Huisschilder

Een huisschilder is iemand die het houtwerk of andere materialen van een gebouw van een verflaag voorziet.

Geschiedenis

In de middeleeuwen was de schilder lid van een gilde. De meesterschilder werkte met zijn gezellen aan het onderhoud van de gebouwen. Daarnaast moesten de schilders het heraldisch wapen van de stad op de wapenschilden aanbrengen. Hier komt waarschijnlijk de naam schilder vandaan. Het kan echter ook slaan op de aangebrachte beschermlaag (schild = bescherming).

Functie van schilderwerk

De schilder verft onderdelen van een gebouw of constructie om het te beschermen tegen corrosie, weersinvloeden en andere agressieve vormen van aantasting van de ondergrond. Het materiaal kan variëren van hout, steen en metaal tot kunststoffen. Schilderen heeft tevens de functie om de ondergronden welke worden geschilderd te verfraaien door met de kleuren te werken Schilderen kan ook dienen om iets te signaleren, er de aandacht op te vestigen. Denken we hier bijvoorbeeld aan gele buizen die aangeven dat deze voor gas zijn. Het is tevens de aangewezen manier van verfraaiing, omdat verf in een veelheid aan kleuren geleverd wordt. Ook een transparante afwerking met lak of beits kan deze vakman verzorgen. Het laatste doet men als het onderliggende materiaal te mooi of te kostbaar is om met een kleurlaag te verbergen. Naast schilderen houdt hij zich vaak ook nog bezig met behangen, structuren en glas zetten.

Verf

In de zestiger jaren luidde de definitie van huisschilderverf: Verf is een vloeibaar pigment bevattende massa dat in dunne lagen over voorwerpen wordt aangebracht ter bescherming of verfraaiing daarvan en daarop bij kamertemperatuur een vaste laag vormt. Inmiddels hebben ontwikkelingen er toe bijgedragen dat we met "kamertemperatuur" niet zoveel meer te maken hebben. Immers, zodra het vorstvrij is kunnen we schilderen. Van met vocht uithardende prepolymeren zijn 1 komponentige polyurethan verven (lakken/coatings) ontwikkelt die zich ook beneden het vriespunt laten verwerken, drogen en uitharden. Ook is de natte verflaag van deze producten direct met water belastbaar. Zelfs dompeling in water doet de verflaag drogen en uitharden, immers, het gebruikt juist vocht om te reageren (uit te harden). Al hoewel deze verven zich ook met de kwast laten verwerken wordt een duurzamere bescherming van metaal verkregen door airles-spray applikatie vanwege het realiseren van een dikkere laag (ca. 250 tot 400 micrometer droge verflaagdikte).

In het algemeen veroorzaken te hoge relatieve vochtigheid en/of te hoge (oppervlakte) temperatuur bij conventionele verfprodukten negatieve invloeden op het eindresultaat.

Verf is verkrijgbaar in vele kwaliteiten, kleuren en soorten. Tegenwoordig is naast de traditionele verf op basis van lijnolie of alkydhars ook oplosmiddel arme verf, high solid verf (verf met een hoog vaste stof gehalte) en verf te koop op waterbasis, zoals acrylverf en latexverf. Het gebruik van deze verfsoorten is veel minder schadelijk, omdat een oplosmiddel als terpentijn of terpentine ontbreekt. Als weekmaker wordt bij alkydhars meestal terpentine gebruikt. De moderne kunststoflakken zijn meestal op waterbasis. Er zijn ook lakken die als basis natuurlijke grondstoffen hebben.

Maar ook de industrie verwerkt verf. Zo stelt de houten meubelindustrie andere eisen aan verf dan de stalen meubelindustrie en bevat het verfreceptuur van betonverf andere ingrediënten dan die van leerverf.

De meest milieuvriendelijke verf is poederverf, ook poederlak of poedercoating genaamd. Deze verf is niet vloeibaar maar wordt geleverd in poedervorm. De poederdeeltjes bevatten bindmiddel, pigment en hulpstoffen. De meest gangbare verwerkingsmethode is via elektrostatisch spuiten. Het voorwerp wordt daarbij elektrisch geaard en de poederverf wordt via een luchtmengsel naar het object verspoten (verneveld) waarbij het tijdens het verlaten van het spuitpistool elektrostatisch wordt geladen. Deze poederverfdeeltjes laten zich nu door het geaarde voorwerp aantrekken en slaan daarop neer. Hierdoor wordt ook deels de achterzijde van het voorwerp met poederverf bedekt hetgeen tijdens conventioneel verfspuiten anders als overspray verloren zou zijn gegaan. Vervolgens gaat het voorwerp met daarop poederlak een op 140°C tot 220°C ingestelde oven in. Tijdens de opwarmfase veranderen de vaste poederlakdeeltjes eerst naar vloeibare (verf)vorm waarna het, bij toegenomen temperatuur, vervolgens stroperig wordt en ten slotte uithardt tot vast verffilm. Poederlak wordt in z'n breedste vorm toegepast op verschillende metalen variërend van dun plaat- en profielmateriaal tot en met zwaar konstructiestaal. Inmiddels wordt poederlak op bescheiden schaal toegepast op hout (mdf / hdf).

Poederverf bevat geen oplos- en/of verdunningsmiddel en is volledig vrij van zware metalen zoals bv. loodchromaat voor gele kleuren. Ook voor het 3 tot 5% aanwezige bezwaarlijke TGIC (verharder in buitenbestendig polyesterpoederlak dat tijdens het moffelen vrij komt en poederlak doet uitharden) zijn inmiddels vervangers ingezet. Kortom, poederlak is zeer milieuvriendelijk maar moet altijd gemoffeld worden en dus kost energie (gas). De duurzame eigenschappen (ook dat maakt poederlak millieuvriendelijk) en vele kleurmogelijkheden hebben toepassing van poederlak in de utiliteits- en woningbouw alsmede industrie populair gemaakt.

Voorbehandeling

De voorbehandeling van de ondergrond is belangrijk. Deze moet goed glad worden gemaakt door deze te schuren. Ook moet ze stof- en vetvrij zijn. Als er sprake is van slechte hechting van de verf moet de ondergrond voorbehandeld worden met een primer of een voorstrijkmiddel, die hechting wel mogelijk maakt.

Poederverf (poederlak/poedercoating) voor metalen wordt aangebracht op gestraalde of chemisch voorbehandelde ondergronden. Deze voorbehandelingen moeten aan hoge kwaliteitsnormen voldoen.

Werkwijze

Bij nieuw houtwerk en conventionele huisschilderverf is de werkvolgorde als volgt:

• vettige of harsachtige ondergrond schoon maken
• schuren ( met korrel 120 )
• grondverven
• gaten stoppen en plamuren, naden kitten met acryl kit
• schuren ( met korrel 120 )
• stofvrij maken
• voorlakken ( met 50% grondverf 50% afschilderverf )
• licht schuren ( met korrel 320 )
• stofvrij maken
• aflakken
• tweede keer aflakken (als dat nodig is voor versterking en goede bescherming)

Tussen de diverse bewerkingen dient de voorgeschreven droogtijd in acht te worden genomen.

Verf kan met een kwast, een roller of met een spuit worden opgebracht. In vroegere tijden gebruikte men ook een puimsteen, om te schuren 'in de natte verf'.

Opleiding

Opleiding tot schilder kan in Nederland bij een regionaal opleidingencentrum (ROC).

Beroepsziekte

• zie OPS (Organisch Psychosyndroom door Solventen of schadelijke oplosmiddelen)