Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Metafoor: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Een metafoor (metafora) is een vorm van (vergelijkings)beeldspraak. ([http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Metafoor&oldid=20886272]))
 
(links anders)
 
(2 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 4: Regel 4:


==Voorbeelden==
==Voorbeelden==
Het standaardvoorbeeld is de metafoor: ''de mens is een wolf''. Metaforen laten zich echter niet opsluiten in de vorm A = B. Zo is: ''de voorzitter ploegt door de vergadering'' ook een metafoor.
Het standaardvoorbeeld is de metafoor: „de mens is een wolf”. Metaforen laten zich echter niet opsluiten in de vorm A = B. Zo is: „de voorzitter ploegt door de vergadering” ook een metafoor.


Een begrijpelijker voorbeeld is de uitroep van een moeder nadat zij de slaapkamer van haar zoon ziet: ''Het is hier een zwijnenstal!'', waarbij ''zwijnenstal'' wordt gebruikt in de zin van ''onbewoonbaar'', "vies", enzovoorts.  
Een begrijpelijker voorbeeld is de uitroep van een moeder nadat zij de slaapkamer van haar zoon ziet: „Het is hier een zwijnenstal!, waarbij „zwijnenstal” wordt gebruikt in de zin van „onbewoonbaar, vies”, enzovoorts.  


Verwar de metafoor niet met [[metonymie]]. "Ik heb Couperus gelezen" is een metonymie, terwijl "Deze schrijver is de nieuwe Couperus" een metafoor is.
Verwar de metafoor niet met [[metonymie]]. „Ik heb Couperus gelezen” is een metonymie, terwijl „Deze schrijver is de nieuwe Couperus” een metafoor is.


== Etymologie ==
== Etymologie ==
Uit het Grieks: (''μετά'') ''meta'', “tussen”, “naar”<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2366573 Meta], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', op website perseus.tufts.edu</ref>
Uit het Grieks: ({{hopper|μετά}}) ''meta'', „tussen”, „naar” en ({{hopper|φέρω}}) ''phero'', „dragen”, „voortdragen”; ({{hopper|μεταφέρω}}) ''metaphero'', „overdragen”; ({{hopper|μεταφορά}}) ''metaphorá'', „het naar elders overbrengen; (overdrachtelijk) het overdrachtelijk gebruik van woorden”.
en (''φέρω'') ''phero'', “dragen”, “voortdragen”<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%23110599 Phero], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', op website perseus.tufts.edu</ref>;
 
(''μεταφέρω'') ''metaphero'', “overdragen”<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2367010 Metaphero], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', op website perseus.tufts.edu</ref>;
(''μεταφορά'') ''metaphorá'', “het naar elders overbrengen; (overdrachtelijk) het overdrachtelijk gebruik van woorden”<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2367015 Metaphora], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', op website perseus.tufts.edu</ref>.


==Metafoor als parallelle vergelijking==
==Metafoor als parallelle vergelijking==
Meestal wordt de metafoor gezien als een afkorting van de parallelle vergelijking. "De mens is ALS een wolf" zou dan gelijk zijn aan "de mens is een wolf". Maar over het algemeen is de metafoor 'rijker' dan de vergelijking. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: "deze politicus is net een kleuter: hij wil altijd zijn zin hebben". Dan eindigt de vergelijking meteen. Wanneer je zegt: "deze politicus is een natuurramp" of "deze politicus is een nar", dan kun je langer blijven interpreteren.
Meestal wordt de metafoor gezien als een afkorting van de parallelle vergelijking. „De mens is ALS een wolf” zou dan gelijk zijn aan „de mens is een wolf”. Maar over het algemeen is de metafoor 'rijker' dan de vergelijking. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: „deze politicus is net een kleuter: hij wil altijd zijn zin hebben”. Dan eindigt de vergelijking meteen. Wanneer je zegt: „deze politicus is een natuurramp” of „deze politicus is een nar”, dan kun je langer blijven interpreteren.


==Taalgroei==
==Taalgroei==
De metafoor bevordert taalgroei en de daarmee samenhangende verrijkingen en verwarringen.
De metafoor bevordert taalgroei en de daarmee samenhangende verrijkingen en verwarringen.
Voorbeeld: "de voet van een stam" is ontstaan uit de overdracht van de betekenis van de menselijke voet op het laagste gedeelte van een stam. Het "vertrekpunt van een redenering", ontstaat door het begin van een redenering te vergelijken met het begin van een reis. Een "stroom reizigers", "iemand een poets bakken", deze metaforen spreken voor zich, althans voor mensen welke "beredenerend denken", wat de meeste mensen doen. In feite is de bewuste, beredenerende manier van denken een inperking van het omvattende [[onderbewustzijn]] (''ballon-binnen-een-ballon-effect''). Dit ontwikkelt zich zo doordat de mens de beredeneringen vóór het bijbehorende begrijpen plaatst (laten wegen). Het beredeneren probeert dus het begrijpen te verklaren, maar beknot / weerhoudt zichzelf dat te bewerkstelligen. Dit zal voor de meesten die ditgeen proberen te begrijpen dan ook een stuiting op een beredenering teweegbrengen.
Voorbeeld: „de voet van een stam” is ontstaan uit de overdracht van de betekenis van de menselijke voet op het laagste gedeelte van een stam. Het „vertrekpunt van een redenering”, ontstaat door het begin van een redenering te vergelijken met het begin van een reis. Een „stroom reizigers”; deze metafoor spreekt voor zich.


Het "innerlijk" van een mens is ontstaan door de onzichtbare binnenkant van een voorwerp te vergelijken met de onuitgedrukte gevoelens en gedachten van een mens. Niemand heeft dit innerlijk [[waarneming|waargenomen]]. Ook de bezitter niet. Als hij zijn innerlijk beschouwt denkt hij na over zichzelf, wat iets heel anders is dan waarnemen, wat je per definitie doet met een daarvoor uitgerust [[zintuig|orgaan]] (oog, oor enz.) Echter kunnen [[beelddenken|beelddenkers]] vanswege hun andere manier van [[denken]] wél een beschouwing in de vorm van een bepaald beeld, betreffend zichzelf hebben. Dit is dan meer een [[ervaring]] van meerdere begrippen tegelijk (''begrijpend denken'' inplaats van ''beredenerend denken'').
==Zie ook==
==Zie ook==
*[[stijlfiguur]]
*[[stijlfiguur]]
Regel 37: Regel 31:
*[[Paul Ricoeur]]: ''La Metaphore vive'' (The rule of metaphor)
*[[Paul Ricoeur]]: ''La Metaphore vive'' (The rule of metaphor)
*[[Donald Davidson]]: ''What Metaphors Mean''
*[[Donald Davidson]]: ''What Metaphors Mean''
===Voetnoten===
{{references}}


[[Categorie:Gesprekstechniek]]
[[Categorie:Gesprekstechniek]]
[[Categorie:Stijlfiguur]]
[[Categorie:Stijlfiguur]]

Huidige versie van 4 sep 2016 om 05:42

Een metafoor of metafora is een vorm van (vergelijkings)beeldspraak, waarbij twee of meer ongelijke betekenissen met elkaar worden verenigd in één nieuwe betekenis.

Een metafoor kan ook een retorische beeldspraak zijn, die zijn effect bereikt via associatie, vergelijking, gelijkenis, antithese (= tegenstelling), hyperbool (= (buitensporige) overdrijving) of metonymie.

Voorbeelden

Het standaardvoorbeeld is de metafoor: „de mens is een wolf”. Metaforen laten zich echter niet opsluiten in de vorm A = B. Zo is: „de voorzitter ploegt door de vergadering” ook een metafoor.

Een begrijpelijker voorbeeld is de uitroep van een moeder nadat zij de slaapkamer van haar zoon ziet: „Het is hier een zwijnenstal!”, waarbij „zwijnenstal” wordt gebruikt in de zin van „onbewoonbaar, vies”, enzovoorts.

Verwar de metafoor niet met metonymie. „Ik heb Couperus gelezen” is een metonymie, terwijl „Deze schrijver is de nieuwe Couperus” een metafoor is.

Etymologie

Uit het Grieks: (μετά) meta, „tussen”, „naar” en (φέρω) phero, „dragen”, „voortdragen”; (μεταφέρω) metaphero, „overdragen”; (μεταφορά) metaphorá, „het naar elders overbrengen; (overdrachtelijk) het overdrachtelijk gebruik van woorden”.

Metafoor als parallelle vergelijking

Meestal wordt de metafoor gezien als een afkorting van de parallelle vergelijking. „De mens is ALS een wolf” zou dan gelijk zijn aan „de mens is een wolf”. Maar over het algemeen is de metafoor 'rijker' dan de vergelijking. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: „deze politicus is net een kleuter: hij wil altijd zijn zin hebben”. Dan eindigt de vergelijking meteen. Wanneer je zegt: „deze politicus is een natuurramp” of „deze politicus is een nar”, dan kun je langer blijven interpreteren.

Taalgroei

De metafoor bevordert taalgroei en de daarmee samenhangende verrijkingen en verwarringen. Voorbeeld: „de voet van een stam” is ontstaan uit de overdracht van de betekenis van de menselijke voet op het laagste gedeelte van een stam. Het „vertrekpunt van een redenering”, ontstaat door het begin van een redenering te vergelijken met het begin van een reis. Een „stroom reizigers”; deze metafoor spreekt voor zich.

Zie ook

Literatuur