Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Homotheologie

Uit Wikisage
Versie door O (overleg | bijdragen) op 18 nov 2021 om 00:36 (https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Homotheologie&oldid=6981246 -1b- RenzeReinier 15 feb 2007)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Inleiding

De term Homo Theologie staat voor vorm van bevrijdingstheologie ten opzichte van homoseksualiteit binnen een christelijk religieus kader. De interpretatie is een andere dan de traditionele aanname dat homoseksualiteit binnen het christendom niet gepraktiseerd kan worden. Woorden zijn opnieuw onderzocht op hun betekenis en zijn daarbij geplaatst binnen de cultureel historische context waarin ze geschreven zijn. De Homo Theologie geeft antwoord op de vraag:"Kunnen twee mensen van hetzelfde geslacht een toegewijde, liefdevolle relatie hebben met Gods' zegen?" Bij elke passage uit de bijbel met een negatieve etiketering van homoseksualiteit en/of het praktiseren van homoseksualiteit wordt gekeken of deze de vraag beantwoordt.

Interpreteren

De vrijheid om van traditionele interpretaties af te wijken ligt in de richtsnoer van de vertaler: de Bijbel beschouwen als het Woord van de levende God vandaag de dag tot mij gericht. Centraal staat hier de zorg om te actualiseren. Het her-interpreteren wordt door de volgende twee overwegingen bepaald:

  • Enerzijds geld, dat het Woord Gods voor ons mensen nooit geheel te vatten is. Vandaar dat er ook nooit een einde zal komen aan het interpreteren.
  • Anderzijds is een interpretatie pas legitiem als deze opgenomen wordt in de traditie. En als richtlijnen daartoe gelden de posities die God en de arme innemen: als de arme in de interpretatie vertrapt wordt of als spreken over God anachronisme heet, dan zijn de grenzen van een verantwoorde interpretatie overschreden.

De tekst als Woord van God wordt pas een echt levend Woord, als er ook inderdaad mee geleefd wordt. En dat betekent, dat verschillende lezers een tekst verschillend zullen interpreteren. Alleen al omdat ieder individu een tekst benaderd vanuit zijn eigen zorgen, vragen, problemen, enzovoort. Binnen het jodendom is deze polyfonie heel gewoon. Volstrekt vreemd aan het Jodendom is het kiezen voor één duiding, die dan tot de ware wordt verheven. Alleen een verhaal dat door zijn meerzinnigheid steeds weer opnieuw boeit, houdt de aandacht van zijn hoorders of lezers gevangen. Bij alle vormen van interpreteren staat centraal dat het gaat zowel om een eenmalige historische gebeurtenis, als om het Eeuwige Woord dat voor alle tijden geldt. Enerzijds heeft het bijbelwoord zijn oorsprong in een werkelijk verleden, anderzijds komt het niet alleen uit dit verleden voort, maar ook uit Gods eeuwigheid. Een goede interpretatie probeert aan deze beide kanten van het heilsgebeuren recht te doen. Tenslotte kunnen er aan een tekst vragen gesteld worden die uit onze tijd afkomstig zijn. Zo vraagt de bevrijdingstheologie naar het bevrijdende gehalte van een tekst, heeft de politieke lezing oog voor de politieke betekenis van een tekst, zoekt de psychologische lezing naar de psychologische dimensie van een tekst en probeert de feministische lezing de positie van de vrouw in de bijbelse teksten op het spoor te komen.

Enkele Passages

In het Oude en Nieuwe Testament staan maar enkele passages die doorgaans negatief gebruikt worden om iets over homoseksualiteit zeggen. Deze passage zijn:

  • Sodom en Gomorra (Genesis 19)
  • Ontucht plegen (De Brief van Judas 1:7)
  • Je mag niet het bed delen met een man zoals met een vrouw (Leviticus 18:22 en 20:13)
  • De natuurlijke omgang geruild voor onnatuurlijk (Romeinen 1:21-28)
  • Geen verwijfden? Geen nichten? (1Korinthe 6:9-10 en Timoteüs 1:10)

De titels van de passages geeft een indruk van de tekst maar zijn niet de feitelijke titels

Sodom en Gomorra

Er zijn verschillende interpretaties over deze passages te vinden in de literatuur. Vanuit de Homo Theologie volgt hieronder een citaat uit het boek:"The Children are Free" van dominee Jeff Miner en Tyler Connoley.


Dit verhaal wordt in één van de oudste bijbelboeken verteld, en is door de eeuwen heen een favoriet bij kunstenaars en schrijvers geweest.Aangezien het Bijbelse verhaal erg lang is, geven we hier een korte beschrijving. Je kunt het origineel terugvinden in Genesis 19 en de daaropvolgende hoofdstukken.

Abraham had een neef genaamd Lot die naar Sodom was vertrokken. In die tijd werd Sodom beschouwd als een comfortabele, moderne, beschaafde stad, en Lot dacht dat het een betere plaats zou zijn om z′n gezin groot te brengen dan op de grote vlakte met Abraham, die een nomade was. Helaas was het ook een stad die vol verderf zat, en God vertelde Abraham dat het spoedig vernietigd zou worden. Er werden twee engelen gestuurd om de situatie in Sodom te beoordelen, en toen Lot ze op het stadsplein zag nodigde hij ze uit voor voedsel en onderdak. Hij zag niet dat het engelen waren. Hij had zich desondanks, kennelijk, verantwoordelijk gevoelt om zich gastvrij naar vreemdelingen op te stellen ―misschien herinnerend dat hij zelf ook een vreemdeling was. Die nacht, toen de stadsgenoten hoorden dat Lot twee vreemdelingen had verwelkomt in zijn huis en in hun stad, verzamelden alle mensen zich voor zijn deur. Ze eisten van Lot dat hij de twee mannen aan hen zou uitleveren zodat ze hen zouden “kennen”. (Genesis 19:5) (Met het Hebreeuwse woord voor “kennen” in deze passage wordt in de Geschriften soms geslachtsgemeenschap bedoeld, en gezien de context van deze passage, is dat waarschijnlijk ook wat er hier bedoeld wordt.) Lot pleitte er met zijn buren voor om niet zoiets kwaadaardigs te doen. In een verachtelijke reactie, bood hij zijn maagdelijke dochters in hun plaats aan, maar ze bleven aanhouden. Uiteindelijk, velde de engelen allen die buiten stonden met blindheid en waarschuwden Lot en zijn gezin om de stad te verlaten omdat God het om zijn zonden zou vernietigen. De volgende dag kwam er vuur uit de hemel en vernietigde de stad met al zijn inwoners.

Sinds de middeleeuwen hebben theologen dit verhaal beschouwd als een allesomvattende veroordeling van homoseksualiteit. Ze hebben het idee vereeuwigd dat Sodom om zijn seksuele zonden werd vernietigd en dat de toetsing van deze zonden ligt in het verlangen van de mannen van Sodom om homoseksuele seks te hebben.

Laten we deze interpretatie eens testen met zowel de feiten die in Genesis 19 worden gegeven alsook de interpretatie van latere auteurs van de Bijbel. Allereerst onderzoeken we de feiten. De tekst van het verhaal verteld ons dat “de mannen van Sodom, jong en oud, alle mensen tot op de laatste man”(vers 4) zich verzamelden bij Lots’ deur en eiste dat zijn gasten naar buiten gebracht werden. Dit taalgebruik is belangrijk omdat het duidelijk maakt dat de groep voor Lots’ deur bestond uit óf alle mensen van de stad (mannen en vrouwen) óf tenminste het mannelijk deel van de stad, zowel jongens als mannen. Dit feit betekenent veel. Vandaag de dag heeft San Francisco de reputatie van “Gay-ste” stad in de wereld. Maar zelfs in San Francisco omvatten de homoseksuele mannen nog minder dan de helft van de totale mannelijke bevolking. Als de Geschriften ons hadden verteld dat “bepaalde mannen van Sodom” of zelfs “veel mannen van Sodom” zich bij de deur verzamelden, hadden we kunnen gissen dat de mannen bij de deur door homoseksuele behoeften gedreven werden. Maar de tekst zegt “zowel jong als oud, alle mensen tot de laatste man” verzamelden zich bij de deur. Het is gewoonweg ongeloofwaardig om te suggereren dat elk jongentje en elke man in Sodom homoseksueel was. Elk beetje redelijke interpretatie van het verhaal moet er rekening mee houden dat alle mannen van Sodom (zowel homoseksueel als heteroseksueel), en waarschijnlijk zelfs de vrouwen, meededen in de aanval. Er lijkt hier iets geheel anders dan homoseksuele behoeften een rol te hebben gespeeld.

Dit punt wordt nog door een ander feit uit het verhaal onderstreept. Ons wordt namelijk verteld dat Lot, in een wanhoopsdaad om zijn gasten te redden, z’n maagdelijke dochters aanbeid aan de mannen bij de deur. Ook al is Lots’ aanbod laakbaar, het levert ons een belangrijke aanwijzing met betrekking tot de interpretatie op. Stel je voor dat je een etentje had georganiseerd en er plotseling een groep mannen, waarvan je wist dat het homoseksuelen waren, op de deur begon te rammen en eiste dat je één van de genodigde mannen naar buiten moest sturen. Zou het dan überhaupt logisch zijn om daarvoor in de plaats een mooie vrouw te sturen? Natuurlijk niet! Als deze mannen door homoseksuele behoeften gedreven werden zou het onzinnig zijn ze heteroseksuele seks aan te bieden. Lot wist beter wie de mannen van Sodom waren dan sommige van de fundamentalistische predikanten van vandaag de dag, En hij was er dus overduidelijk van overtuigd dat de groep die buiten stond overheersend heteroseksueel was. Waarom zou hij anders z’n dochters aanbieden? Ter overweging een hedendaags voorbeeld. Op 9 augustus 1997, in New York City, werd de zwarte Haïtiaanse immigrant Abner Louima gevisiteerd door twee blanke politie agenten die steeds geïrriteerder werden. Ze trokken hem mee naar het toilet, en terwijl de één hem vast hielt duwde de ander herhaaldelijk een kapotte bezem in zijn rectum. Terwijl ze dit deden riepen de agenten naar verluidt dingen als “We zullen jullie n***ers eens leren agenten te respecteren!” In de nasleep van dit verschrikkelijke incident heeft niemand homoseksuele behoeften als aanleiding gesuggereerd. Intuïtief weten we dat de drijfveer van deze twee agenten lag in haat en angst voor mensen zoals Abner Louima. In hun beleving was er geen betere manier om hun “vijand” te vernederen en te krenken dan door verkrachting. Hetzelfde principe zit achter de scheldwoorden “F*ck you!” Als Tyler met z’n Honda Civic uit ‘87 op de snelweg verschijnt en een kwaaie kerel hem in z’n Ford F150 voorbij vliegt en z’n middelvinger laat zien, denkt Tyler daarom niet:”Oh, hij vindt me zeker leuk” Tyler weet dat die man kwaad is ―misschien zelfs kwaad genoeg om hem wat aan te doen.

Vanuit archeologische documentatie weten we dat het een veelvoorkomend gebruik bij soldaten in het Midden Oosten was om hun vijand door homoseksuele verkrachting te vernederen. Als het overwinnende leger de geest van het verslagen leger wilde breken “behandelde zij ze als vrouwen” door ze te verkrachten. Deze praktijken werden niet gedreven door homoseksuele verlangens maar door wreedheid en haat jegens hun vijand. De drijfveer tot het seksueel misbruiken van diegene die we haten is, helaas, onderdeel van de menselijke praktijk (ook als is dat niet de ervaring van een ieder van ons). En het is juist deze drijfveer, niet de homoseksuele behoeften, die achter de zonden van Sodom schuilt. Misschien waren de inwoners bang dat de twee hemelse vreemdelingen spionnen waren. Misschien omdat Lot (zelf een immigrant) hen bediende verergerde hij daardoor alleen maar de verdachtmaking. Wat de oorzaak voor de paniek ook was, de groepsmentaliteit nam het over en al snel stonden de mannen van Sodom voor het huis van Lot te schreeuwen dat ze de vreemdelingen wel even te grazen wilden nemen. Dit is een verhaal over mogelijk groepsgeweld, niet over homoseksuele verlangens.

Laten we, om deze vooronderstelling te testen, een simpele vraag stellen. Stel je voor dat de twee engelen uit het verhaal vrouwen waren, maar verder ontvouwt het verhaal zich op dezelfde wijze: De mannen van Sodom schreeuwen dat ze seks met de twee vrouwelijke engelen willen hebben en God vernietigt de stad. Zou je denken dat ook maar iemand dit verhaal als een klaar heldere veroordeling van heteroseksualiteit zou zien? Natuurlijk niet! Daarentegen zouden we juist allemaal concluderen (en terecht) dat het kwaadaardige van Sodom tot uiting kwam in hun verlangen om twee vreemdelingen in hun midden te verkrachten. In feite is dit de manier waarop andere auteurs van de bijbel het verhaal interpreteren. Er zijn ongeveer twintig verwijzingen naar het verhaal van Sodom in de Bijbel, en geen van allen benoemen homoseksualiteit als de zonde van Sodom. Één van de meest uitgebreide verwijzingen naar Sodom vindt men in Ezechiël, waar gezegd wordt,”Terwijl zij (Sodom) zich toch, omdat ze genoeg te eten hadden en onbezorgd van hun rust konden genieten, hoogmoedig gedroegen en niets deden voor de armen en de machtelozen. Ze verhieven zich boven de anderen, wat ze deden vond ik gruwelijk. Ik zag het en heb hen weggevaagd.”(Ezechiël 16:49-50) Uit deze passage (en andere zoals deze) wordt duidelijk dat de gruwelijkheden van Sodom, volgens de Oud Testamentische profeten, dat zij zich met gevoelloze onverschilligheid gedroeg ten opzichte van de zwakken en kwetsbaren ―de armen, wezen, weduwen, en vreemdelingen in hun midden.

Waarom interpreteren dan toch sommige christenen dit verhaal als een veroordeling van elke homoseksuele gedraging? Dan zouden we toch moeten toegeven dat hun interpretatie gemotiveerd wordt vanuit anti-homo vooroordelen. Vele Christenen kennen alleen de stereotypering die ze als kind leren. Ze nemen het idee voor lief dat homoseksuele mannen een soort roofdieren zijn en dat een liefdevolle relatie tussen homoseksuelen mensen zelf niet bestaat. Dus dan lezen ze het verhaal van Sodom en zien daarin de bevestiging van hun stereotypering ten aanzien van homoseksuelen mensen. Vervolgens veronderstellen ze het in dit verhaal om een radicale veroordeling van homoseksualiteit gaat aangezien ze aannemen dat elk homoseksueel gedrag zich uit zoals in het verhaal. Maar in werkelijkheid, is dit verhaal hoogstens een veroordeling van homoseksuele verkrachting. En, zoals andere schriftgedeeltes bevestigen, is het in het algemeen een veroordeling van het onheus bejegenen van de meest kwetsbaren, zoals vreemdelingen. Het is daarom ironisch dat het verhaal van Sodom nu door christenen gebruikt wordt voor het rechtvaardigen van haat ten opzichte van een andere kwetsbare groep ―namelijk homoseksuele mensen.