John Newton

John Newton (Wapping bij Londen, 24 juli 1725^(juliaans) – Olney (Buckinghamshire), 21 december 1807) was een kapitein van een Engels slavenschip, die later predikant werd, zich inzette tegen de slavenhandel en meerdere christelijke liederen schreef, waarvan Amazing Grace het bekendste is.

Biografie

Newton werd geboren te Wapping bij Londen. Zijn moeder behoorde tot de dissenters, in dezelfde groepering als John Jennings. Zij gaf haar zoon John Newton enige religieuze opvoeding, maar overleed op 11 juli 1732, toen hij zes was. Zijn vader hertrouwde, en John werd naar de kostschool gestuurd in Stratford, Essex, waar hij wat Latijn leerde. Als elfjarige (1736) ging hij met zijn vader mee op zee. Ze maakten zes scheepsreizen samen, tot zijn vader in 1742 afscheid nam van de dienst op zee. Vader Newton werd gouverneur van York Fort, maar verdronk in 1751.

Zijn jeugd werd gekenmerkt door onzekerheden in het geloof en onbeheerst gedrag. Meermaals stond hij oog in oog stond met de dood. Zo miste hij eens de boot die hem en zijn vrienden naar een oorlogsschip moest brengen en zag toen vanaf de oever de boot kantelen, waarbij de volledige bemanning verdronk. Toch bleef hij het geloof afwijzen en hij raadde andere mensen aan om dit ook te doen.

Toen zijn vader stopte met varen, ging John Newton op een reis naar Venetië. Nadat hij in 1743 terugkwam, werd hij in februari 1744 onder dwang gerekruteerd door de Royal Navy als bemanningslid van het oorlogsschip Harwich. Door de invloed van zijn vader werd hij al snel bevorderd tot middenscheepsmaat. In september 1744 werd het Franse fregat Solide gekaapt door de Harwich. Toen hij wou deserteren, werd hij voor de ogen van de 350 bemanningsleden bestraft: hij werd met ontbloot bovenlijf aan het traliewerk gebonden, kreeg acht dozijn zweepslagen, en werd gedegradeerd tot een gewoon zeeman.

Op eigen verzoek werd hij overgeplaatst naar het slavenschip Levant als steward en leerde daar de gruwelen van de slavenhandel kennen. Het schip bracht hem naar Sierra Leone, waar hij zich een tijdlang vestigde. Volgens zijn memoires leidde hij er een zondig leven. Hij was de dienaar van een slavenhandelaar, maar werd zelf brutaal behandeld als een slaaf. Hij leed er honger en was ernstig ziek (waarschijnlijk malaria).

Tenslotte kon een oude vriend van zijn vader hem daar weghalen, en in 1748 reisde hij met het handelsschip The Greyhound terug naar Engeland. Hoewel hij niet van plan was gelovig te worden, las Newton De Imitatione Christi van Thomas à Kempis, een boek dat hij aan boord had gevonden.

Het schip kwam onderweg in hevige stormen terecht waardoor het bijna onderging. Nadat Newton het dek had verlaten, sloegen de zeelui die zijn plek daar hadden ingenomen, overboord. Hijzelf overleefde de storm, maar besefte door deze ervaring, zo vertelde hij later, dat hij hulpeloos was en dat alleen God hem kon redden. Hoewel hij in zijn kinderjaren wel wat religieus opgevoed was, noteerde hij die dag in 1748 als de dag van zijn bekering, volgens sommige biografieën op 10 maart; volgens anderen op 10 mei. Van toen af aan vermeed hij lasterlijk taalgebruik, gokken en drinken.

Toch werkte hij nog een tijd op de slavenschepen en promoveerde zelfs van scheepsmaat tot kapitein van het slavenschip Duke of Argyll. Hij ontwikkelde medegevoel voor de slaven en had de rest van zijn leven wroeging over zijn werk in de slavenhandel. Terugblikkend vond hij later dat hij tijdens die periode niet in de volledige betekenis van het woord een ’gelovige’ was en dit pas geruime tijd later werd. Hij werd een tegenstander van de slavenhandel en stelde zijn memoires ter beschikking van de antislavernijbeweging.

In 1750 trouwde hij met Mary Catlett, in St. Margaret’s Church, Rochester (Engeland).

Hij was al jaren van plan om zijn werk in de scheepvaart met slaven vaarwel te zeggen, maar uiteindelijk bracht een epileptische aanval in november 1754 hem ertoe ontslag te nemen.

Hij begon Grieks, Hebreeuws en Aramees te studeren, en deed in 1758 een aanvraag bij de aartsbisschop van York om als geestelijke geordineerd te worden. Hij werd op dat moment niet toegelaten wegens te weinig officiële schoolopleiding. Om zich als geestelijke te kunnen inzetten, overwoog Newton om over te gaan naar de dissenters. Op 29 april 1764 werd hij op aanbdvdling van Lord Dartmouth diaken in de Anglicaanse Kerk (Church of England) en in juni werd hij door de bisschop van Lincoln geordineerd tot priester van de parochie Olney. Zijn anonieme autobiografie – An Authentic Narrative of Some Remarkable And Interesting Particulars in the Life of ———— Communicated, in a Series of Letters, to the Reverend T. Haweiss. – verscheen dat jaar in augustus en kende een ruime verspreiding.

In 1767 verhuisde de dichter William Cowper naar Olney. Samen met Newton schreef hij christelijke liederen, die in 1779 uitgegeven werden als de Olney Hymns. Dit werk had een grote invloed op de Engelse hymnologie. Het bevatte Newtons liederen Glorious Things of Thee are Spoken, How Sweet the Name of Jesus Sounds!, Let Us Love, and Sing, and Wonder, Come, My Soul, Thy Suit Prepare, Approach, My Soul, the Mercy-seat, en Faith’s Review and Expectation, dat bekend werd met de openingswoorden „Amazing Grace”. Vele van Newtons en Cowpers liederen werden opgenomen in de bundel Sacred Harp. Hij schreef ook traktaten in de serie Cheap Repository Tracts.

In 1780 werd hij pastor van de St. Mary Woolchurch in Londen. Daar oefende hij een grote invloed uit op onder anderen William Wilberforce, die zich heel zijn leven, vooral als politicus, inzette voor de afschaffing van de slavernij. Hoewel Newton blind werd, bleef hij tot zijn dood preken. Hij overleed in 1807, nadat hij eerder dat jaar nog had beleefd hoe Wilberforce’s wetsvoorstel voor de afschaffing van de slavenhandel in Groot-Brittannië door het parlement werd goedgekeurd.

Werken

Newton schreef verschillende werken.

• Cardiphonia, 1781. In het Nederlands (Nederduytsch) uitgegeven als

De Taal van het Hart, in Gemeenzame Brieven in 1835.

• Bundel predikatiën, 1761
• Omicron, 1762
• Verhaal, 1764
• Overzigt der Kerkelijke Geschiedenis, 1769
• 1779

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Levensbyzonderheden van John Newton predikant te Londen, schrijver der Cardiphonia, Omicron en andere belangrijke werken 1836 Junius P. Rodriguez, Encyclopedia of Emancipation and Abolition in the Transatlantic World, p. 396-397. William E. Phipps, Amazing Grace in John Newton: Slave Ship Captain, Hymn Writer, and Abolitionist, Mercer University Press, 2004, ISBN 978-0-8655-4868-8 Kay Marshall Strom, Once Blind: The Life of John Newton InterVarsity Press, 2008, ISBN 978-0-8308-5721-0 (250 pagina’s) Christianity Today, uitgave 81,Life and times of John Newton (1725–1807) (tijdlijn) https://www.probe.org/amazing-grace-in-john-newton/   (en) Citaten van of over John Newton op Wikiquote   (en) Dictionary of National Biography: Newton, John, (1725-1807) op Wikisource   (en) John Newton (1725–1807) op Wikisource Voetnoten