eventueel meerdere vervoerders, vooraf, bijvoorbeeld bij een kaartautomaat. Dit kan een systeem zijn waarbij zoals hierboven alleen vertrek- en aankomststation worden gespecificeerd, of ook de route en/of de vervoerder(s). Eén mogelijkheid daarbij is dat de automaat een wegwerp-OV-chipkaart verstrekt, maar een andere is dat met de automaat de reis op een persoonlijke of anonieme OV-chipkaart geladen wordt. Bij de kosten kan dan rekening gehouden worden met de kortingproducten op de kaart.

Reisroute

Bij reizen met een papieren kaartje geldt altijd al dat niet mag worden afgeweken van de reisroute waarvoor de reiziger over een vervoerbewijs beschikt. Met de OV-chipkaart hoeft de reiziger niet van tevoren een bestemming te kiezen, maar moet zich wel steeds op een toegestane route vanaf het incheckpunt bevinden. Daartoe moet de reiziger zo nodig uitchecken en inchecken om een nieuwe richting op te gaan.

Onderweg kan de conducteur de kaart controleren met een mobiele lezer. Er mag alleen gereisd worden in een richting van het incheckpunt af. Dat wil zeggen dat men zich op een toegestane reisroute vanaf dit incheckpunt moet bevinden. Bij de NS is dit naar keuze het NS-treintraject waarlangs de bestemming in reistijd het eerst wordt bereikt, of een in tariefeenheden korter traject, of een traject waar minder behoeft te worden overgestapt. Met uitzondering van de in de jaardienstregeling vermelde gevallen geldt echter dat het vertrek- of bestemmingsstation niet voorbij mag worden gereisd. Er mag daardoor wel zonder extra uit- en inchecken omgereden worden om andere vervoerders te vermijden, bijvoorbeeld als men een vrij-reizen kaart heeft alleen voor NS. Het extra uit- en inchecken bij het maken van een omweg heeft (naast de grotere afstand) dezelfde nadelen als de aparte reiskosten per vervoerder, al of niet met een abonnement voor het hele spoorwegnet: financiële nadelen of extra restricties in reistijden, zoals vroeg genoeg vertrekken zodat ook het tweede en eventueel volgende inchecken nog in de daluren is, of de reis op het station van extra uit- en inchecken pas vervolgen als de spits om is (zie ook boven).

Bij reizen met OV-chipkaart (op saldo of vrij reizen) geldt dat, indien wordt afgeweken van de reisroute, men op het station waar de reisroute wordt verlaten moet uitchecken en opnieuw inchecken, of indien dit niet mogelijk is, men moet uitchecken en opnieuw inchecken op het eerstvolgende station waar wordt overgestapt.

De Voorwaarden Reizen op Saldo (en de Algemene Voorwaarden Voor het vervoer van Reizigers en Handbagage van de Nederlandse Spoorwegen (AVR-NS) in vrijwel dezelfde termen) definiëren de reisroute als volgt: "Het NS-treintraject waarlangs de bestemming in reistijd het eerst wordt bereikt. Daarnaast is het toegestaan over een in tariefeenheden korter traject te reizen of over een traject waar minder behoeft te worden overgestapt. Met uitzondering van de in de jaardienstregeling vermelde gevallen geldt dat het vertrek- of bestemmingsstation niet voorbij mag worden gereisd."

De Productvoorwaarden Abonnementen Consumenten (die gaan over de 6 nieuwe abonnementen) definiëren de reisroute als volgt: "Het NS-treintraject waarlangs de bestemming in reistijd het eerst wordt bereikt of met de kortste route (in tariefeenheden) wordt bereikt of met de minste overstappen wordt bereikt."

Er zijn onder meer de volgende gevallen waarbij verschillen optreden:

• In het geval dat er twee routes zijn met de minste overstappen, waarvan één langer is in tariefeenheden en tijd (geen reisroute volgens de eerste definitie, wel volgens de tweede).
• In het geval dat er twee kortste routes zijn in tariefeenheden, maar waarvan één langer is in tijd (geen reisroute volgens de eerste definitie, wel volgens de tweede).

Deze verschillen verdwijnen als "korter" kan worden gelezen als "korter of even kort", enz. Daarnaast is er het verschil ten aanzien van het voorbijrijden van het vertrek- of bestemmingsstation.

Aangezien gesproken wordt van een toegestane reisroute en niet van een toegestaan reisplan mag men op een reisroute die toegestaan is omdat deze sneller kan zijn ook gebruik maken van andere treinen dan die snellere.

Een gevolg van het mogen nemen van een langere route (in tariefeenheden) als die sneller kan zijn is bijvoorbeeld dat reizen van Zwolle naar Den Haag (ook als dat via de Hanzelijn gebeurt) goedkoper is dan vanaf Kampen-Zuid, waar men in het eerste geval langs komt. Men zou daardoor een papieren kaartje van Zwolle naar Den Haag kunnen gebruiken voor een reis van Kampen-Zuid naar Den Haag, en zo goedkoper uit zijn. Bij gebruik van de OV-chipkaart is deze "truc" niet mogelijk.

Als de kortste treinroute in tariefeenheden deels met een andere vervoerder is op een van de trajecten Dordrecht-Geldermalsen, Tiel-Elst, Zutphen-Hengelo, en men afhankelijk van de tijd waarop men op het vertrekstation arriveert soms via de ene en soms via de andere route het eerst op de bestemming aankomt, dan betaalt men standaard de langere route (voor een vervoerbewijs dat op beide routes geldig is), en alleen met een via-kaartje de kortere route (voor een vervoerbewijs dat alleen op die route geldig is). Bijvoorbeeld voor de reis van Enschede naar Arnhem moet men dan opgeven (bij de reisplanner en bij de kaartautomaat of het loket) dat men via Goor wil reizen (82 km tegen 106 km via Deventer). In de reisplanner heeft men wel de opties "optimaal", "minste overstappen" en "snelste verbinding", maar niet "goedkoopste verbinding"! Per 17 juli 2013 verandert een en ander, zie ook boven.

Voorwaarden Reizen op Saldo bij NS

In de Voorwaarden Reizen op Saldo bij NS definieert NS "Onderbreken/onderbroken" als "De situaties waarbij u de laatste NS-kaartlezer(s) passeert om het station te verlaten of om gebruik te maken van een voorziening binnen het station die buiten het door de NS-kaartlezers omsloten gebied ligt." en wordt bepaald "In aanvulling op het bepaalde in AVR-NS dient met Reizen op saldo bij NS bij het onderbreken van de reis de rit afgesloten te worden met een check-uit op het betreffende station. Bij het vervolgen van de reis dient opnieuw ingecheckt te worden." De Productvoorwaarden Abonnementen Consumenten hebben een soortgelijke bepaling, maar zijn minder specifiek over de precieze grens: hier wordt gesproken over het verlaten van de halte of het station.

Een rit wordt gedefinieerd als een deel van een reis tussen een check-in en een check-uit. Voor de instaptarieven zie OV-chipkaart#Instaptarief (borg).

Vertragingsvergoeding

NS

Bij binnenlandse reizen met de Nederlandse Spoorwegen is er een regeling "Geld terug bij vertraging". Onder bepaalde voorwaarden kan men bij een vertraging vanaf 30 minuten een deel van de reiskosten terugkrijgen. De vergoeding is niet van toepassing bij een afwijking van de dienstregeling (bijvoorbeeld ten gevolge van werkzaamheden of een stremming) die vooraf door NS is aangekondigd, en ook niet bij grootschalige landelijke vertragingen.

Het restitutieverzoek kan bij reizen met de OV-chipkaart eenvoudig via het transactieoverzicht op de site van NS ingediend worden. Het vertrek- en eindstation worden daaruit overgenomen, daarbij geeft men de vertrektijd volgens dienstregeling op van de trein die men heeft genomen; de gekozen route (voor zover er meerdere toegestane zijn op basis van deze gegevens) hoeft niet te worden opgegeven. Verder geeft men op de categorie van vertragingsduur (30 t/m 59 minuten, 60 t/m 119 minuten, of 120 minuten of meer.

Het reizen met de OV-chipkaart met verplicht in- en uitchecken, zoals bij op saldo reizen, maar ook bij vrij reizen met Weekend Vrij, Dal Vrij en Altijd Vrij, verbetert de controlemogelijkheden bij een claim.

Er is geen vergoedingssysteem voor het geval dat een vertraging tot gevolg heeft dat iemand met een dalurenabonnement die voor de terugreis of een vervolgreis in de daluren had kunnen inchecken, nu in de spits moet inchecken, of moet wachten tot die om is.

Bedragen

De reiziger krijgt de volgende vergoeding bij een vertraging van 30 t/m 59 minuten, en bij een vertraging vanaf 60 minuten het dubbele (het onderscheid tussen 60 t/m 119 minuten en 120 minuten of meer is hiervoor niet van belang), maar alleen als de zo bepaalde vergoeding meer dan €2,20 bedraagt (de minimumreisafstand waarbij een vergoeding wordt uitgekeerd hangt daardoor af van de duur van de vertraging, de kosten van de reis, de klasse en het al of niet met korting reizen):

• Papieren enkele reis en reizen op saldo: De helft van de prijs.
• Papieren retour: Een kwart van de prijs.
• Maandtrajectabonnement: 1/50 van de prijs van het abonnement.
• Jaartrajectabonnement: 1/500 van de prijs van het abonnement.
• OV-Jaarabonnement of NS-Jaarabonnement: Per vertraging 1/500 van de prijs van een NS-Jaarabonnement, dit is € 7,01
• Vrij reizen met Dal Vrij: 1/36 van het maandbedrag: € 2,75 (2e klas) of € 4,78 (1e klas)
• Vrij reizen met een studentenreisproduct: per vertraging € 2,27

Bij abonnementen waarbij moet worden in- en uitgecheckt moet er daadwerkelijk zijn in- en uitgecheckt om voor vergoeding in aanmerking te komen. Bij vrij reizen is de vergoeding in totaal per dag niet hoger dan het bedrag van twee vertragingen van 30 t/m 59 minuten (of één langere). Bij gebruik van een Keuzedag van een Voordeelurenabonnement 60+ wordt alleen een vergoeding van €3,50 uitgekeerd bij een vertraging vanaf 60 minuten.

Andere vervoerders

Bij NS Hispeed is er een aparte regeling.

Bij de Noordelijke Nevenlijnen binnen Nederland wordt bij meer dan 60 minuten vertraging 25% van de ritprijs vergoed mits de vergoeding meer dan € 4 bedraagt.

Besluit personenvervoer 2000

Het tijdelijke artikel 35a van het Besluit personenvervoer 2000 waarborgt het verkrijgbaar zijn van bepaalde vervoerbewijzen en abonnementen waarbij het spoorwegnet als één geheel wordt gezien, om te bewerkstelligen dat de reiziger aparte reiskosten per vervoerder kan vermijden. Het gaat om:

• het NS-vervoerbewijs voor enkele reis- en retourkaarten tweede klas
• het NS-abonnement tweede klas
• het NS-deel van de OV-jaarkaart tweede klas

Dit besluit schrijft voor dat de concessieverlener dit uiterlijk vanaf 15 oktober 2011 als voorwaarde verbindt aan een concessie voor openbaar vervoer per trein. (Niet duidelijk is of wordt bedoeld nieuwe of ook bestaande concessies; gezien de vaak lange looptijd van concessies en de tijdelijkheid van dit besluit wordt gesuggereerd dat bestaande concessies dienen te worden aangepast.)

De term "NS" wordt hier gebruikt in de zin van treinvervoerder-overstijgend. Toegelicht wordt dat het betreft de in artikel 15, eerste lid, van de Vervoerconcessie voor het hoofdrailnet - zoals deze geldt met ingang van 1 januari 2010 - aangewezen beschermde kaartsoorten (blijkbaar wordt gedoeld op de voorschriften die tot en met 2010 golden). Dit verduidelijkt dat het bij het eerste item gaat om het volle tarief. Ook wordt in de concessie toegelicht dat "NS-abonnement" ook "de jeugdmaandabonnementen" omvat (mogelijk wordt hier op het sterabonnement gedoeld, dat ook op sommige treintrajecten geldig is, hoewel die normaliter niet worden aangeduid als NS-abonnement). Verder zijn er het NS-Jaarabonnement, het maandnetabonnement, het maandtrajectabonnement, het jaartrajectabonnement en Altijd Vrij. Niet duidelijk is of dalurenabonnementen er ook onder vallen. Het NS-Jaarabonnement, het maandnetabonnement, het maandtrajectabonnement en het jaartrajectabonnement zijn vervoerder-overstijgend.

Het besluit waarborgt voor trajecten met meerdere vervoerders het behoud van de papieren enkele reis vol tarief (die NS in 2013 wil afschaffen) en het jaar- en maandtrajectabonnement voor het hele traject (waarvoor NS eerder aankondigde een passende oplossing op de OV-chipkaart te zoeken) totdat de decentrale overheden en de treinvervoerders een structurele oplossing voor "het probleem van het meervoudige basistarief" (zoals dat zich voordoet bij op saldo reizen en bij aparte abonnementen per vervoerder) hebben gevonden.

Voor een voorstel voor een andere oplossing van "het probleem van het meervoudige basistarief", zonder het spoorwegnet als één geheel te behandelen, zie onder over de commissie Meijdam.

Reisplanners

De reisplanner van ns.nl geeft de prijs van een papieren kaartje met 0, 20 en 40% korting. Bij reizen met een andere vervoerder dan NS is het soms goedkoper met de OV-chipkaart te reizen.

Men kan "Toon hogesnelheidstreinen" al of niet aanvinken, voor als men eventueel bereid is de toeslag te betalen, of als men geen toeslag hoeft te betalen. Het is overigens wel zo dat voor veel meer reizigers Fyra-toeslag verschuldigd is dan ICE-toeslag. Wie bijvoorbeeld vrij reist met Dal Vrij, en alle goede reismogelijkheden zonder toeslag in de planner wil zien, moet de optie dus aanvinken, maar krijgt dan ook de Fyra-treinen te zien.

Geschiedenis van vervoerbewijzen en kortingkaarten en van de invoering van de OV-chipkaart

Enkele afgeschafte netabonnementen zijn het 8-daags algemeen abonnement (later 8-daagse kriskraskaart genoemd), het algemeen weekabonnement en de Tienertoer.

De NS-Kortingkaart is ingevoerd in 1979 (vóór de invoering van "voordeeluren") en bood 50% korting op enkele reizen, 40% op retours, en 25% op week- en maandabonnementen. Hiermee kon op alle uren gereisd worden. Later werd de Railactiefkaart en Jongerenkaart ingevoerd, als goedkopere versie alleen voor voordeeluren.

De NS-Voordeelurenkaart verving halverwege de jaren 90 de NS-Jongerenkaart, NS-Railaktiefkaart en de NS-60+ Seniorenpas. De NS-Railaktiefkaart was vergelijkbaar met het Voordeelurenabonnement, de NS-Jongerenkaart was een goedkopere versie voor jongeren, en de NS-60+ Seniorenpas kostte hetzelfde als een NS-Railaktiefkaart maar bood gratis vrije reisdagen (nu keuzedagen genoemd). Een eerdere kaart was de Dalurenkaart die niet per persoon maar per gezin werd verkocht. In 2008 is de NS-Voordeelurenkaart vervangen door het Voordeelurenabonnement dat wordt geladen op een persoonlijke OV-chipkaart.

In de eerste jaren van de Interliner-snelbussen was de voordeelurenkaart daar ook geldig.

Enkele afgeschafte kaartsoorten zijn de meermanskaart en het avondretour.

In 2010 maakte de NS bekend dat in 2011 de tarievenstructuur zou worden aangepast in verband met de invoering van de OV-chipkaart. De prijs van een retourtje werd gelijk aan de prijs van twee enkele reizen. Om de tarieven gelijk te krijgen werden de retourtjes gemiddeld 2% duurder en een enkele reis gemiddeld 3% voordeliger.

Met de nieuwe tariefstructuur verdween een aantal kaartjes:

• 5-retourkaart. Alle NS-kaartautomaten bieden inmiddels de mogelijkheid meer exemplaren van ieder kaartje in één keer aan te schaffen.
• Weekendretour. Wie op verschillende dagen heen en terug wil reizen, is net zo voordelig uit met 2 enkele reizen. Het weekendretour bleef eerst nog bestaan, maar werd even duur als een dagretour.
• Rondreis en omwegbewijs. Werden bijna niet meer verkocht.

Een e-ticket voor een dagkaart, een papieren dagkaart, een railrunner en papieren dagkaarten fiets en hond waren tot 14 november 2012 verkrijgbaar. Eerder gekochte ongedateerde kaarten zijn vaak nog een jaar te gebruiken.

Zie ook treinkaartjes in Nederland.

Op 10 oktober 2010 werd de OV-chipkaart geldig op de Veolia treinen op de Maaslijn (Nijmegen-Roermond) en de Heuvellandlijn (Maastricht-Kerkrade) en op 21 januari 2011 bij Arriva op de Noordelijke Nevenlijnen. Vanaf maart 2011 begon Syntus haar OV-chipkaartapparatuur te installeren op de treinverbindingen Arnhem–Tiel, Arnhem–Winterswijk, Zutphen–Winterswijk en Zutphen–Oldenzaal en deze werd op 12 mei 2011 in gebruik genomen. Een aantal Syntus lijnen is per eind 2012 overgenomen door Arriva en Breng. Conform de aanbesteding wordt van een nieuwe vervoerder verwacht dat de OV-chipkaartapparatuur bij de indiensttreding functioneert. Op 1 september 2011 werd de OV-chipkaart geldig op de Valleilijn van Connexxion en op 15 september 2011 begon Arriva met een live-test op de MerwedeLingelijn.

Zie ook

• Antennetraject
• Boete voor het reizen zonder geldig vervoerbewijs
• Fyra toeslag
• ICE toeslag
• Invoering van de OV-chipkaart in Nederland
• Kaartautomaat voor de trein
• Combinatie-abonnementen
• Geldigheid van sterabonnementen in de trein

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Omdat de ontwerpspecificaties van het OV-chipkaartsysteem niet openbaar beschikbaar zijn en de verschillende vervoerbedrijven een en ander verschillend implementeren is veel van de informatie verkregen uit tal van bronnen en/of door ervaringen uit de praktijk van reizigers. Bronnen Externe links Geldigheid vervoerbewijzen Beschrijving stations, incl. poortjes en kaartlezersv   Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)