Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Olympiade: verschil tussen versies
(moderne olympiaden) |
(hersorteren, aanpassen, toevoegen, correcties) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''Olympiade''' is een periode van vier jaar | Een '''Olympiade''' is een periode van vier jaar die als jaartellingssysteem werd gebruikt in de Griekse geschiedschrijving. Het systeem was gebaseerd op de periode van vier jaar, gedurende dewelke men zich voorbereidde op . | ||
==Geschiedenis== | |||
Elke Griekse staat had een eigen jaartelling aan de hand van de ambtsperiode van bepaalde functionarissen. In Athene telde men de regeringsjaren van de [[archon]], in [[Sparta]] van de [[efoor]], in Argos de ambtstermijn van de priesteres van [[Hera]]. Dit was een omslachtig systeem. Het was mogelijk om data in het verleden weer te geven, maar data in de toekomst waren moeilijker. Het was eenvoudiger om data te berekenen in een era of tijdperk waarvan het beginpunt vastgelegd werd. | |||
De olympiadetelling werd rond het jaar 310 v.Chr. door [[Timaios van Tauromenion]] ingevoerd als een jaartellingssysteem dat door alle onafhankelijke Griekse staten kon worden gebruikt. Als begin van het tijdperk nam men het jaar dat er voor het eerst namen van de overwinnaars van de eerste Olympische Spelen genoteerd werden. Weergegeven in de gebruikelijke tijdrekening is dit het jaar 776 v.Chr. | |||
{| class="wikitable" style="float:right; clear:right; margin:0 0 1em 1em; width:300px;" | |||
|'''Vijfjarig'''<br/> | |||
Hoewel het ons welbekend is dat de Olympiaden perioden van vier jaar waren, verwezen de Griekse en Latijnse schrijvers uit de oudheid ernaar als perioden van vijf jaar. (Grieks: ''pentaeterikoi'', Latijn: ''quinquennales''). Zij zagen de periode ''inclusief'' het jaar van de volgende Olympiade. Er werd nog geen nul gebruikt. | Hoewel het ons welbekend is dat de Olympiaden perioden van vier jaar waren, verwezen de Griekse en Latijnse schrijvers uit de oudheid ernaar als perioden van vijf jaar. (Grieks: ''pentaeterikoi'', Latijn: ''quinquennales''). Zij zagen de periode ''inclusief'' het jaar van de volgende Olympiade. Er werd nog geen nul gebruikt. | ||
{| class="wikitable" style="text-align:center;" | {| class="wikitable" style="text-align:center;" | ||
|width=" | |width="60"| '''1e''' ||width="60"| '''2e''' ||width="60"| '''3e''' ||width="60"| '''4e''' ||width="60"| '''5e''' <font color="gray">(= '''1e''')</font> | ||
|- | |- | ||
| Olympiade || . || . || . || Olympiade | | Olympiade || . || . || . || Olympiade | ||
|} | |} | ||
|} | |||
Het systeem was gebaseerd op de periode van vier jaar gedurende dewelke men zich voorbereidde op de [[Olympische Spelen]]. De Spelen werden in de zomer gehouden: in de olympiaden met een even nummer in de maand ''boedromion'' ([[augustus]] / [[september]]), en in de olympiaden met een oneven nummer in de maand ''metageitnion'' ([[juli]] / [[augustus]]).<ref>{{de}} Kalenderlexikon: [http://www.kalenderlexikon.de/anzeigen.php?Eintrag=Olympia,%20Olympiaden Olympia, Olympiaden]</ref>) Het werd in de Griekse Oudheid gebruikelijk om gebeurtenissen aan de hand van de Olympiaden te dateren. | |||
Dit was één van de weinige [[jaartelling]]ssystemen uit de [[klassieke oudheid]] dat onafhankelijk was van de regeerperiodes van bepaalde heersers. Een ander systeem was de [[ab urbe condita]]-jaartelling (sinds de stichting van de stad) die men Rome ging gebruiken. | |||
In [[529]] verbood de Romeinse keizer [[Justinianus I]] de Olympische Spelen (en andere [[Heiden (geloof)|heidense]] instellingen), waardoor dit jaartellingssysteem vanaf de 327e olympiade in onbruik raakte. | |||
==Historisch nut== | |||
Voor historici is het niet noodzakelijk om te weten of er in het jaar 776 v.Chr. ook werkelijk Olympische Spelen plaatsvonden om aan de hand van de olympiadenrekening gebeurtenissen te kunnen dateren. Omdat de geschiedschrijvers uit de oudheid de gebeurtenissen uit hun tijd aan de hand van de olympiadentelling, kan men met behulp van deze gegevens vaststellen wat het verband is met onze jaartelling. | |||
Een moeilijkheid bij het rekenen met olympiaden is dat plaatselijke schrijvers het jaar lieten beginnen wanneer dat plaatselijk de gewoonte was. Op de ene plaats begon het jaar in de lente, op de andere plaats in de herfst, . . . De olympiade kon daarom, afhankelijk van de schrijver, in verschillende seizoenen beginnen. | |||
==Voorbeeld== | |||
De eerste olympiade was in 776 v.Chr., dus de jaarnummering zou zijn geweest:<ref>Data gecontroleerd met o.a. het programma [http://www.stokepoges.plus.com/calendar.htm Calendar Magic]</ref> | De eerste olympiade was in 776 v.Chr., dus de jaarnummering zou zijn geweest:<ref>Data gecontroleerd met o.a. het programma [http://www.stokepoges.plus.com/calendar.htm Calendar Magic]</ref> | ||
{| class="vatop" | {| class="vatop" | ||
| Regel 97: | Regel 109: | ||
[[Categorie:Kalender]] | [[Categorie:Kalender]] | ||
[[Categorie:Griekse oudheid]] | [[Categorie:Griekse oudheid]] | ||
Versie van 6 feb 2014 15:22
Een Olympiade is een periode van vier jaar die als jaartellingssysteem werd gebruikt in de Griekse geschiedschrijving. Het systeem was gebaseerd op de periode van vier jaar, gedurende dewelke men zich voorbereidde op .
Geschiedenis
Elke Griekse staat had een eigen jaartelling aan de hand van de ambtsperiode van bepaalde functionarissen. In Athene telde men de regeringsjaren van de archon, in Sparta van de efoor, in Argos de ambtstermijn van de priesteres van Hera. Dit was een omslachtig systeem. Het was mogelijk om data in het verleden weer te geven, maar data in de toekomst waren moeilijker. Het was eenvoudiger om data te berekenen in een era of tijdperk waarvan het beginpunt vastgelegd werd.
De olympiadetelling werd rond het jaar 310 v.Chr. door Timaios van Tauromenion ingevoerd als een jaartellingssysteem dat door alle onafhankelijke Griekse staten kon worden gebruikt. Als begin van het tijdperk nam men het jaar dat er voor het eerst namen van de overwinnaars van de eerste Olympische Spelen genoteerd werden. Weergegeven in de gebruikelijke tijdrekening is dit het jaar 776 v.Chr.
| Vijfjarig Hoewel het ons welbekend is dat de Olympiaden perioden van vier jaar waren, verwezen de Griekse en Latijnse schrijvers uit de oudheid ernaar als perioden van vijf jaar. (Grieks: pentaeterikoi, Latijn: quinquennales). Zij zagen de periode inclusief het jaar van de volgende Olympiade. Er werd nog geen nul gebruikt.
|
Het systeem was gebaseerd op de periode van vier jaar gedurende dewelke men zich voorbereidde op de Olympische Spelen. De Spelen werden in de zomer gehouden: in de olympiaden met een even nummer in de maand boedromion (augustus / september), en in de olympiaden met een oneven nummer in de maand metageitnion (juli / augustus).[1]) Het werd in de Griekse Oudheid gebruikelijk om gebeurtenissen aan de hand van de Olympiaden te dateren.
Dit was één van de weinige jaartellingssystemen uit de klassieke oudheid dat onafhankelijk was van de regeerperiodes van bepaalde heersers. Een ander systeem was de ab urbe condita-jaartelling (sinds de stichting van de stad) die men Rome ging gebruiken.
In 529 verbood de Romeinse keizer Justinianus I de Olympische Spelen (en andere heidense instellingen), waardoor dit jaartellingssysteem vanaf de 327e olympiade in onbruik raakte.
Historisch nut
Voor historici is het niet noodzakelijk om te weten of er in het jaar 776 v.Chr. ook werkelijk Olympische Spelen plaatsvonden om aan de hand van de olympiadenrekening gebeurtenissen te kunnen dateren. Omdat de geschiedschrijvers uit de oudheid de gebeurtenissen uit hun tijd aan de hand van de olympiadentelling, kan men met behulp van deze gegevens vaststellen wat het verband is met onze jaartelling.
Een moeilijkheid bij het rekenen met olympiaden is dat plaatselijke schrijvers het jaar lieten beginnen wanneer dat plaatselijk de gewoonte was. Op de ene plaats begon het jaar in de lente, op de andere plaats in de herfst, . . . De olympiade kon daarom, afhankelijk van de schrijver, in verschillende seizoenen beginnen.
Voorbeeld
De eerste olympiade was in 776 v.Chr., dus de jaarnummering zou zijn geweest:[2]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Moderne Olympiaden
De eerste moderne Olympische Spelen vonden plaats in 1896. Ook deze worden naar het voorbeeld uit de Oudheid om de vier jaar gehouden. Een moderne Olympiade begint op 1 januari van het jaar dat de Olympische Zomerspelen worden gehouden. Sinds januari 2024 zijn wij in de 32e Olympiade, de 33e begint op 1 januari 2024.[3]
Weblinks en noten
|
| Kalendersystemen |
|---|
|
In gebruik: Armeens • Assyrisch • Bahá'í • Berbers • Chinees • Ethiopisch • Georgisch • Gregoriaans • Hindoe • IJslands • Indiaas • Iraans • Islamitisch • Joods • Juliaans • Koptisch • Liturgisch • Maçonniek • Samaritaans • Thai • Tibetaans Oude kalenders: Attisch • Azteeks • Egyptisch • Georgisch • IJslands • Maya • Macedonisch • Quakers • (Frans) Republikeins • Romeins • Runen • Tabotkalender (rasta) Voorgestelde kalenders of kalenderhervormingen: Darische kalender • Maréchal-kalender • New Earth Calendar • Positivistenkalender • Sovjetisch Kalenderberekening: epacta • cyclus van Meton • gulden getal • indictie • martelaarsboekletter • zondagsletter • zonnecirkel Jaartelling: Ab Urbe Condita • Anno Diocletiani • Anno Mundi (Byzantijns) • Boeddhistisch • Christelijke jaartelling • Olympiade • Seleucidische jaartelling Verwante thema’s: Dionysische Paasperiode • juliaanse dag • oude Nederlandse maandnamen • schrikkeljaar |