Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Methode Heijkoop: verschil tussen versies
(-1- https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacques_Heijkoop&oldid=6053645 -e- Ciell 9 dec 2006) |
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Methode_Heijkoop&oldid=52342940 25 sep 2018 was bewerkt door Quichot 9 dec 2006) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
''' | De '''Methode Heijkoop''' is een methodiek voor het begeleiden van (verstandelijk gehandicapte) cliënten met ernstige probleemgedragingen, beschreven door [[Jacques Heijkoop]]. De methode gaat er in beginsel van uit dat al het [[gedragsstoornis|probleemgedrag]] van cliënten voortkomt uit [[angst]]. Deze angst zorgt voor -in onze ogen- soms erg pijnlijke en bizarre gedragingen, zoals diverse vormen van [[automutilatie]], sterk [[agressief]] gedrag jegens mensen en voorwerpen en afsluiting voor de wereld om zich heen. <br/> | ||
De | |||
Heijkoop stelt dat dit soort gedrag een ''overlevingsfunctie'' heeft: de cliënt wil overleven, maar heeft dit gedrag nodig om zijn controle te behouden. Andere termen hiervoor zijn ook wel ''zelfbescherming'', ''zelfverdediging'' en ''noodremfunctie''. Het probleemgedrag van een cliënt kun je daarom zien als een signaal van fysieke en psychische pijn. | Heijkoop stelt dat dit soort gedrag een ''overlevingsfunctie'' heeft: de cliënt wil overleven, maar heeft dit gedrag nodig om zijn controle te behouden. Andere termen hiervoor zijn ook wel ''zelfbescherming'', ''zelfverdediging'' en ''noodremfunctie''. Het probleemgedrag van een cliënt kun je daarom zien als een signaal van fysieke en psychische pijn. | ||
Naast de angst van de cliënt speelt er vaak nog een veel groter probleem. De cliënt is '''vastgelopen''', niet alleen wat zijn persoonlijkheid betreft, maar ook ten opzichte van de relaties tot mensen en dingen om hem heen. Vaak ziet men dat de omgeving van de cliënt (begeleiders, verzorgers, familie) net zo verstrikt zit in de problematiek als de cliënt zelf. | Naast de angst van de cliënt speelt er vaak nog een veel groter probleem. De cliënt is '''vastgelopen''', niet alleen wat zijn persoonlijkheid betreft, maar ook ten opzichte van de relaties tot mensen en dingen om hem heen. Vaak ziet men dat de omgeving van de cliënt (begeleiders, verzorgers, familie) net zo verstrikt zit in de problematiek als de cliënt zelf. | ||
Het probleemgedrag van de cliënt verminderen door enkel dit gedrag aan te pakken, zal daarom niet afdoende werkzaam zijn. Men zal moeten gaan kijken naar de achterliggende [[processen]] van en de | Het probleemgedrag van de cliënt verminderen door enkel dit gedrag aan te pakken, zal daarom niet afdoende werkzaam zijn. Men zal moeten gaan kijken naar de achterliggende [[Activiteit (proces)|processen]] van en de aanleiding tot het probleemgedrag. <br/> | ||
Een handvat | Een handvat dat de cliënt hierin geeft, zijn juist zijn ''zelfbeschermende krachten''. Door met een open blik opnieuw naar de cliënt te gaan kijken en betekenis toe te kennen aan zijn probleemgedrag, probeert de omgeving opnieuw aan te sluiten bij de belevingswereld van de cliënt en maakt men de eerste stap naar ''"Anders kijken naar..."'' | ||
== | == Ontdekkend Kijken == | ||
" | |||
"Ontdekkend Kijken " betekent dat men op zoek gaat naar het eigene van de persoon en open staat voor de [[inbreng]] van de persoon zelf. In de houding van de begeleider of verzorger betekent dit dat de begeleider of verzorger regelmatig zal moeten toetsen of datgene wat hij doet in het belang is van de cliënt. Met dit belang komt aansluiting en deze aansluiting is het vertrekpunt voor het vergroten van het [[vertrouwen]] van de cliënt in anderen en in zichzelf.<br/> | |||
Uitgangspunt hiervoor is dat wanneer een cliënt meer vertrouwen heeft, hij weer meer invloed kan hebben op zichzelf en de omgeving en hierdoor minder probleemgedrag vertonen zal. | Uitgangspunt hiervoor is dat wanneer een cliënt meer vertrouwen heeft, hij weer meer invloed kan hebben op zichzelf en de omgeving en hierdoor minder probleemgedrag vertonen zal. | ||
| Regel 18: | Regel 15: | ||
== Analyse == | == Analyse == | ||
Voor de | |||
Voor de analyse van het probleemgedrag, kijkt men naar drie verschillende punten, namelijk naar de vorm, de [[frequentie]] en de [[Intensiteit (natuurkunde)|intensiteit]]. | |||
;Vorm: | ;Vorm: | ||
| Regel 30: | Regel 28: | ||
De intensiteit is te onderscheiden in een '''lage intensiteit''' (achtergrondgebaar): de [[kracht]] en [[snelheid]] zijn laag en de handeling heeft geen centrale plaats in iemands gedachten.<br/> | De intensiteit is te onderscheiden in een '''lage intensiteit''' (achtergrondgebaar): de [[kracht]] en [[snelheid]] zijn laag en de handeling heeft geen centrale plaats in iemands gedachten.<br/> | ||
Bij een '''gemiddelde intensiteit''' (functioneel probleemgedrag) ziet men dat de handeling vaak al wel veel kracht heeft, maar het gedrag heeft ook een | Bij een '''gemiddelde intensiteit''' (functioneel probleemgedrag) ziet men dat de handeling vaak al wel veel kracht heeft, maar het gedrag heeft ook een effect, bijvoorbeeld iets leuks krijgen of iets vervelend niet hoeven doen (noodremfunctie). <br/> | ||
Een '''hoge intensiteit''' staat voor gedrag waarbij de handelingen bijna niet meer te remmen zijn. Het gedrag neemt dan een centrale plaats in iemands gedachten in. <br/> | Een '''hoge intensiteit''' staat voor gedrag waarbij de handelingen bijna niet meer te remmen zijn. Het gedrag neemt dan een centrale plaats in iemands gedachten in. <br/> | ||
Tussen de lage en hoge intensiteit zijn uiteraard nog vele variaties mogelijk. | Tussen de lage en hoge intensiteit zijn uiteraard nog vele variaties mogelijk. | ||
== | == Externe links == | ||
* [http://www.heijkoop.nu Website Jacques Heijkoop] | |||
* [http://www.autismevlaanderen.be/info/omtelezen/artikels/ondersteuning/OTL_2005/OTL_burgerschap.asp Interview door Ronny Vink: ''Burgerschap is het doel, niet integratie: interview met Jacques Heijkoop'', Vv@-bl@d, april 2004]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }} | |||
[[Categorie:Gehandicaptenzorg]] | [[Categorie:Gehandicaptenzorg]] | ||
Versie van 18 jan 2019 10:22
De Methode Heijkoop is een methodiek voor het begeleiden van (verstandelijk gehandicapte) cliënten met ernstige probleemgedragingen, beschreven door Jacques Heijkoop. De methode gaat er in beginsel van uit dat al het probleemgedrag van cliënten voortkomt uit angst. Deze angst zorgt voor -in onze ogen- soms erg pijnlijke en bizarre gedragingen, zoals diverse vormen van automutilatie, sterk agressief gedrag jegens mensen en voorwerpen en afsluiting voor de wereld om zich heen.
Heijkoop stelt dat dit soort gedrag een overlevingsfunctie heeft: de cliënt wil overleven, maar heeft dit gedrag nodig om zijn controle te behouden. Andere termen hiervoor zijn ook wel zelfbescherming, zelfverdediging en noodremfunctie. Het probleemgedrag van een cliënt kun je daarom zien als een signaal van fysieke en psychische pijn.
Naast de angst van de cliënt speelt er vaak nog een veel groter probleem. De cliënt is vastgelopen, niet alleen wat zijn persoonlijkheid betreft, maar ook ten opzichte van de relaties tot mensen en dingen om hem heen. Vaak ziet men dat de omgeving van de cliënt (begeleiders, verzorgers, familie) net zo verstrikt zit in de problematiek als de cliënt zelf.
Het probleemgedrag van de cliënt verminderen door enkel dit gedrag aan te pakken, zal daarom niet afdoende werkzaam zijn. Men zal moeten gaan kijken naar de achterliggende processen van en de aanleiding tot het probleemgedrag.
Een handvat dat de cliënt hierin geeft, zijn juist zijn zelfbeschermende krachten. Door met een open blik opnieuw naar de cliënt te gaan kijken en betekenis toe te kennen aan zijn probleemgedrag, probeert de omgeving opnieuw aan te sluiten bij de belevingswereld van de cliënt en maakt men de eerste stap naar "Anders kijken naar..."
Ontdekkend Kijken
"Ontdekkend Kijken " betekent dat men op zoek gaat naar het eigene van de persoon en open staat voor de inbreng van de persoon zelf. In de houding van de begeleider of verzorger betekent dit dat de begeleider of verzorger regelmatig zal moeten toetsen of datgene wat hij doet in het belang is van de cliënt. Met dit belang komt aansluiting en deze aansluiting is het vertrekpunt voor het vergroten van het vertrouwen van de cliënt in anderen en in zichzelf.
Uitgangspunt hiervoor is dat wanneer een cliënt meer vertrouwen heeft, hij weer meer invloed kan hebben op zichzelf en de omgeving en hierdoor minder probleemgedrag vertonen zal.
Een krachtig middel hierbij is de video-analyse. De video-analyse stelt de begeleider of verzorger in staat om zeer gedetailleerd en gericht te kijken naar de cliënt, ten bate van de analyse en behandeling van de gedragsproblematiek.
Analyse
Voor de analyse van het probleemgedrag, kijkt men naar drie verschillende punten, namelijk naar de vorm, de frequentie en de intensiteit.
- Vorm
De vorm van het probleemgedrag is de wijze waarop het probleemgedrag zich manifesteert. Men omschrijft hierbij niet alleen de handeling, maar ook de aanloop tot. Het doel hiervan is dat wanneer er een patroon ontdekt is, men in kan gaan grijpen voordat iemand te ver in zijn patroon zit. Door eerder in te grijpen, is de kans op het stoppen van het probleemgedrag groter.
- Frequentie
De frequentie van het probleemgedrag staat voor het aantal malen in een bepaalde periode dat het probleemgedrag zich voordoet.
- Intensiteit
De intensiteit van het probleemgedrag staat voor de kracht en de snelheid waarmee het gedrag zich voordoet. Daarbij kijkt men ook naar de plaats die het inneemt binnen iemands aandachtsveld.
De intensiteit is te onderscheiden in een lage intensiteit (achtergrondgebaar): de kracht en snelheid zijn laag en de handeling heeft geen centrale plaats in iemands gedachten.
Bij een gemiddelde intensiteit (functioneel probleemgedrag) ziet men dat de handeling vaak al wel veel kracht heeft, maar het gedrag heeft ook een effect, bijvoorbeeld iets leuks krijgen of iets vervelend niet hoeven doen (noodremfunctie).
Een hoge intensiteit staat voor gedrag waarbij de handelingen bijna niet meer te remmen zijn. Het gedrag neemt dan een centrale plaats in iemands gedachten in.
Tussen de lage en hoge intensiteit zijn uiteraard nog vele variaties mogelijk.