Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Nederlandse onderscheidingen voor dapperheid

Uit Wikisage
Versie door Lidewij (overleg | bijdragen) op 23 apr 2015 om 13:35 (https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nederlandse_onderscheidingen_voor_dapperheid&oldid=40073882 -9 jan 2014 Robert Prummel 24 jul 2007)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Portaal Ridderorden

Het koninkrijk der Nederlanden heeft een ridderorde en een groot aantal sterren, kruisen en medailles voor dapperheid ingesteld. Dit is een overzicht.

De onderscheiding
en de baton
Naam van de decoratie Datum van
instelling
Beschrijving
Bestand:Ster van de Militaire Willemsorde.jpg

Bestand:Baton Grootkruis in de Militaire Willems-Orde.jpg

De Militaire
Willems-Orde

De ster van een
Ridder der Eerste Klasse
of
Grootkruis
in de
Militaire Willems-Orde

21 juni 1815 De Militaire Willems-Orde is de hoogste Nederlandse onderscheiding. Dit Grootkruis werd sinds 1815 ongeveer vijftigmaal verleend. Een aantal generaals en 19e-eeuwse vorsten werd hiermee gedecoreerd en na de tweede wereldoorlog werden George VI, President Roosevelt, Koningin Wilhelmina en Haile Selassie grootkruis in deze exclusieve orde.

Op hun uniform droegen de grootkruizen deze baton, een lintje in de kleur van de orde met een rozet op een stukje goudgalon.

Bestand:Grootlint van de Militaire Willems-Orde.jpg

Het kruis van een
Ridder der Eerste Klasse
of
Grootkruis
in de
Militaire Willems-Orde

21 juni 1815 De grootkruizen dragen hun kruis aan een lint over de rechterschouder op de linkerheup.
Bestand:Commandeur in de Militaire Willems-Orde beter lint.jpg

Bestand:Baton van een Commandeur in de Militaire Willems-Orde.jpg

De versierselen van een
Ridder der Tweede Klasse
of
Commandeur
in de Militaire Willems-Orde

21 juni 1815 Het commandeurskruis werd vaker verleend. Commandanten van zegevierende legerkorpsen werden hiermee onderscheiden.Tot deze commandeurs behoorden Prins Bernhard der Nederlanden, bevelhebber van de Binnenlandse Strijdkrachten en Generaal Spoor. De commandeurs droegen dit kruis aan een lint om de hals.

De commandeurs droegen ook een kruis met gouden koningskroon op de linkerborst, dit kruis is meestal in een brede gouden rand gevat maar er waren door de jaren heen verschillende modellen en leveranciers. Hoewel de wet gouden letters voorschrijft zijn er ook enige kruizen met blauwe letters bekend. Voor een dergelijk kruis mocht 24 gram goud met een gehalte van 750/1000 worden gebruikt.
Het kruis wordt met een pin op het uniform of het rokjasje, bevestigd. Het exemplaar dat hier is afgebeeld stamt uit de jaren na 1822, voor die tijd waren de sterren en kruizen van de Militaire Willems-Orde geborduurd.

Op hun uniform droegen de commandeurs deze baton, een lintje in de kleur van de orde met een rozet op een stukje zilvergalon.

Bestand:Officier in de Militaire Willems-Orde.jpg

Bestand:Baton van een Officier in de Militaire Willems-Orde.jpg

De versierselen van een
Ridder der Derde Klasse
of
Officier
in de Militaire Willems-Orde

21 juni 1815 Het Officierskruis is sinds 1815 enige honderden malen verleend. Meestal werd men tot Officier bevorderd. De Ridders der Derde Klasse droegen dit kruis aan een lint met rozet op de linkerborst.

Op hun uniform droegen de Officieren deze baton, een lintje in de kleur van de orde met een rozet.

Bestand:Ridder in de Militaire Willems-Orde.jpg

Bestand:Baton van een Ridder in de Militaire Willems-Orde.jpg

De versierselen van een
Ridder der Vierde Klasse
of
Ridder
in de
Militaire Willems-Orde

21 juni 1815 Het Ridderkruis is sinds 1815 meer dan 1000 maal verleend. De Ridders der Vierde Klasse dragen dit kruis aan een lint op de linkerborst. De wet schrijft voor dat het kruis geheel van zilver moet zijn maar al sinds 1815 zijn de vuurslagen steeds verguld.

De enige dame die Ridder in de Militaire Willems-Orde werd, Mevrouw Brunita Josepha Gemmeke droeg haar ridderkruis aan een strik.

Op hun uniform dragen de Ridders deze baton, een lintje in de kleur van de Orde.

Bestand:Het Kruis voor Moed en Trouw 1898.jpg

Bestand:Baton van een Ridder in de Militaire Willems-Orde.jpg

Het Kruis voor Moed en Trouw




7 maart 1898 Het Kruis voor Moed en Trouw werd op 7 maart 1898 door Koningin-Regentes Emma in naam van Koningin Wilhelmina ingesteld.

Het kruis verving de Medaille voor Moed en Trouw die ook al aan het lint van de Militaire Willems-Orde werd gedragen maar in de ogen van de regering onvoldoende uitstraling en prestige had. Het kruis werd tot 1927 in zilver of brons toegekend voor respectievelijk "Uitstekende daden van Moed en Trouw" en "Daden van Moed en Trouw in Nederlands-Indië door inlanders betoond".

Op hun uniform droegen de gedecoreerde militairen deze baton, een lintje in de kleur van de Militaire Willems-Orde.

Bestand:Ereteken voor Eresabel dragers.jpg

Bestand:Baton voor Wiki Eresabel op baton.jpg

Het toekennen van een Eresabel




17 januari 1855 Een Eresabel is een zeer oud eerbewijs en werd ook door steden, regeringen en dankbare ondergeschikt of collega-officieren wel eens verleend. Ook deze sabels werden, na verkregen toestemming, bij het uniform gedragen.

Van het bezit van een door de Nederlandse Koning verleende eresabel getuigde dit, overigens nooit officieel vastgestelde, insigne dat op het lint van het Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrijven werd gedragen.Het zijn twee gekruiste sabels met een gouden gevest gedekt door een gouden koningskroon. De Nederlandse Koningen hebben in Nederlands-Indië 106 eresabels verleend, de laatste in 1911 aan de Eerste Luitenant der Mariniers H.J.Schmidt. Ook de Geallieerde opperbevelhebber Generaal Eisenhower kreeg na de Tweede Wereldoorlog een Eresabel toegekend.

Op hun uniform droegen de met een Eresabel vereerde militairen deze baton, een lintje in de kleur van het Ereteken Belangrijke Krijgsbedrijven met een gouden speld.

Bestand:VERZETSKRUIS 1945.jpg

Bestand:Baton Verzetskruis 1945.jpg

Het Verzetskruis




1946 Het Verzetskruis, niet te verwarren met het
in 1980 ingestelde en veel algemenere Verzetsherdenkingskruis is een onderscheiding die 99 maal postuum en eenmaal aan een levende is uitgereikt.

Deze bijzondere onderscheiding was bestemd
"voor hen , die zich in bezet of vijandelijk gebied bij het verzet tegen de vijand uitzonderlijk moedig en beleidvol hebben onderscheiden".

De drager van het Verzetskruis zou deze baton hebben kunnen dragen.


Bestand:Baton Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon sinds 1912.jpg

Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon
(in goud)



1822 Deze gouden Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon,ingesteld om een " menslievende daad, die kenmerken van moed, beleid en zelfopoffering" draagt te belonen was ooit een legpenning maar kreeg in 1912 een draaglint.

De Erepenning draagt de woorden "VOOR MENSCHLIEVEND HULPBETOON" en wordt ook in zilver en brons verleend.

Op de baton wordt een gouden kroontje aangebracht.

Bestand:Eervolle Vermelding met gesp 1942.jpg

Bestand:Baton van een Eervolle Vermelding.jpg

Eervolle Vermelding
gedragen op het kruis
voor Belangrijke Krijgsbedrijven
Vliegerskruis
of Bronzen Kruis

1815 De Eervolle Vermelding in een dagorder was een hoge onderscheiding voor dapperheid.

Het bezit van een Eervolle Vermelding wordt sinds 1877 aangegeven door een zilveren kroon op het Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrijven.
Na 1940 waren er ook gouden kronen op het Vliegerkruis en het Bronzen Kruis.
De onderscheiding die nauw verwant is aan de Militaire Willems-Orde werd in 1944 vervangen door de Bronzen Leeuw.

Ook op de baton wordt een zilveren of gouden kroontje aangebracht.volgt Bronzen Leeuw


Bestand:Baton van de Bronzen Leeuw.jpg

Bronzen Leeuw




30 maart 1944 De Bronzen Leeuw is bedoeld voor militairen die voor de Nederlandse Staat strijd geleverd hebben en daarbij bijzonder moedige en beleidvolle daden bedreven hebben. De Bronzen Leeuw kan overigens ook toegekend worden aan Nederlandse burgers en buitenlanders, die aan deze eisen voldoen.

Wanneer een tweede of derde Bronzen Leeuw wordt toegekend draagt me een groot Arabisch cijfer op het lint en op de baton.

De instelling van deze onderscheiding voor dapperheid maakte een eind aan de "Kroon voor Eervol Vermelden" voor in dagorders vermelde militairen.

Bestand:Verzetsster Oost Azie met baton.jpg


Verzetsster Oost-Azië 1942-1945




30 maart 1944 De Verzetsster Oost-Azië 1942-1945 werd door koningin Juliana in een Koninklijk Besluit van 26 oktober 1948 ingesteld om daarmee de Nederlanders en Nederlandse onderdanen in Nederlands-Indië die zich "door geestkracht, karaktervastheid of gemeenschapszin op bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt voor door krijgsgevangenschap, internering of anderszins in de macht van de vijand geraakte Nederlanders of Nederlandse onderdanen, dan wel in het verzet tegen de vijand" te eren.

De onderscheiding herdenkt het verzet tegen de Japanse bezetter van Nederlands-Indië dat ook na de capitulatie van het K.N.I.L. doorging en vele slachtoffers heeft geëist.



Bronzen Kruis




30 maart 1944 Het Bronzen Kruis wordt verleend aan hen die " moedig of beleidvol" optraden tegenover de vijand. De onderscheiding kan overigens ook toegekend worden aan Nederlandse burgers en buitenlanders, die aan deze eisen voldoen. De onderscheiding moet dus aan het front of in een of andere wijze " oog in oog met de vijand" worden verdiend.

Het Bronzen Kruis werd ingesteld in twee gradaties, met en zonder Eervolle Vermelding.
Het Bronzen Kruis werd in eerste instantie alleen verleend aan militairen, maar later ook aan koopvaardijpersoneel en andere burgers omdat het karakter van de Tweede Wereldoorlog met zich meebracht dat vooral de koopvaardij, maar ook veel burgers, zich in de vuurlinie terugvonden.

Bestand:Kruis van Verdienste 1941.jpg


Kruis van Verdienste




11 juni 1940 Het Kruis van Verdienste werd op 20 februari 1941 ingesteld ter beloning van Nederlanders en buitenlanders, die zich "in het belang van de Nederlandse staat in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben onderscheiden". Aanwezigheid aan het werkelijke front is voor dit Kruis dus geen vereiste.

De onderscheiding is vaak verleend aan Engelandvaarders en leden van de Binnenlandse Strijdkrachten.

De onderscheiding was al sinds de Korea oorlog niet meer verleend, maar in 2007 werden 5 militairen onderscheiden.

Sinds 1941 hebben 2088 mensen het Kruis van Verdienste ontvangen.

Bestand:Vliegerkruis en baton.jpg


Vliegerkruis




11 juni 1940 Het Vliegerkruis is ingevoerd in 1941 en wordt uitgereikt aan Nederlandse militairen die zich door initiatief, moed en volharding tegenover de vijand dan wel in verband met vijandelijke actie, hebben onderscheiden en deze daden hebben bedreven gedurende een of meer vluchten in een luchtvaartuig. De onderscheiding werd ook aan geallieerde vliegers, wier verrichtingen in de lucht van uitnemend belang waren voor Nederland, uitgereikt.

Er werden tot 2007 735 vliegerkruisen uitgereikt, laatstelijk nog aan een F16 vlieger die zich boven Afghanistan heeft onderscheiden. Onder de dragers was Prins Bernhard der Nederlanden en ook "soldaat van Oranje" Erik Hazelhoff Roelfzema droeg het Vliegerkruis.

In bijzondere gevallen kan het Vliegerkruis worden toegekend aan niet-militairen zolang deze Nederlander of Nederlands onderdaan zijn. Ook buitenlanders kunnen in aanmerking komen, indien hun verrichtingen in de lucht van uitnemend belang zijn voor de Nederlandse Staat.

Zoek op Wikidata

rel=nofollow