Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Plutoniumstof

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
De printervriendelijke versie wordt niet langer ondersteund en kan weergavefouten bevatten. Werk uw browserbladwijzers bij en gebruik de gewone afdrukfunctie van de browser.

Plutoniumstof is plutonium, verdeeld in kleine deeltjes. Vooral als het wordt ingeademd kan het schade in het lichaam aanrichten.

Toxiciteit van plutonium

Plutonium is een alfa-straler. De uitgestraalde deeltjes kunnen al tegengehouden worden door er een stuk papier over te leggen. De (onbeschadigde) huid houdt deze straling ook tegen. Maar waar het epitheel dun is, zoals in darmen en longen, kunnen kleine deeltjes plutonium in het lichaam komen. Ingeademd zeer fijn plutoniumstof is gevaarlijk, omdat de deeltjes (beneden 3 micrometer) tot in de longblaasjes en zelfs in de bloedbaan kunnen raken. Het plutonium zal, eenmaal in de bloedbaan, overal waar het passeert, straling afgeven en DNA beschadigen. Een van de methodes om zulk fijn verdeeld plutonium te krijgen, is een explosie waarbij plutonium betrokken is.

Door de mond ingenomen veroorzaakt 0,5 gram plutonium binnen korte tijd de dood. De inname van zoveel plutonium mag uitzonderlijk genoemd worden. Ingeademd veroorzaakt 20 milligram (als de deeltjes kleiner zijn dan 3 micrometer) de dood binnen een maand. Een scenario om zoveel kleine deeltjes in te ademen is moeilijk denkbaar.

Maar ook kleinere doses dan de letale verhogen de kans op (long)kanker en op schade in botten en de lever.

  • Het inademen van 80 µg (microgram) geeft 100% kans op longkanker (uiteraard buiten de kans die er zonder inademing van plutonium al bestaat)
  • Het inademen van 1 µg geeft 1,2 % kans op kanker.
  • Het inademen van 0,1 µg geeft 0,12 % kans op kanker.

Er wordt dus een lineair verband verondersteld tussen de hoeveelheid ingeademd plutoniumstof en de kans op longkanker[1].

Het verstrooien van 200 gram inadembare plutoniumstof boven een stad als München zou (op termijn) 100 tot 1000 extra kankergevallen kunnen veroorzaken. In een explosie is 20 tot 50% van de weggeslingerde plutoniumdeeltjes kleiner dan 3 micrometer en dus inadembaar. Om 200 gram inadembare plutoniumstof te verkrijgen zou dus circa 600 gram plutonium bij een explosie betrokken moeten zijn. Op de grond gevallen deeltjes kunnen nog lang gevaar opleveren door mogelijk opdwarrelen.

Terroristische aanslag en kernproeven

Bij een explosie waarbij plutonium betrokken is, hoeft men niet alleen te denken aan een terroristische aanslag met een zogenaamde vuile bom. Er zijn namelijk al zeer veel explosies geweest waar plutonium bij betrokken was, namelijk de kernproeven. Bij de explosie van een kernbom worden 2 delen plutonium op elkaar geschoten die elk niet de kritieke massa hebben, maar die samen wel (ruim) overschrijden. Bij het overschrijden van de kritieke massa begint de kettingreactie. Die kritieke massa wordt al behaald (vlak) vóór het samengaan van de twee delen. De explosie begint al, terwijl de twee delen nog onderweg naar elkaar toe zijn. Dat betekent dat niet alle plutonium bij de reactie betrokken zal zijn, een zekere hoeveelheid plutonium zal onverbruikt worden weggeschoten. Zeker bij de eerste kernproeven werd er veel plutonium "verspild"[2]. Volgens de meeste schattingen is er op deze manier circa 5 ton plutonium in het milieu terechtgekomen.

Gezondheidsrisico

Extrapolatie van de berekening in het rapport van het Lawrence Livermore National Laboratory[3]leidt tot de slotsom dat er hoogstens 19.000 mensen longkanker hebben gekregen door het inademen van plutoniumstof dat is vrijgekomen bij de bovengrondse kernproeven en dat er weinig of geen onmiddellijke doden door zijn gevallen.

Verder kan men stellen dat ieder mens in de periode tijdens en geruime tijd na de kernproeven gemiddeld 300 picogram [4] plutonium heeft ingeademd. Dat lijkt geen gezondheidsproblemen op te leveren: het is minder dan 0,001% van de dodelijke dosis.

  • Deze hoeveelheid van 300 picogram is echter een gemiddelde: het betekent dat een flink aantal mensen niets hebben ingeademd en een flink aantal mensen grotere doses dan het gemiddelde.
  • Verder zijn de effecten op lange termijn van blootstelling aan geringe hoeveelheden plutonium ofwel niet onderzocht, [5] ofwel zijn de resultaten van deze onderzoeken niet openbaar gemaakt.

Bron

rel=nofollow