Nicolaas Adriani

Nicolaas Adriani (Oud-Loosdrecht, 15 september 1865 – Poso, Centraal Sulawesi 1 mei 1926) was een Nederlands taalkundige en predikant. Hij vertaalde het Nieuwe Testament naar het Bare’e.

Leven

In zijn jeugd moest hij door tuberculose een jaar school missen. Hij herstelde, maar was te zwak om elke dag naar het gymnasium in Utrecht te reizen. Een oom, J. H. Gunning jr., die predikant was in Den Haag, liet Nicolaas Adriani in zijn woning logeren, om hem zo de mogelijkheid te geven, verder de lessen aan het gymnasium te volgen. Toen Gunning hoogleraar werd in Amsterdam, verhuisde Adriani met het gezin mee.

In Amsterdam kwam hij in aanraking met verschillende dialecten, en groeide hij uit tot een taalgeleerde.

Hij kreeg een studiebeurs van het Nederlands Bijbelgenootschap om in Londen Indonesisch te gaan studeren. Het NBG besloot in 1889 Adriani naar Poso te zenden, op Midden-Celebes (Sulawesi). Daarom studeerde hij bij B. F. Matthes nog Buginees, de meest gebruikte taal op Sulawesi.

Hij gradueerde in 1893 cum laude met een proefschrift over het Sangirees.

In 1894 trouwde hij met zijn nicht Maria Lambertha Gunning, dochter van de oom waar hij in zijn gymnasiumtijd logeerde.^[1]

Het echtpaar Adriani vertrok in 1895 naar Poso, een gebied op Celebes/Sulawesi dat toen nog niet onder Nederlands bestuur stond. Zij werkten er vooral samen met Albert Christiaan Kruyt en echtgenote.

In 1903 was Adriani klaar met een versie van het Nieuwe Testament in het Bare’e. Dit was geen vertaling, maar een navertelling in de plaatselijke vertelstijl. Tegen 1909 had hij een echte vertaling klaar van het evangelie volgens Lucas. Door een maagaandoening ging hij in 1914 terug naar Nederland, en wegens de Eerste Wereldoorlog duurde het tot 1919 voor de Adriani’s terug terug aankwamen in het Posogebied. Hij werkte er aan de Bijbelvertaling, gaf Bare’e-taalles aan pas aangekomen zendelingen en begon ook de taal van de Mentawai-eilanden te leren.

In 1926 besloten Adriani en zijn vrouw naar Java te verhuizen. Zover zou hij echter niet meer geraken: toen het paar een rondreis maakte door het Posogebied om afscheid te nemen, overleed hij aan een dubbele longontsteking.

Het zou nog acht jaar duren voor de vertaling in het Bare’e zou worden uitgegeven.