Informatie

Onder informatie (van Latijn informare: "vormgeven, vormen, instrueren") verstaat men in algemene zin alles wat kennis of bepaaldheid toevoegt en zodoende onwetendheid of onbepaaldheid vermindert. In striktere zin wordt wel gesteld dat pas van informatie gesproken kan worden als die voor mensen interpreteerbaar is. Het interpreteren en integreren van deze informatie resulteert in kennis.

Er zijn in de loop van de tijd honderden definities van het begrip informatie gegeven. Dit komt omdat het begrip in een aantal (sub)wetenschappen en toepassingsgebieden op verschillende wijzen wordt gebruikt.

Gegevens, informatie en kennis

Informatie wordt vaak verward met de begrippen gegevens en/of kennis. Hoewel deze begrippen veel met elkaar te maken hebben, zijn ze niet hetzelfde. Gegevens zijn rauwe feiten of symbolen. Gegevens worden pas informatie als de gegevens een betekenis hebben voor de ontvanger. Kennis is ook een persoonlijk vermogen dat iemand in staat stelt om te handelen. Kennis is dus een product dat bepaald wordt door de informatie, ervaring, vaardigheden en attitude waarover een persoon op een bepaald moment beschikt.

Machines (zoals computers) kunnen informatie niet begrijpen zoals een mens dat kan; zij kunnen slechts data (gegevens) verwerken.

Een bekend voorbeeld van het onderscheid tussen informatie en gegevens is uit te leggen aan de hand van een telefoonboek. De telefoonnummers uit het telefoonboek zijn gegevens. Ze kunnen worden verwerkt. Men kan de telefoonnummers oplopend sorteren op abonneenummer, maar men kan de gegevens ook sorteren op achternaam. Men kan een selectie maken van alle nummers met een bepaald netnummer. Als iemand het telefoonnummer van zijn moeder zoekt in het telefoonboek, om dat nummer vervolgens te bellen, dan is dat ene nummer de informatie. Men weet dat men de telefoon moet pakken, om vervolgens het nummer te kunnen draaien of toetsen. De nummers moeten achtereenvolgens doorgegeven worden. In sommige gevallen kan het landnummer of zelfs het netnummer weggelaten worden. Soms moet de eerste 0 in het netnummer weggelaten worden. Dit moet je allemaal weten om de informatie op de juiste manier te gebruiken. Weet je dat niet, dan is het niet meer dan een gegeven, en wordt het in sommige gevallen zelfs als ruis ervaren.

Informatie in een boodschap

Een verzameling informatie dat met een bepaald doel overgedragen dient te worden wordt ook wel 'boodschap' genoemd. Een boodschap kan informatie bevatten op allerlei niveaus, waaronder veel meta-informatie. Zolang we geen betekenis kunnen geven aan de informatie, bijvoorbeeld omdat de betekenis van de woorden van de taal onbekend is voor de ontvanger, of omdat de ontvanger de symbolen niet kent kan de informatie niet volledig overbracht worden. Informatie is dus een subjectief begrip.

De persoon die een boodschap aan de ander overdraagt is de zender en de persoon die de boodschap ontvangt is de ontvanger. Meestal is er ook sprake van een tweerichtingsverkeer. De boodschap (informatie) kan dus beide kanten opgaan. Als je niets zegt, kan toch een gedeelte van de boodschap worden overgebracht door lichaamstaal. Zelfs je aanwezigheid, je zwijgen of je uitblijvende antwoord geven een boodschap aan de ander.

Kanalen

Er zijn verschillende manieren voor het overbrengen van informatie, de boodschap. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een tijdschrift, woorden of gebaren. Het medium waarvan gebruik wordt gemaakt bij het overbrengen van de boodschap wordt het kanaal genoemd. We kunnen verschillende groepen onderscheiden:

• zintuiglijke kanalen, zoals gezicht, gehoor, gevoel, geur en smaak;
• mechanische kanalen, zoals een pen of een typemachine;
• elektronische kanalen, zoals radio, telefoon of computer.

Ruis

Of de informatie die je wil overbrengen inderdaad bij de ander overkomt, is afhankelijk van verschillende factoren. Er kan met informatie geven en nemen tussen mensen nog veel mis gaan. Dit door externe en interne ruis. Externe ruis zijn factoren die de ontvanger afleiden waardoor de informatie overdracht wordt verstoord. Bijvoorbeeld als je in een lawaaierige discotheek staat. Interne ruis zijn factoren die de ontvanger afleiden door de ontvanger zelf. Bijvoorbeeld de ontvanger is geëmotioneerd of heeft te weinig voorkennis over het onderwerp. Ruis kan ook ontstaan door overkill of information overload. Dit is wanneer het aanbod van informatie te groot is in verhouding tot het verwerken en gebruiken van de betreffende informatie.

Niveaus

Informatie kan op inhoudsniveau en betrekkingsniveau gezonden worden. Het inhoudsniveau betreft de concrete inhoudelijke informatie. Betrekkingsniveau is informatie op meta-niveau: bijvoorbeeld informatie over hoe een boodschap moet worden opgevat en hoe de verhoudingen zijn tussen de betrokkenen in een relatie. Vaak wordt tegelijkertijd een boodschap op inhoudsniveau en betrekkingsniveau gegeven.

Organisatorische informatie

In een organisatie (zoals een bedrijf) kent men verschillende soorten informatie.

• Interne informatie: informatie die niet in het openbaar komt. Bijvoorbeeld salarisgegevens, adresgegevens van klanten of productie-informatie.
• Externe informatie: informatie die in het openbaar beschikbaar is. Dit vindt je in tijdschriften, boeken, beurzen, marktonderzoeken, etc.
• Strategische informatie: informatie om doelstellingen van de organisatie en grote investeringen te verantwoorden. Dit wordt vaak eenmalig verzameld en uitgegeven in de vorm van een rapport.
• Tactische informatie: intern gerichte informatie op de middellange termijn. Deze informatie laat zien of primaire processen goed verlopen binnen een organisatie, bijvoorbeeld in de vorm van een week-, maand- of kwartaalrapportage.
• Operationele informatie: informatie om de operationele processen (dagelijks werk) in de organisatie mogelijk te maken. Dit alles is vastgelegd in bedrijfsroutines en handboeken.

Zie ook

• Bit
• Elektronica
• Informatica
• Informatie-entropie
• Informatiekunde
• Informatietheorie
• Productinformatie
• Subtekst

Het woord informatie wordt ook gebruikt als verkorte vorm van kabinetsinformatie, de verkennende fase van de kabinetsformatie.