Loser (pejoratief)

Loser is een pejoratieve term die wordt gebruikt als stereotypering voor mensen die weinig succesvol zijn in de maatschappij.

Het woord loser heeft zich een plaats in de Nederlandse taal verworven als populair synoniem voor sukkel of mislukkeling.

Herkomst

Het woord loser is afkomstig uit het Engels. Wanneer het woord loser exact haar intrede deed in het Nederlands is niet bekend. Pjeroo Roobjee gebruikte het woord al in een roman in 1977. In deze roman kwalificeerde hij dit woord als "het grofste scheldwoord in de States".

In de jaren negentig is het begrip "loser" in Nederland aan een opmars begonnen.. De vroegste datering van dit leenwoord is 1993.

In 1994 scoorde de muzikant Beck een hit met het nummer "Loser" dat vermoedelijk heeft bijgedragen aan de opmars van deze term in het Nederlands.

Stereotypering

De loser is iemand (meestal een man) die weinig succesvol is in de maatschappij. Hij is vaak wars van ambitie, heeft vaak geen interesse in de maatschappij en is weinig tevreden over zijn leven. Hij vertoont vaak dom, onverantwoord of besluiteloos gedrag.

Toepasselijkheid van het begrip 'loser'

Volgens de American Dream kan eenieder door hard te werken en zijn talent te gebruiken succesvol worden. Volgens deze redenatie is het je eigen schuld als je een 'looser' bent, alsof je zelf voor die sociale status hebt gekozen. De Zwitsers-Britse schrijver en filosoof Alain de Botton ziet dit als een leugen, want er is ook geluk en willekeur mee gemoeid. We overschatten vaak de invloed die persoonlijkheid heeft op verliezen. Als gevolg van deze fundamentele attributiefout nemen mensen tegenwoordig het begrip 'loser' zo gemakkelijk in de mond. Mensen met een sociale angststoornis zijn vaak onterecht bang om een 'loser' gevonden te worden.

In de middeleeuwen keek men heel anders tegen mensen onderaan de sociale ladder aan. In de middeleeuwen was armoede absoluut geen schande. Mensen onderaan de sociale ladder hadden daar niet voor gekozen, maar kenden gewoonweg meer ongeluk. Religie speelde hierin een grote rol. Een illustratief voorbeeld van een Bijbelse pechvogel is Lazarus uit de vertelling van Jezus over de rijke man en Lazarus.

Misdrijf

Volgens een uitspraak van de politierechter kan het uitmaken van een ambtenaar, bijvoorbeeld een agent, voor 'loser' gezien worden als een misdrijf.

Losers in de film en literatuur

In verschillende films en boeken zien we een loser in de hoofdrol. Bekende films met een loser in de hoofdrol zijn onder meer The Big Lebowski, Trainspotting en Little Miss Sunshine. De loser is ook een vast karakter in veel Sitcoms. Een bekende stripfiguur is Charlie Brown de lovable looser - het baasje van Snoopy - uit de strip Peanuts. Zijn bedenker ziet hem als een karikatuur van de gemiddelde mens die 'meer gewend is aan verliezen dan aan winnen'.

De loser in de hoofdrol van een film blijft vaak op de één of andere manier een aantrekkelijk personage. Bijvoorbeeld doordat hij ondanks alles altijd zijn goede humeur bewaart, over een ongekende portie zelfspot beschikt, zijn outsiderpositie op een coole manier cultiveert, respect afdwingt met zijn bovenmatige intelligentie of op vaak onrealistische wijze wraak neemt op zijn belagers..

Veel auteurs kiezen voor een loser als hoofdpersoon in hun boeken, bijvoorbeeld Bram Botermans in de serie kinderboeken "Het leven van een loser" en Walter Mitty in "The Secret Life of Walter Mitty" tevens bekend van de gelijknamige film.

Ook in de Nederlandse literatuur speelt een loser vaak de hoofdrol, voorbeelden zijn Willem Mertens, de hoofdpersoon uit "Willem Mertens’ Levensspiegel" van J. van Oudshoorn, uit 1914 en Henri Osewoudt uit "De donkere kamer van Damocles" van Willem Frederik Hermans uit 1958. Kenmerkend voor Wessel te Gussinklo's boeken zijn de losers als hoofdpersoon. De losers in de Nederlandse literatuur komen er vaak minder genadig van af. Vaak zijn literaire losers zich bewust van hun status en mislukken hun pogingen om het tij te keren.

Referenties