Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Nokkenas
Een nokkenas is een as voorzien van excentrieken die dienen om de draaiende beweging van de as om te zetten in een op en neer gaande beweging.
Algemene beschrijving
In de motortechniek wordt een nokkenas toegepast om de kleppen van een verbrandingsmotor te bedienen. Een nokkenas kan zowel bovenliggend als onderliggend zijn. Bij een bovenliggende nokkenas ligt de nokkenas boven in de cilinderkop. Bij een onderliggende nokkenas onder in het motorblok. Tegenwoordig worden vrijwel uitsluitend bovenliggende nokkenassen toegepast. Bij een onderliggende nokkenas worden de kleppen aangedreven door klepstoters en tuimelaars. Bij bovenliggende worden de kleppen aangedreven door klepstoters, al dan niet hydraulisch of door tuimelaars. Bij boxermotoren en V-motoren worden meerderen nokkenassen toegepast. Ook bij DOHC motoren worden twee nokkenassen toegepast. Deze motoren hebben meestal vier kleppen per cilinder, al komen er soms ook drie kleppen per cilinder voor.
De ruimte die tussen de klep en de tuimelaar of de stoterstang noodzakelijk is heet klepspeling.
Aandrijving door de krukas
De aandrijving van de nokkenas door de krukas wordt distributie genoemd. De nokkenas draait bij een viertaktmotor altijd met de halve snelheid van de krukas. De verhouding krukassnelheid : nokkenassnelheid (1 : 2) noemt men de distributieverhouding. De nokkenas kan op haar beurt weer andere componenten aandrijven, zoals de stroomverdeler, de oliepomp en de brandstofpomp.
Afhankelijk van de plaats van de nokkenas in de motor kan deze aandrijving op verschillende manieren gerealiseerd zijn:
- via tandwielen op de krukas
- met een distributieriem of ketting naar de krukas
- een koningsas (met twee haakse verbindingen, o.a. Ducati)
- via excentrische stangen (NSU)[1]
Doordat de nokkenas tegenwoordig meestal bovenin de cilinderkop is geplaatst (bovenliggende nokkenas), kan de klep directer worden aangedreven. Dit kan indirect via een tuimelaar of meer direct, als de nokkenas direct boven de klep is geplaatst. Dit gebeurt altijd via een nokvolger om de horizontale component van de draaiende nokbeweging op te nemen. Hoe directer de klep kan worden aangedreven, hoe meer vermogen er kan worden behaald. Dit komt door de vermindering aan bewegende onderdelen en dus ook verminderde trillingen, wat hogere toerentallen mogelijk maakt.
Als de nokkenas dicht bij de krukas is geplaatst, moet de beweging via nokvolgers en een stoterstang worden overgebracht op de kleppen (onder andere Harley-Davidson, Moto Guzzi, BMW.)
Externe link
- HowStuffWorks, een animatie van de werkende (bovenliggende) nokkenas.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
