Marcel Douwe Dekker

Marcel Douwe Dekker
Marcel Douwe Dekker in 2007
Geboren	3 december 1964, Delft
Bekend van	Kunst en vormgeving

Marcel Douwe Dekker (Delft, 3 december 1964) is een Nederlands ingenieur, multimedia kunstenaar, vormgever en schrijver. In de jaren negentig kreeg hij bekendheid met zijn kunst en vormgeving, en werd met name zijn spinlampje geprezen om het “geestige en inventieve gebruik van industrieel vervaardigde materialen.”

Levensloop

Jeugd en opleiding

Dekker is geboren in Delft, en groeide op in Heemskerk. Na twee jaar HTS Alkmaar, begon hij in 1984 met de studie werktuigbouwkunde aan de Technische Universiteit Delft. Hij studeerde hier in 1991 af onder Professor Jan in 't Veld in een bedrijfskundige richting op een project bij Fokker Bedrijf Ypenburg.

In zijn studententijd was Dekker actief geweest als organisator in de studentenvereniging D.S.V. Sint Jansbrug, als roeier en coach in de roeivereniging D.S.R. Proteus-Eretes, en was voorzitter van het studiedispuut Pandora. Hij was een jaar studentenassistent materiaalkunde, en daarna anderhalf jaar assistent van Professor Pierre Malotaux van bedrijfskunde.

In zijn tweede jaar in Delft was Dekker begonnen te fotografen en schrijven, en volgde een cursus documentairefotografie. In zijn derde jaar verhuisde hij naar Rotterdam en was daar kort actief als fotograaf bij Diergaarde Blijdorp, en bij het Humanistisch Verbond. Later werd hij actief bij Amnesty International.

Vanaf zijn studietijd kwam Dekker door uiteenlopende relaties in contact met vele facetten van de kunst en cultuur. Net in Rotterdam in 1987 wilde hij zelf al eens fotograaf worden, en halverwege zijn afstuderen in 1990 besloot hij kunstenaar te worden. Na zijn afstuderen studeerde hij nog een jaar autonome kunst aan de Academie voor Beeldende Kunst te Rotterdam.

Eerste carrièrestappen

Kastontwerp met de letters K, A, S en T, 1992.

In 1992 startte Dekker zijn eerste eigen bedrijf Marcello voor kunst en vormgeving. Hij was daarnaast actief als fotograaf, schrijver, grafisch ontwerper, timmerman en expositiebouwer, en was een blauwe maandag hoofd technische dienst in de Kunsthal Rotterdam.

In 1994 brak hij door met zijn designproducten, ontving hij een Nederlandse meubelprijs, en kwam ook internationaal in de belangstelling. Daarnaast presenteerde hij in die periode verschillende installaties, en realiseerde en droeg bij aan enkele performances.

In 1997 startte Dekker het bedrijf MDD voor de idee-ontwikkeling voor de kunst, vormgeving, wetenschap en organisatie. In het nieuwe millennium heeft hij al zijn kunst en designproductie gestaakt om zich volledig te richten op visie-ontwikkeling. In dit kader startte hij als schrijver en redacteur bij Wikipedia.

Werk

Dekker stelt als conceptueel kunstenaar te werken over de grenzen van de kunst, vormgeving, wetenschap en organisatie aan, wat hij noemt, een "samenhangende visie op de wetenschap en maatschappij en het menselijk denken en doen." Sinds zijn studietijd werkt hij door aan eigen onderzoek en ontwikkeling, die hij op uiteenlopende fronten heeft gepresenteerd.

De bindende factor in zijn werk is, volgens hemzelf, het zoeken naar verbondenheid en zingeving. Terwijl ieder mens dit voor zichzelf moeten invullen, is een elementair gemeenschappelijk besef hieromtrent essentieel voor een duurzame mens- en natuur-waardige samenleving. Kunst en wetenschap bieden de basis voor een creatieve beeldvorming en beleving daarop, en daar wil hij zijn steentje bijdragen.

Met zijn goede bedoelingen wilde Dekker aan het werk in een zwaar gesubsidieerde Nederlandse kunstwereld, die in die tijd goed op slot zat. Hij heeft daar tien jaar lang tevergeefs proberen in te breken, en is daar gedurende die tijd langs allerlei kanten omheen gegaan. Zijn succes en falen in de kunst en vormgeving heeft hem toen teruggebracht naar zijn meest dierbare fascinatie, die van het werken aan een samenhangend wereldbeeld.

Opzet van multimedia

In zijn vroege werk heeft Dekker getracht in verschillende media langs verschillende wegen een multimedia kunstbedrijf van de grond te krijgen. In zijn studietijd vanaf 1985 maakte hij, niet geremd door al te veel kennis van zaken, twee valse starts. Vervreemd van de werktuigbouwkunde en het reguliere studentenleven, ondervond hij in de documentaire fotografie een medium om in direct contact te komen met de wereld. Over een andere boeg schreef hij zijn eerste korte verhalen met eenzelfde intentie.

Systeemdenken over de maatschappij, 2007.

Dekker hervond zijn interesse in de wetenschap door de belofte in de systeemdenken, dat deze een samenhangende wereldbeeld en mensbeeld te bieden had. Terwijl de studie de bouwstenen aanreikte, trachtte hij deze in zijn studie en werk tevergeefs in elkaar te passen. Net als de fotografie liep hij met deze gedachte-experimenten zwaar tegen zijn grenzen op. Toch bleef hij geloven, dat kunst en wetenschap het eigen leven kunnen verrijken. Om de impasse te doorbreken en dit te bewerkstelligen, meende hij halfweg zijn afstuderen in de zomer 1990 zijn leven tot kunst te kunnen verheffen.

Zijn eigen leven was geworden tot object van zijn werk, en in dit kader ging hij ook beeldhouwen met de materialen uit zijn directe omgeving. Een uit een verbouwing overgebleven koperen pijp, die al tijden door de ruimte was gedrappeerd, werkte hij op tot een eerste zonnebloem-lamp. Van een chromen staande asbak jaren 60/70 verving hij het frame door acht spaken aan de onderzijde, waarmee zijn eerste spinasbak ontstond. Zijn fascinatie voor grafische vormgeving kwam ook weer boven met ontwerp van posters, en met enige performances wilde hij dat alles aan de man brengen.Het was een schot voor de boeg, maar legde wel de basis voor zijn verdere werk.

Zijn eerste jaren in de kunst werkte Dekker in diverse media van schrijven, grafische vormgeving en fotografie tot ruimtelijk werk met beeldhouwen uitgewerkt tot interieurobjecten tot installaties en lezingen toe. Het ruimtelijk werk varieerde verder in thematiek van letterontwerpen tot bloemvormen en diervormen. Hij realiseerde voor diverse partijen foto's en fotoseries, publiceerde een eerste nummer van een eigen literair tijdschrift, exposeerde zijn artistieke designobjecten van Rotterdam tot Galerie K.I.S. in Amsterdam, was expositiebouwer in de Kunsthal Rotterdam, en presenteerde zich als maquettebouwer. Dit alles kwam echter niet van de grond.

De idee-ontwikkeling voorop

In het jaar aan de kunstacademie had Dekker geleerd zijn ingeslagen weg van idee-ontwikkeling te cultiveren. Aan de TU Delft werd juist geleerd om langs de weg van reductie en eliminatie tot de beste oplossing te komen. Aan de kunstacademie leerde Kees Verschuren hem daarentegen, dat je langs een proces van conceptontwikkeling voortdurend de kwaliteit van een concept kan verbeteren. Deze iteratieve werkwijze was op zijn lijf geschreven.

Installatie in de Haagse Kunstkring met KAST kast, SOFA kast, TAFEL tafel e.d., 1994

Zo culmuleerde in zijn eerste jaren de idee-ontwikkeling van lettermeubels tot een virtueel interieur, die hij in 1994 eerst in het Hilton Rotterdam en later in de Haagse Kunstkring presenteerde (zie afbeelding). De recensie van de kunstredacteur van de Haagse Courant was echter niet mals:

„:..Het resultaat is een onderhoudende maar wat warhoofdige uitstalling met een hoog toonzaal-gehalte. Inderdaad zijn in het werk van de drie exposanten op verschillende wijze gedichten, letters of teksten verwerkt, maar dan wel telkens zonder dat de noodzaak daarvan zichtbaar wordt. Zo is er Marcel Douwe Dekker. Hij heeft een meubelsysteem ontworpen, dat letterlijk uit letters bestaat. Lettervormige meubelelementen kunnen tot woorden aaneengeschakeld worden bijvoorbeeld een kast, gemaakt van de letters K-A-S-T, of een zithoekje samengesteld uit de letters C-H-A-I-R... Het probleem van al het werk op deze tentoonstelling is de hinderlijke discrepantie die er bestaat tussen de overwegend goede ruimtelijke kwaliteiten en de veelal flauwe obligate wijze waarop met taal is omgegaan. Letterkundig weet geen van de ontwerpers te ontsnappen aan het kunstmatige of fantasieloze. Marcel Douwe Dekker maakt het zich met zijn lettermeubels wel heel erg makkelijk...”

Deze kritiek stond in dit tijd niet op zichzelf. Jaap Huisman had eerder dat jaar in De Volkskrant over het nieuwe Nederlands design al eens beweerd, dat "Nederlands ontwerp leidt tot manische depressie." Het werk liet de kunstcriticus kennelijk niet onberoerd, en gaf daarmee de publieke opinie iets om over te denken. Dit was alles bij elkaar toch niet onverdienstelijk. De idee-ontwikkeling had hier na materialisatie zijn weg gevonden naar de collectieve beleving.

Werken aan samenwerking

Om een professionele basis voor zijn werk te leggen had Dekker in 1992 een bedrijf voor kunst en vormgeving opgezet, en schreef zich in bij de Kamer van Koophandel. Daarnaast wilde hij zich inschrijven bij het Centrum Beeldende Kunst CBK om aan te sluiten bij de vele artistieke initiatieven, maar dat kon niet. Kunstenaars mochten zich niet inschrijven bij de Kamer van Koophandel, en mensen zonder afgeronde kunstopleiding moesten bij het CBK eerst door de selectiecommissie.

Wat niet hielp was, dat de opzet van Dekker's multimedia opzet ieders bevattingsvermogen te boven ging, en niet viel uit te leggen. Het Centrum Beeldende Kunst hield de deur stijf gesloten, want dat was toch geen kunst. In een omtrekkende beweging liften Dekker mee in de opkomende Dutch Design beweging, en kwam terecht in het reguliere mondiale distributie van design.

Werken aan een samenhangend wereldbeeld

Het waren zijn kleinere lichtobjecten, die in 1994 voor Dekker een artistieke doorbraak bewerkstelligen. Datzelfde jaar nog werd hem echter duidelijk dat zijn artistieke ambitie door de markt werd uitgekleed. Het gewenste multimedia kunstbedrijf was geworden tot een multimedia vormgevingsbedrijf, wat hem deed besluiten zijn zinnen te verzetten. Net als in zijn studietijd meende hij weer dat het hem aan overzicht en vooruitzicht ontbrak, en meende hij weer een poging te moeten wagen een onderliggend wereldbeeld te bemachtigen.

Exposities, een selectie

• 1992-2000: Exposities en productpresentaties bij Galerie KIS in Amsterdam
• 1994: Casa Europea I, Bouwcentrum Antwerpen, Belgie.
• 1994: Tien hotelkamers. Rotterdam Hilton in Rotterdam
• 1994: Leesbare Meubels, Haagse Kunstkring in Den Haag
• 1995: Multimedia Building performance op Erolife, Jaarbeurs Utrecht
• 1996: Kunst Drive-in, met Ron Blom, Suikerloods Rotterdam
• 1996: Shark Art Gallery, Shop Art expositie, Nieuwe Binnenweg Rotterdam
• 1999: Expositie terugblik, Centrale bibliotheek Rotterdam
• 1999: De Salon, hedendaagse Rotterdamse en Groninger Kunst, Kunsthal Rotterdam
• 2014: Expositie VORMen TAAL, Yksi Expo in Eindhoven

Externe links

• Mdd website
• Het kunstenaarschap in quotes, blogspot.nl, 2012.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: