Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kairos
Kairos (Oudgrieks: Καιρος), ook wel weergegeven als Caerus, is in de Griekse mythologie de personificatie van de gelegenheid, het juiste moment om iets voor elkaar te krijgen. Hij was het jongste goddelijke kind van de oppergod Zeus.
Naam
Veel van de goddelijke wezens in de Griekse mythologie waren een verpersoonlijking van een abstract begrip. De godheid Kairos was een personificatie van het begrip καιρός, wat de juiste, vastgestelde of passende tijd betekende, het geschikte moment, de kans of gelegenheid.
De naam 'Caerus' is een overzetting van de naam 'Kairos' in het Latijn. De vergelijkbare Romeinse godheid heette Occasio of Tempus. Ook Fortuna neemt weleens een vergelijkbare plaats in.
Iconografie
Kairos wordt afgebeeld zonder kleren en kaal, afgezien van een haarlok op zijn voorhoofd. Deze haarlok stelde voor dat men de gelegenheid kan grijpen als die dichtbij is, maar aangezien hij naakt is, is er geen manier om de kans nog te grijpen wanneer deze voorbij is. Net als Hermes wordt hij vaak afgebeeld met vleugels aan zijn voeten, omdat de gelegenheid snel weer voorbij is.
Hij wordt steeds voorgesteld als jong en mooi, want er is steeds weer een nieuwe gelegenheid die schoonheid voort kan brengen en met de schoonheid vergaan ook de kansen. Hij heeft vaak een scheermes of een weegschaal bij zich, wat benadrukt dat de gelegenheid een kritiek moment is: scherp onderscheidend en doorslaggevend voor het vervolg.
Teksten
In de derde eeuw v. Chr. schreef de Griekse dichter Posidippus van Pella, een epigram (AP 16.275) over een standbeeld van Kairos. In de 4e eeuw maakte de Latijnse dichter Ausonius hiervan een bewerking in het Latijn, (Epigrammen 12), over de godin Occasio. Erasmus nam beide versies, met een eigen vertaling in het Latijn op in zijn Adagia (595 = I.6.95).
Pausanias vermeldde in zijn Beschrijving van Griekenland in boek 5 (5.14.9) ook een altaar voor Kairos onder de altaren bij Olympia en vertelt dat een van de gedichten van Ion uit Chios een hymne aan Kairos is.[1]
De Griekse sofist en redenaar Callistratus, die leefde in de derde of vierde eeuw, beschreef in zijn Ekphraseis (Latijn: Statuarum descriptiones) veertien beroemde beeldhouwwerken, waaronder het beeld van Kairos in Sicyon, gemaakt door de beeldhouwer Lysippos.
De eerste-eeuwse Romeinse fabelschrijver Phaedrus gaf in zijn versie van de Fabulae Aesopiae (Fabels van Aesopus) boek 5, fabel 8 een beschrijving van Kairos, onder de Latijnse naam Tempus:[2]
- Tempus
- Cursu uolucri, pendens in novacula,
- calvus, comosa fronte, nudo corpore,
- quem si occuparis, teneas, elapsum semel
- non ipse possit Iupiter reprehendere,
- occasionem rerum significat brevem.
- Effectus impediret ne segnis mora,
- finxere antiqui talem effigiem Temporis.
- Het Moment
- In vliegende sprint, balancerend op de rand van de snede,
- kaal met een haarlok op zijn voorhoofd, het lichaam bloot –
- greep je hem vooraf, houd je hem vast, maar eenmaal ontsnapt
- kan Jupiter zelf hem niet eens terughalen –
- zo geeft hij uitdrukking aan het korte moment dat daden mogelijk zijn.
- Om resultaten niet mis te lopen door getreuzel
- bedacht men in het verleden dit beeld van Het Moment.
Bronnen, noten en/of referenties
|