Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Mani (profeet): verschil tussen versies
(versie 8 okt 2008 http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mani_(profeet)&oldid=13955762 Wikipedia:user:Maniago Wikipedia:user:Maurits Wikipedia:user:Advance Wikipedia:user:Edoderoo) |
(http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mani_(profeet)&oldid=26885062 na mijn 2 bewerkingen op Wikipedia (2011)) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox persoon | |||
''' | | naam = Mani | ||
| afbeelding = Mani.jpg | |||
| onderschrift = Mani, stichter van het manicheïsme | |||
| volledigenaam = [[Perzisch|(Fa)]]: '''<big>مانی</big>''', [[Syrisch|(Sy)]]: '''<big>ܡܐܢܝ</big>''' | |||
| geboortedatum = 14 april 216 | |||
| geboorteplaats = Mardīnū, bij [[Seleucia aan de Tigris|Seleukia]]-[[Ctesiphon|Ktesifon]], ([[Mesopotamië]], toen bij het [[Parthen|Parthische rijk]]) | |||
| sterfdatum = 14 februari 276 of 26 februar 277 | |||
| sterfplaats = [[Gondesjapoer]], ([[Sassaniden|Sassanidische rijk]]) | |||
| nationaliteit = | |||
| beroep = [[Profeet]], Religiestichter | |||
| bekendvan = | |||
| religie = [[Manicheïsme]] | |||
| politiek = | |||
| zieook = | |||
| website = | |||
| portaal = | |||
}} | |||
'''Mani''' (in [[Perzisch]]: مانی, [[Syrisch]]: ܡܐܢܝ) of ook (uit het Latijn) ''Manes'' (ca. 210–276) was de oprichter van het [[Manicheïsme]], een oude [[Gnosticisme|gnostische]] [[religie]]. | |||
== Leven == | |||
Mani werd in [[216]] n. Chr. geboren in Mardīnū, in de buurt van [[Seleucia aan de Tigris|Seleukia]]-[[Ctesiphon|Ktesifon]], in [[Mesopotamië]]. Dit was toen een deel van het [[Parthen|Parthische rijk]]. | |||
Hij was de zoon van [[Iraanse volkeren|Iraanse]] ([[Parthen]]) ouders: zijn vader kwam uit [[Hamadan]]; zijn moeder was van de adellijke familie van de Kamsaragan. | |||
Vermoedelijk was zijn moedertaal midden-Perzisch of Syrisch. Volgens sommige bronnen zou hij een getalenteerd kind zijn geweest. | |||
Mani was opgegroeid in de joods-christelijke sekte van de [[elkesaieten]] (met een mogelijke maar omstreden verwantschap met de [[Mandaeërs|mandaeïsme]]). Hij las de heilige boeken [[Puran]] en [[Kural]] en begon reeds op jonge leeftijd met prediken. | |||
Op 24-jarige leeftijd ervoer Mani hoe zijn hogere Ik "ontwaakte"; dit hogere Ik was verbonden met een hoger [[geest]]elijk wezen dat aan Mani een bepaalde macht verleende. Volgens biografische aantekeningen door [[al-Biruni]], opgeslagen in de 10e-eeuwse encyclopedie ''Fihrist'' van [[Ibn al-Nadim]], kreeg Mani in zijn jeugd een visioen van een geest die hij later de ''Syzygos'' of ''Tweeling'' noemde. Deze zou hem de waarheden van de religie hebben geleerd. Sindsdien beschouwde Mani zichzelf als de [[parakleet]] uit het [[Nieuwe Testament]]: de door Jezus voorzegde Vertrooster, die door Jezus was voorzegd: | |||
:"Ik heb jullie nog veel meer te zeggen, maar jullie kunnen het nog niet verdragen. De Geest van de waarheid zal jullie, wanneer hij komt, de weg wijzen naar de volle waarheid. Hij zal niet namens zichzelf spreken, maar hij zal zeggen wat hij hoort en jullie bekend maken wat komen gaat. Door jullie bekend te maken wat hij van mij heeft, zal hij mij eren. Alles wat van de Vader is, is van mij — daarom heb ik gezegd dat hij alles wat hij jullie bekend zal maken van mij heeft." ([[Evangelie volgens Johannes|Johannes]] 16:12-15) | |||
Op latere leeftijd kwam Mani met de conclusie dat [[verlossing]] kon worden bereikt door middel van educatie, [[vegetarisme]], vasten en [[kuisheid]]. Hij zag zichzelf als de laatste profeet. De andere profeten waren [[Seth (persoon)|Seth]], [[Noach]], [[Abraham]], [[Sem (persoon)|Sem]], [[Nikotheos]], [[Henoch]], [[Zarathustra]], [[Gautama Boeddha|Boeddha]] en [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Jezus]].<ref>Bevan, A. A. (1930). "Manichaeism". ''Encyclopaedia of Religion and Ethics, Volume VIII'' Ed. James Hastings. London</ref> Mani presenteerde zichzelf als een verlosser en apostel van Jezus Christus. Hij schreef zeven heilige boeken in het Syrisch. Zijn belangrijkste boek was ''[[Arjang]]''. | |||
Gedurende deze periode bestond er grote concurrentie om de politieke en sociale macht tussen religieuze groepen, zoals de [[christenen]] en het [[zoroastrisme]]. Mani’s religie had minder aanhangers dan deze twee religies, maar onder de aanhangers bevonden zich wel enkele hoge politieke figuren. Met de hulp van het [[Perzische Rijk]] stuurde Mani [[missionaris]]sen naar onder andere [[India]] en [[Egypte (land)|Egypte]]. Mani zou zelf ook India hebben bezocht en er een tijdje hebben gewoond. Enkele religieuze schilderijen in [[Bamyan (stad)|Bamyan]] worden aan hem toegeschreven. Tevens zou Mani naar de [[Indusbeschaving|Indusvallei]] zijn gevaren en de boeddhistische koning tot zijn religie hebben bekeerd. | |||
Mani slaagde er echter niet in om ook de volgende generatie voor zich te winnen. Uiteindelijk werd hij door aanhangers van het [[zoroastrisme]] naar de gevangenis gestuurd, waar hij enkele maanden later zou zijn overleden. | |||
Hoewel Mani’s originele geschriften verloren zijn geraakt, zijn enkele stukken bewaard gebleven in onder andere het [[Koptisch (taal)|Koptisch]]. | |||
== Bronnen == | == Bronnen == | ||
Tot ver in de 20e eeuw was er maar weinig | Tot ver in de 20e eeuw was er maar weinig over Mani’s leven bekend. In 1969 werd in boven-Egypte een in het [[Oudgrieks]] geschreven codex gevonden, die op ''ca.'' 400 gedateerd wordt. Deze codex combineert een [[hagiografie|hagiografische]] vertelling van Mani’s leven met informatie over zijn religie en leer. Deze codex wordt nu bewaard in de [[Universiteit van Keulen]]. | ||
{{ | {{Appendix|Externe links | ||
* | * {{en}} [http://depts.washington.edu/silkroad/exhibit/religion/manichaeism/manichaeism.html Manichaeist art – Washington University] | ||
* {{en}} [http://www.ritmanlibrary.nl/c/p/h/bel_14.html "Mani and Manichaeism in the J. R. Ritman Library"] | |||
* {{en}} [http://essenes.net/new/Manibio.html Mani-Hiya, ''The Paraclete and Apostle of Light''] | |||
'''Literatuur''' | |||
* {{en}} [[Amin Maalouf]], ''The Gardens of Light'' [Les Jardins de Lumière], translated from French by Dorothy S. Blair, 242 p. (Interlink Publishing Group, New York, 2007). ISBN 1-56656-248-1 | |||
'''Verwijzingen''' | |||
<references/> | <references/> | ||
}} | }} | ||
[[Categorie:Gnosticisme]] | [[Categorie:Gnosticisme]] | ||
[[Categorie:Profeet]] | [[Categorie:Profeet]] | ||
Versie van 27 jun 2012 15:14
| Mani | ||
| Mani, stichter van het manicheïsme | ||
| Mani, stichter van het manicheïsme | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | (Fa): مانی, (Sy): ܡܐܢܝ | |
| Geboren | 14 april 216, Mardīnū, bij Seleukia-Ktesifon, (Mesopotamië, toen bij het Parthische rijk) | |
| Overleden | 14 februari 276 of 26 februar 277, Gondesjapoer, (Sassanidische rijk) | |
| Beroep | Profeet, Religiestichter | |
| Overige informatie | ||
| Religie | Manicheïsme | |
Mani (in Perzisch: مانی, Syrisch: ܡܐܢܝ) of ook (uit het Latijn) Manes (ca. 210–276) was de oprichter van het Manicheïsme, een oude gnostische religie.
Leven
Mani werd in 216 n. Chr. geboren in Mardīnū, in de buurt van Seleukia-Ktesifon, in Mesopotamië. Dit was toen een deel van het Parthische rijk.
Hij was de zoon van Iraanse (Parthen) ouders: zijn vader kwam uit Hamadan; zijn moeder was van de adellijke familie van de Kamsaragan.
Vermoedelijk was zijn moedertaal midden-Perzisch of Syrisch. Volgens sommige bronnen zou hij een getalenteerd kind zijn geweest.
Mani was opgegroeid in de joods-christelijke sekte van de elkesaieten (met een mogelijke maar omstreden verwantschap met de mandaeïsme). Hij las de heilige boeken Puran en Kural en begon reeds op jonge leeftijd met prediken. Op 24-jarige leeftijd ervoer Mani hoe zijn hogere Ik "ontwaakte"; dit hogere Ik was verbonden met een hoger geestelijk wezen dat aan Mani een bepaalde macht verleende. Volgens biografische aantekeningen door al-Biruni, opgeslagen in de 10e-eeuwse encyclopedie Fihrist van Ibn al-Nadim, kreeg Mani in zijn jeugd een visioen van een geest die hij later de Syzygos of Tweeling noemde. Deze zou hem de waarheden van de religie hebben geleerd. Sindsdien beschouwde Mani zichzelf als de parakleet uit het Nieuwe Testament: de door Jezus voorzegde Vertrooster, die door Jezus was voorzegd:
- "Ik heb jullie nog veel meer te zeggen, maar jullie kunnen het nog niet verdragen. De Geest van de waarheid zal jullie, wanneer hij komt, de weg wijzen naar de volle waarheid. Hij zal niet namens zichzelf spreken, maar hij zal zeggen wat hij hoort en jullie bekend maken wat komen gaat. Door jullie bekend te maken wat hij van mij heeft, zal hij mij eren. Alles wat van de Vader is, is van mij — daarom heb ik gezegd dat hij alles wat hij jullie bekend zal maken van mij heeft." (Johannes 16:12-15)
Op latere leeftijd kwam Mani met de conclusie dat verlossing kon worden bereikt door middel van educatie, vegetarisme, vasten en kuisheid. Hij zag zichzelf als de laatste profeet. De andere profeten waren Seth, Noach, Abraham, Sem, Nikotheos, Henoch, Zarathustra, Boeddha en Jezus.[1] Mani presenteerde zichzelf als een verlosser en apostel van Jezus Christus. Hij schreef zeven heilige boeken in het Syrisch. Zijn belangrijkste boek was Arjang.
Gedurende deze periode bestond er grote concurrentie om de politieke en sociale macht tussen religieuze groepen, zoals de christenen en het zoroastrisme. Mani’s religie had minder aanhangers dan deze twee religies, maar onder de aanhangers bevonden zich wel enkele hoge politieke figuren. Met de hulp van het Perzische Rijk stuurde Mani missionarissen naar onder andere India en Egypte. Mani zou zelf ook India hebben bezocht en er een tijdje hebben gewoond. Enkele religieuze schilderijen in Bamyan worden aan hem toegeschreven. Tevens zou Mani naar de Indusvallei zijn gevaren en de boeddhistische koning tot zijn religie hebben bekeerd.
Mani slaagde er echter niet in om ook de volgende generatie voor zich te winnen. Uiteindelijk werd hij door aanhangers van het zoroastrisme naar de gevangenis gestuurd, waar hij enkele maanden later zou zijn overleden.
Hoewel Mani’s originele geschriften verloren zijn geraakt, zijn enkele stukken bewaard gebleven in onder andere het Koptisch.
Bronnen
Tot ver in de 20e eeuw was er maar weinig over Mani’s leven bekend. In 1969 werd in boven-Egypte een in het Oudgrieks geschreven codex gevonden, die op ca. 400 gedateerd wordt. Deze codex combineert een hagiografische vertelling van Mani’s leven met informatie over zijn religie en leer. Deze codex wordt nu bewaard in de Universiteit van Keulen.
Externe links
Literatuur
Verwijzingen
|