Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kerststal
Een 'kerststal is een gewoonlijk driedimensionale voorstelling van de geboorte van Jezus, met name in de kerstperiode en vooral in katholieke landen.
In of bij de kerststal bevinden zich gewoonlijk:
- een kribbe (voederbak) met Jezus als baby;
- Maria;
- Jozef;
- herders met schapen;
- eventueel nog ’drie wijzen’, ook bekend als ’drie koningen’
- eventueel een of meerdere engelen (die de herders de weg naar de stal tonen);
- traditioneel ook een os en een ezel.
De kerststal en de figuren erin kunnen uit uiteenlopende materialen en grootte gemaakt zijn. Soms figureren levende personen en dieren in een levensgrote kerststal.
De herders en de schapen worden vermeld in Lukas 2:8; de drie ’wijzen’ uit het oosten zijn gebaseerd op Matteüs 2:1-18.
Een os en een ezel worden in de evangelieverslagen over Jezus’ geboorte niet direct genoemd. De kerkvaders zagen in de woorden van Jesaja 1:3 „Een os kent zijn bezitter, en een ezel de krib zijns heren; maar Israël heeft geen kennis, Mijn volk verstaat niet.” een profetie over de geboorte van de messias, meer bepaald ook daarover dat hij in een voederbak (kribbe) zou
Het decor van het kerstverhaal is dikwijls aangepast aan de plaatselijke omstandigheden. In Nederland en België betekent dat een winterse, barre omgeving. Ook in het Heilige Land kan het sneeuwen en vriezen, maar dit gebeurt eerder zeldaam.
Franciscus
De kerststal is e! en idee van Franciscus van Assisi die in 1223 op het idee kwam een levende kerststal in het dorp Greccio (Italië) op te zetten. Het idee komt voort uit de vertalingen van het Evangelie volgens Lucas, waarin staat dat Jezus in een kribbe gelegd werd, omdat er geen plaats was in de herberg. De plaats van een kribbe is de stal, wat een logische keuze lijkt als de herberg zelf vol is. Vooral in katholieke gezinnen is het gebruikelijk een kerststal neer te zetten.
Een andere traditie laat de geboorte plaatsvinden in een grot. Dit gegeven gaat terug op Justinus de Martelaar (ca. 150 na Christus) die schreef: "Omdat er voor Jozef niets te vinden was om de nacht door te brengen, ging hij maar zolang een grot binnen dicht bij Bethlehem".[bron?] Justinus baseert zich op Jesaja (Jesaja 33:16): "Hij zal wonen in een hoge spelonk van een sterke rots". Deze zin betrekt Justinus op Jezus. Wie een grot maakt van rotspapier,[Toelichting gevraagd] volgt Justinus.
Hoewel de tradities duidelijk verschillen, zijn hun afkomsten niet noodzakelijk in tegenspraak. In het Nabije Oosten werden in die tijd en later grotten inderdaad als stal gebruikt (voor het uitrusten van een lange schaapsherderdag): er bestonden zelfs hele woonhuizen en zelfs dorpen die in rotsen uitgehakt waren.
Vóór de tijd van Franciscus waren de afbeeldingen van het kersttafereel vaak tweedimensionaal en was het gebruikelijker de omgeving als grot af te beelden.