Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ignaz Trebitsch-Lincoln: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 16: | Regel 16: | ||
| sterfplaats = Shanghai | | sterfplaats = Shanghai | ||
| doodsoorzaak = | | doodsoorzaak = | ||
| nationaliteit = Oostenrijks- | | nationaliteit = Oostenrijks-Hongaars<br/>'''1909''' genaturaliseerd tot Brit<br/>'''1919''' verloor Britse nationaliteit | ||
| beroep = | | beroep = | ||
| bekendvan = spionage, antisemitisme | | bekendvan = spionage, antisemitisme | ||
| Regel 68: | Regel 68: | ||
Trebitsch kwam in contact met Benjamin Seebohm Rowntree, een chocolademagnaat, [[quaker]] en [[filantropie|filantroop]], politiek actief als liberaal. Trebitsch kon Rowntree ervan overtuigen hem aan het werk te zetten als researchassistent voor het boek dat Rowntree aan het schrijven was over de armoede in België. | Trebitsch kwam in contact met Benjamin Seebohm Rowntree, een chocolademagnaat, [[quaker]] en [[filantropie|filantroop]], politiek actief als liberaal. Trebitsch kon Rowntree ervan overtuigen hem aan het werk te zetten als researchassistent voor het boek dat Rowntree aan het schrijven was over de armoede in België. | ||
In 1904 nam hij de naam Timothy Trebich-Lincoln aan, en verkreeg de Britse nationaliteit in 1909. In januari 1910 werd hij als liberaal parlementslid verkozen voor het House of Commons. Na een jaar werd hij uit de partij gezet wegens zijn verwikkelingen in een zaak waarbij hij beleggers duizenden pond schuldig bleef. | |||
Hij verlegde zijn bedrijf naar Roemenië en Galicië, waar hij investeerde in de olie-industrie. De firma ging echter bankroet, en hij was de investeerders meer dan honderdduizend pond schuldig. | Hij verlegde zijn bedrijf naar Roemenië en Galicië, waar hij investeerde in de olie-industrie. De firma ging echter bankroet, en hij was de investeerders meer dan honderdduizend pond schuldig. | ||
Terug in Engeland bood hij zijn diensten aan als spion, om zo de schulden te kunnen betalen. Toen hij geweigerd werd, ging hij voor de Duitsers aan de slag als spion. Opnieuw in Engeland, ontsnapte hij op het nippertje aan een arrestatie en vuchtte in 1915 naar New York. Daar kon hij contact leggen met [[Franz von Papen]]. Von Papen had vanuit Berlijn de instructie om niets te maken te hebben met Trebitsch-Lincoln. Trebitsch-Lincoln verkocht daarop zijn verhaal aan het ''New York World Magazine'', dat het publiceerde onder de titel ''Revelation of I. T. T. Lincoln, Former Member of Parliament Who Became a Spy''. Zijn boek, ''Revelations of an International Spy'', werd uitgegeven in Londen in 1916. | Terug in Engeland bood hij zijn diensten aan als spion, om zo de schulden te kunnen betalen. Toen hij geweigerd werd, ging hij voor de Duitsers aan de slag als spion. Opnieuw in Engeland, ontsnapte hij op het nippertje aan een arrestatie en vuchtte in 1915 naar New York. Daar kon hij contact leggen met [[Franz von Papen]]. Von Papen had vanuit Berlijn de instructie om niets te maken te hebben met Trebitsch-Lincoln. Trebitsch-Lincoln verkocht daarop zijn fictief aangedikte verhaal aan het ''New York World Magazine'', dat het publiceerde onder de titel ''Revelation of I. T. T. Lincoln, Former Member of Parliament Who Became a Spy''. Zijn boek, ''Revelations of an International Spy'', werd uitgegeven in Londen in 1916. | ||
Dit irriteerde de Engelsen, die hem in Amerika lieten arresteren en aan Groot-Brittannië lieten uitleveren, echter niet wegens spionage, omdat dit niet in het uitleveringsverdrag tussen Engeland en de Verenigde Staten stond, maar wegens fraude. Terwijl hij op zijn rechtszaak wachtte, had hij een tijdelijke job als censor, en controleerde de Duitstalige post. Dit werkje verrichtte hij buiten de gevangenis. Hij kon de bewakers aanzetten om onderweg bij een pub te stoppen om iets te drinken en gebruikte de gelegenheid om via een toiletraampje te ontsnappen. Hij vond het een goed idee om opnieuw naar Amerika te vertrekken en er opnieuw te publiceren over zijn leven als spion. Bijgevolg werd hij ook terug gearresteerd en uitgeleverd aan Engeland. Veroordeeld voor fraude en documentenvervalsing bracht hij drie jaar door in de gevangenis van Parkhurst op het eiland Wright. Toen hij werd vrijgelaten, werd hem de Britse nationaliteit afgenomen en werd hij het land uitgewezen. | |||
In 1920 was hij betrokken bij de couppoging van [[Wolfgang Kapp]] in Duitsland en was censor en de persspreker van de samenzweerders. De coupleden opereerden vanuit een Berlijns hotel. [[Adolf Hitler]] was in allerijl met [[Dietrich Eckart]] aangereisd uit München om zich aan te sluiten bij de coup. Toen Eckart bemerkte dat de Jood Trebitsch persspreker was, nam hij Hitler bij de arm mee naar buiten, zeggend: „Adolf, we hebben hier geen verdere zaken.” Trebitsch-Lincoln werd gearresteerd, ontsnapte uit de hechtenis en vluchtte naar Hongarije, gebruik makend van verschillende vermommingen en wel tien valse identiteiten. | In 1920 was hij betrokken bij de couppoging van [[Wolfgang Kapp]] in Duitsland en was censor en de persspreker van de samenzweerders. De coupleden opereerden vanuit een Berlijns hotel. [[Adolf Hitler]] was in allerijl met [[Dietrich Eckart]] aangereisd uit München om zich aan te sluiten bij de coup. Toen Eckart bemerkte dat de Jood Trebitsch persspreker was, nam hij Hitler bij de arm mee naar buiten, zeggend: „Adolf, we hebben hier geen verdere zaken.” Trebitsch-Lincoln werd gearresteerd, ontsnapte uit de hechtenis en vluchtte naar München en van daar naar Hongarije, gebruik makend van verschillende vermommingen en wel tien valse identiteiten. Hij was actief bij diverse extreemrechtse groepen in Oostenrijk, Hongarije en Tsjechoslovakije, die zich verzetten tegen het [[Verdrag van Versailles]]. | ||
Na een tijdje besloten de extreemrechtse bewegingen Trebitsch-Lincoln te vermoorden; niet wegens zijn joodse achtergrond, maar omdat men hem ging zien als een avonturier die slechts risico’s meebracht voor hun organisaties. Trebitsch-Lincoln verkocht een koffer met geheime documenten van de extreemrechtse groeperingen aan [[Tsjechoslovakije]]. Anderen geloofden niet dat de documenten echt waren. | |||
Trebitsch-Lincoln verkocht een koffer met geheime documenten van de extreemrechtse groeperingen aan [[ | |||
Vervolgens probeerde hij zijn geluk bij de Italiaanse fascisten, maar zijn reputatie ging hem voor, en hij werd al spoedig het land uitgewezen. | |||
In november 1921 reisde hij naar China. Daar werd hij, onder de naam Puk Kusati, de raadgever van de krijgsheer Wu Peifu. In 1925 kreeg hij de toelating om Groot-Brittannië binnen te reizen, om er afscheid te nemen van zijn zoon, die als soldaat veroordeeld was wegens moord. Toen zijn schip in [[Marseille]] aankwam, bleek zijn zoon intussen reeds geëxecuteerd te zijn. | In november 1921 reisde hij naar China. Daar werd hij, onder de naam Puk Kusati, de raadgever van de krijgsheer Wu Peifu. In 1925 kreeg hij de toelating om Groot-Brittannië binnen te reizen, om er afscheid te nemen van zijn zoon, die als soldaat veroordeeld was wegens moord. Toen zijn schip in [[Marseille]] aankwam, bleek zijn zoon intussen reeds geëxecuteerd te zijn. | ||
In Ceylon ([[Sri Lanka]]) onderzocht Trebitsch-Lincoln het [[boeddhisme]], waarna hij in [[China]] tot boeddhistisch monnik werd gewijd. Hij verzamelde een groep van dertien westerse boeddhisten om zich heen, en was in 1931 hun abt met de naam '''Chao Kung''' (Chinees 照空 pinyin: ''Zhào Kōng''). | In Ceylon ([[Sri Lanka]]) onderzocht Trebitsch-Lincoln het [[boeddhisme]], waarna hij in [[China]] tot boeddhistisch monnik werd gewijd. Hij verzamelde een groep van dertien westerse boeddhisten om zich heen, en was in 1931 hun abt met de naam '''Chao Kung''' (Chinees 照空 pinyin: ''Zhào Kōng''). | ||
Na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] nam hij contact op met de | Na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] nam hij contact op met de [[Gestapo]]-basis in Shanghai, met het plan het hele boeddhistische oosten in opstand te laten komen tegen de Britse invloed. De opperbevelhebber van de Gestapo in het Verre Oosten, SS-kolonel Josef Meisinger, drong erop aan dat dit plan ernstig overwogen diende te worden. [[Heinrich Himmler]], [[Rudolf Hess]] en [[Joachim von Ribbentrop]] waren er enthousiast over, maar [[Reinhard Heydrich]] verwierp het plan wegens Trebitsch-Lincolns joodse afkomst, en het ging niet door toen Hess in 1941 naar Schotland vluchtte en daardoor in ongenade viel. <!---Toch bleef Trebitsch-Lincoln aan het werk als spion voor de Duitse en de Japanse veiligheidsdienst tot zijn overlijden in 1943.---?---> Toen de Japanners in 1943 Shanghai binnenvielen, werd Trebitsch-Lincoln gearresteerd. Hij overleed na enkele dagen aan ’maagklachten’. | ||
==Bronnen en weblinks== | ==Bronnen en weblinks== | ||
* Bernard Wasserstein, ''The Secret Lives of Trebitsch Lincoln'', Yale University Press, 1988. ISBN 0-300-04076-8 | * Bernard Wasserstein, ''The Secret Lives of Trebitsch Lincoln'', Yale University Press, 1988. ISBN 0-300-04076-8 | ||
*{{ts.|New York Times}}, 8 mei 1988 [http://www.nytimes.com/1988/05/08/books/on-the-trail-of-trebitsch-lincoln-triple-agent.html?pagewanted=1 ''On the trail of Trebitsch-Lincoln, triple agent''] | *{{ts.|New York Times}}, 8 mei 1988 [http://www.nytimes.com/1988/05/08/books/on-the-trail-of-trebitsch-lincoln-triple-agent.html?pagewanted=1 ''On the trail of Trebitsch-Lincoln, triple agent''] | ||
* http://people.ucalgary.ca/~elsegal/Shokel/040620_Trebisch.html | * University of Calgary http://people.ucalgary.ca/~elsegal/Shokel/040620_Trebisch.html | ||
*http://shootingparrots.co.uk/2013/05/29/t-is-for-ignaz-trebitsch-lincoln | *http://shootingparrots.co.uk/2013/05/29/t-is-for-ignaz-trebitsch-lincoln | ||
{{Authority control|TYPE=p|VIAF=89531547 |LCCN=n/87/839876 |ISNI=0000 0000 7821 2864 |GND= 118883844 |BNF=cb12220883x |Wikidata=Q333972}} | {{Authority control|TYPE=p|VIAF=89531547 |LCCN=n/87/839876 |ISNI=0000 0000 7821 2864 |GND= 118883844 |BNF=cb12220883x |Wikidata=Q333972}} | ||
Versie van 19 feb 2015 04:03
| Abraham Schwarz Ignaz Trebitsch | ||
| Algemene informatie | ||
| Pseudoniem | Patrick Keelan Moses Pinkeles Timothy Trebich-Lincoln Puk Kusati | |
| Religieuze naam | Chao Kung (Chinees 照空 pinyin: Zhào Kōng) | |
| Geboren | 4 april 1879, Paks, Oostenrijk-Hongarije | |
| Overleden | 4 oktober 1943, Shanghai | |
| Nationaliteit | Oostenrijks-Hongaars 1909 genaturaliseerd tot Brit 1919 verloor Britse nationaliteit | |
| Bekend van | spionage, antisemitisme | |
Ignaz Thimoteus Trebitsch-Lincoln (Paks, Oostenrijk-Hongarije, 4 april 1879 – Shanghai, 4 oktober 1943), van joodse afstamming, was gedeelten van zijn leven actief als protestants zendeling, anglicaans priester, Brits parlementslid, Duits spion en nazi-collaborateur en boeddhistisch monnik.
Leven
Ignaz Trebitsch (oorspronkelijk Abraham Schwarz, ook bekend als Moses Pinkeles) werd geboren in een orthodox-joodse familie in het dorpje Paks in Oostenrijk-Hongarije. Het gezin verhuisde later naar Boedapest. Na een studie luthers-protestantse theologie in 1898 werd hij op kerstdag in 1899 als lutheraan gedoopt. Hij moest het seminarie verlaten omdat hij zich, tegen de regels, als student reeds had verloofd. Hij trok naar Canada om zendingswerk te verrichten onder de joden van Montreal, aanvankelijk als presbyteriaans predikant, later als anglicaan. In Montreal leerde hij Margarethe Kahlor kennen, de dochter van een Duits zeekapitein, en zij trouwden.
In 1903 keerde het gezin Trebitsch terug naar Groot-Brittannië, waar hij anglicaans priester was. In het gezin werden vier zonen geboren. Een van de zonen beschouwde zich zijn leven lang als jood.
Trebitsch kwam in contact met Benjamin Seebohm Rowntree, een chocolademagnaat, quaker en filantroop, politiek actief als liberaal. Trebitsch kon Rowntree ervan overtuigen hem aan het werk te zetten als researchassistent voor het boek dat Rowntree aan het schrijven was over de armoede in België.
In 1904 nam hij de naam Timothy Trebich-Lincoln aan, en verkreeg de Britse nationaliteit in 1909. In januari 1910 werd hij als liberaal parlementslid verkozen voor het House of Commons. Na een jaar werd hij uit de partij gezet wegens zijn verwikkelingen in een zaak waarbij hij beleggers duizenden pond schuldig bleef.
Hij verlegde zijn bedrijf naar Roemenië en Galicië, waar hij investeerde in de olie-industrie. De firma ging echter bankroet, en hij was de investeerders meer dan honderdduizend pond schuldig.
Terug in Engeland bood hij zijn diensten aan als spion, om zo de schulden te kunnen betalen. Toen hij geweigerd werd, ging hij voor de Duitsers aan de slag als spion. Opnieuw in Engeland, ontsnapte hij op het nippertje aan een arrestatie en vuchtte in 1915 naar New York. Daar kon hij contact leggen met Franz von Papen. Von Papen had vanuit Berlijn de instructie om niets te maken te hebben met Trebitsch-Lincoln. Trebitsch-Lincoln verkocht daarop zijn fictief aangedikte verhaal aan het New York World Magazine, dat het publiceerde onder de titel Revelation of I. T. T. Lincoln, Former Member of Parliament Who Became a Spy. Zijn boek, Revelations of an International Spy, werd uitgegeven in Londen in 1916.
Dit irriteerde de Engelsen, die hem in Amerika lieten arresteren en aan Groot-Brittannië lieten uitleveren, echter niet wegens spionage, omdat dit niet in het uitleveringsverdrag tussen Engeland en de Verenigde Staten stond, maar wegens fraude. Terwijl hij op zijn rechtszaak wachtte, had hij een tijdelijke job als censor, en controleerde de Duitstalige post. Dit werkje verrichtte hij buiten de gevangenis. Hij kon de bewakers aanzetten om onderweg bij een pub te stoppen om iets te drinken en gebruikte de gelegenheid om via een toiletraampje te ontsnappen. Hij vond het een goed idee om opnieuw naar Amerika te vertrekken en er opnieuw te publiceren over zijn leven als spion. Bijgevolg werd hij ook terug gearresteerd en uitgeleverd aan Engeland. Veroordeeld voor fraude en documentenvervalsing bracht hij drie jaar door in de gevangenis van Parkhurst op het eiland Wright. Toen hij werd vrijgelaten, werd hem de Britse nationaliteit afgenomen en werd hij het land uitgewezen.
In 1920 was hij betrokken bij de couppoging van Wolfgang Kapp in Duitsland en was censor en de persspreker van de samenzweerders. De coupleden opereerden vanuit een Berlijns hotel. Adolf Hitler was in allerijl met Dietrich Eckart aangereisd uit München om zich aan te sluiten bij de coup. Toen Eckart bemerkte dat de Jood Trebitsch persspreker was, nam hij Hitler bij de arm mee naar buiten, zeggend: „Adolf, we hebben hier geen verdere zaken.” Trebitsch-Lincoln werd gearresteerd, ontsnapte uit de hechtenis en vluchtte naar München en van daar naar Hongarije, gebruik makend van verschillende vermommingen en wel tien valse identiteiten. Hij was actief bij diverse extreemrechtse groepen in Oostenrijk, Hongarije en Tsjechoslovakije, die zich verzetten tegen het Verdrag van Versailles. Na een tijdje besloten de extreemrechtse bewegingen Trebitsch-Lincoln te vermoorden; niet wegens zijn joodse achtergrond, maar omdat men hem ging zien als een avonturier die slechts risico’s meebracht voor hun organisaties. Trebitsch-Lincoln verkocht een koffer met geheime documenten van de extreemrechtse groeperingen aan Tsjechoslovakije. Anderen geloofden niet dat de documenten echt waren.
Vervolgens probeerde hij zijn geluk bij de Italiaanse fascisten, maar zijn reputatie ging hem voor, en hij werd al spoedig het land uitgewezen. In november 1921 reisde hij naar China. Daar werd hij, onder de naam Puk Kusati, de raadgever van de krijgsheer Wu Peifu. In 1925 kreeg hij de toelating om Groot-Brittannië binnen te reizen, om er afscheid te nemen van zijn zoon, die als soldaat veroordeeld was wegens moord. Toen zijn schip in Marseille aankwam, bleek zijn zoon intussen reeds geëxecuteerd te zijn.
In Ceylon (Sri Lanka) onderzocht Trebitsch-Lincoln het boeddhisme, waarna hij in China tot boeddhistisch monnik werd gewijd. Hij verzamelde een groep van dertien westerse boeddhisten om zich heen, en was in 1931 hun abt met de naam Chao Kung (Chinees 照空 pinyin: Zhào Kōng).
Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nam hij contact op met de Gestapo-basis in Shanghai, met het plan het hele boeddhistische oosten in opstand te laten komen tegen de Britse invloed. De opperbevelhebber van de Gestapo in het Verre Oosten, SS-kolonel Josef Meisinger, drong erop aan dat dit plan ernstig overwogen diende te worden. Heinrich Himmler, Rudolf Hess en Joachim von Ribbentrop waren er enthousiast over, maar Reinhard Heydrich verwierp het plan wegens Trebitsch-Lincolns joodse afkomst, en het ging niet door toen Hess in 1941 naar Schotland vluchtte en daardoor in ongenade viel. Toen de Japanners in 1943 Shanghai binnenvielen, werd Trebitsch-Lincoln gearresteerd. Hij overleed na enkele dagen aan ’maagklachten’.
Bronnen en weblinks
- Bernard Wasserstein, The Secret Lives of Trebitsch Lincoln, Yale University Press, 1988. ISBN 0-300-04076-8
- New York Times, 8 mei 1988 On the trail of Trebitsch-Lincoln, triple agent
- University of Calgary http://people.ucalgary.ca/~elsegal/Shokel/040620_Trebisch.html
- http://shootingparrots.co.uk/2013/05/29/t-is-for-ignaz-trebitsch-lincoln
Q333972 (reasonator) Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •