Karma

Karma (Sanskriet कर्म van de wortel kṛ, Pāli: Kamma) is een begrip uit het hindoeïsme en het boeddhisme, dat letterlijk vertaald wordt als 'handeling', 'actie' of 'daad'. In het dagelijks gebruik bedoelt men er vaak mee dat alles wat we doen, denken of zeggen weer bij ons terug komt. Karma gaat dan over zowel de daad als over het gevolg dat uit die daad voortkomt. Strikt genomen echter, verwijst karma alleen maar naar het verrichten van daden, niet naar de gevolgen van die daden. Het gevolg van een daad wordt 'vipāka' genoemd.

Karma en haar gevolg wordt gezien als een natuurlijk principe, een wet van "actie en reactie". Er is dus geen God aan het werk die straft of beloont. Een goede daad heeft van nature gunstige gevolgen voor degene die de handeling verricht, en slechte daden hebben van nature slechte en onplezierige gevolgen.

In de religies die van reïncarnatie uitgaan (boeddhisme, hindoeisme, jainisme) strekt het begrip karma zich uit over het huidige en alle vroegere en latere levens. Het resultaat van de daden die men nú doet, kan in dít leven óf in een volgend leven terugkomen. Hetgeen ons overkomt is het resultaat van een actie die we in het huidige of een vorig leven uitgevoerd hebben, en we zijn in staat om nieuwe daden te verrichten die het resultaat van oude daden beïnvloedt. Ieder individu is door zijn daden zelf verantwoordelijk voor zijn eigen leven, vreugde en pijn. Slechte daden (slecht karma) houden de cyclus van geboorte, ouderdom en dood in stand. Het doel van religie is bevrijding (nirvana) uit die gevaarlijke cyclus (samsara).

Karma in het Boeddhisme

De Boeddha onderwees het belang van daden of handelingen. Hij noemt zijn eigen leer dan ook soms een 'leer van daden' (kiriyavada). Hij onderwees dat er verschillende soorten handelingen of daden (karma) bestaan.

Het belangrijkste onderscheid wat hij maakt is het onderscheid tussen goede daden en slechte daden. Goede daden leiden tot goede gevolgen, kwade daden leiden tot slechte gevolgen. Een ander belangrijk onderscheid dat hij maakte is de manier waarop we daden uitvoeren: de Boeddha zei dat we dit op drie manieren doen: door middel van het lichaam (lichamelijke daden), spraak (verbale daden) en geest (mentale daden). Van deze drie daden, zei hij dat de mentale daden het belangrijkste en het meest zwaarwegend zijn.

In een meer gedetailleerde lering over wat nu precies goede en slechte daden zijn, geeft de Boeddha een lijst van tien soorten daden die ieder een goede en slechte variant hebben. Hij zegt ook dat verlangen, haat en onwetendheid de drie hoofdoorzaken van slechte daden zijn, en dat het tegenovergestelde van deze drie dingen (geen verlangen, geen haat, en de aanwezigheid van kennis en inzicht) de drie hoofdoorzaken van goede daden zijn.

Van belang is ook dat de Boeddha zijn volgelingen niet gebood dat ze moesten geloven dat karma werkelijk bestaat en invloed heeft op het volgende leven: dat geloof liet hij van hunzelf afhangen. Wat hij wel deed is de vier zekerheden onderwijzen. Deze komen erop neer dat iemands daden belangrijker zijn dan zijn geloof; als men goede daden verricht, maakt het niet uit of men nu gelooft in een volgend leven of niet.

Vers van Boeddha over karma

Ik ben de eigenaar van mijn daden,

De erfgenaam van mijn daden,

Geboren door mijn daden,

Gerelateerd aan mijn daden.

En leef ondersteund door mijn daden.

Van elke daad die ik verricht,

Goed of slecht,

Daar ben ik erfgenaam van.

Zo zou een monnik steeds weer moeten reflecteren.

Boeddha (Anguttara Nikaya,I.87f)

Karma in het Westen

Het begrip karma werd in het westen voor het eerst geïntroduceerd door de theosofie. Als afsplitsing daarvan heeft ook de antroposofie het begrip karma geïncorporeerd. In deze leer gaat het om de lessen die de ziel in het menselijke leven heeft te leren. Bij de introductie van yoga en meditatietechnieken is het begrip karma verder tot het westen doorgedrongen. Deze technieken worden tevens aanbevolen om het effect van karma te neutraliseren, voor te zijn, of zelfs om gedeeltelijk "karma op te lossen".

Nederlandse spreekwoorden

In het Nederlands komt het principe van karma tot uitdrukking in spreekwoorden als:

• Wie goed doet, goed ontmoet.
• Boontje komt om zijn loontje.
• Wat je zaait zul je oogsten.
• Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in.
• Wie kaatst, kan de bal verwachten.

Zie ook

• Hoofstuk 4 van de Yoga soetra's van Patanjali
• Reïncarnatie
• Wedergeboorte (boeddhisme)
• Karma (IRC)
• Epigenetica

Externe link

• Een presentatie van karma door Dagpo Rinpochee

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: