Gemeente Varsseveld (1812-1817)

De gemeente Varsseveld in de Gelderse Achterhoek bestond van 1812 - 1817.

Voorgeschiedenis tot 1810

De bannerheerlijkheid Wisch (Terborg) en het kerspel Varsseveld/Silvolde waren van oudsher twee gescheiden gebiedsdelen. De bannerheerlijkheid was een leengoed van de hertogen van Gelre. Varsseveld en Silvolde waren leengoederen van de heer van Blankenberg. Beide delen werden sinds ca. 1330 in personele unie bestuurd door de heren van Wisch. Maar er waren meer verschillen: het overwegend katholieke Terborg had een zekere allure als residentiestadje. De bevolking van Varsseveld, met de buurtschappen Westendorp, Heelweg en Sinderen, was geheel protestant en bestond hoofdzakelijk uit boeren en middenstanders. Dat Varsseveld en Terborg steeds een zekere mate van afstand hebben bewaard valt hierdoor goed te verklaren.

De inval van de Fransen in 1795 had aanvankelijk geen gevolgen voor het bestuur van de heerlijkheid Wisch. Het bleef in handen van de gelijknamige heren en van hun drost en richter mr. Jan Arnold Nering Bögel.

Bij decreet van 9 juli 1810 werd het Koninkrijk Holland door Napoleon ingelijfd bij Frankrijk. Hierdoor werd ook het bestuur op Franse leest geschoeid. In 1810 werd de heerlijkheid Wisch vervangen door de burgerlijke gemeente (mairie) Terborg. Met ingang van 1812 werd het kerspel Varsseveld hiervan afgescheiden en tot zelfstandige mairie verheven.

Lijst van burgemeesters van Varsseveld

Abraham Hesselink, maire (1812-1814)

Abraham Hesselink werd geboren op 30 mei 1780 in Zelhem en hij overleed op 10 januari 1856 in Varsseveld. Zijn familie behoorde, met verwante families als Becking en Arents(z)en, tot het regionale patriciaat. Hij was winkelier en kerkeraadslid. In 1812, op 32-jarige leeftijd, werd hij maire van Varsseveld. Hij trouwde op 09-11-1815 te Varsseveld met Jacoba Geertruid Becking (1788-1865). Het echtpaar kreeg zes kinderen. In zijn functie van maire zal hij vooral bezig zijn geweest met de gebruikelijke taken zoals het opmaken en bewaren van akten van geboorte en overlijden en met het handhaven van de openbare orde en veiligheid. Daarnaast ook met de regeling van de militaire dienstplicht (conscriptie). In 1811 was de conscriptie door Napoleon ingevoerd ter versterking van zijn legers, o.a. voor de veldtocht naar Rusland. In die tijd was burgemeester meestal een bijbaan. Waarschijnlijk was zijn woonhuis tevens het eerste gemeentehuis en werden de raadsvergaderingen gehouden in een van de nabijgelegen cafézaaltjes.

In november 1813 werd Nederland bevrijd van de Fransen. Misschien was dat de reden waarom Jan (Gerhard) Becking tijdelijk de functie van burgemeester kreeg.

Jan Becking, burgemeester (1814-1815)

Jan Becking werd op 07-06-1777 geboren in Varsseveld en hij overleed aldaar op 20-07-1831. Hij was koopman en trouwde op 6 maart 1802 met Hendrica Johanna Aleida Colenbrander (1776-1853), winkelierster. Het echtpaar kreeg zes kinderen. Becking werd in 1814, op 37-jarige leeftijd, benoemd tot burgemeester van Varsseveld. In deze functie zal hij vooral bezig zijn geweest met de overgang van het Franse bestuur naar de wetten en regelingen van het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Becking woonde en werkte in het "Hooge Huus" aan het Kerkplein. Dit markante gebouw kan dus beschouwd worden als het tweede gemeentehuis van Varsseveld..

Abraham Hesselink, burgemeester (1816-1817)

Deze jaren zullen een voortzetting zijn geweest van de voorafgaande.

Vereniging met Terborg/Silvolde (vanaf 1818).

De zelfstandigheid van de gemeenten Varsseveld en Terborg/Silvolde bleef tot 1 januari 1818 voortbestaan. Het op die datum ingevoerde Reglement voor het platteland van de provincie Gelderland verenigde beide gemeenten tot één schoutambt en vanaf 1825 tot één gemeente Wisch. Hierdoor werd het grondgebied van de vroegere hoogheid Wisch in bijna geheel in haar oude omvang hersteld. Een poging, in 1821 door enkele gemeenteraadsleden, om opnieuw een splitsing in twee gemeenten te verkrijgen, mislukte, doordat Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland een desbetreffend verzoek van de hand wezen. Zie ook het artikel over de gemeentehuizen van Wisch.   Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Varsseveld op Wikimedia Commons.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (www.ecal.nu), Inleiding op archieftoegang 0539 Plaatselijk bestuur Wisch, 1419-1817.