Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gebruiker:Franciscus/kladblok 2
François Villon, ( Parijs 1431 – 1463 ?), was een Franse dichter, dief, landloper en vagebond. Villon is de beroemdste dichter uit Frankrijk van de late middeleeuwen. Hij was de schrijver van onder andere Testaments en Ballade des pendus, ( Ballade der gehangenen ), maar ook van de Ballade des contradictions ( Ballade der tegenstellingen ).
De werkelijke naam van Villon is zeer waarschijnlijk François de Montcorbier, ook bekend als François des Loges. De naam Villon heeft hij mogelijk van zijn voogd overgenomen.
De bekendste werken van Villon zijn grotendeels autobiografisch. Hij schreef Testaments en zijn Ballade des Pendus mogelijk toen hij in de gevangenis zat.
Studie
Guillaume de Villon, die François in huis nam - nadat zijn moeder na het overlijden van haar man hem aan diens zorgen overliet - was kapelaan van Saint-Benoit-le-Bestourne een kerk in het Quartier Latin in Parijs en docent canoniek recht. Hij was een algemeen geacht man. Hij zorgde er voor, dat François Villon kunsten en letteren aan de Universiteit van Parijs kon gaan studeren.
In 1452 slaagde hij voor zijn kandidaatsexamen en mocht zich voortaan Meester in de Letteren noemen. Hierna werd hij waarschijnlijk een tijdje klerk op een notariskantoor. Zijn studie heeft hij niet verder voltooid. Tijdens zijn studiejaren zag hij kans om met zijn medestudenten allerlei escapades uit te halen, die niet bestraft konden worden, aangezien deze niet onder het wereldlijk maar onder het kerkelijk recht vielen.
Eerste misdaden
In 1455 ontvluchtte Villon Parijs toen hij op het amoureuze pad een concurrent had - een jonge priester - die hem met een degen lijf ging. Villon stak terug en nam hierop een steen en verwondde hem dusdanig, dat hij de volgende dag stierf. Villon vluchtte uit Parijs, maar diende een verzoekschrift tot ontslag van rechtsvervolging in en kreeg gratie. In datzelfde jaar rond Kerstmis 1456 pleegde hij met een aantal gesjeesde studiegenoten een inbraak in het Collège de Navarre in Parijs dat een onderdeel was van de Universiteit van Parijs. De buit is groot: vijfhonderd gouden kronen, die onderling verdeeld wordt. Dat zou heden ten dage een enorme som zijn. Villon werd door de andere verdachten beschuldigd van het nemen van de leiding over de overval en vluchtte uit Parijs, en ging het leven van een vagebond leiden.
Het concours van Blois
Bij Charles d’Orleans in Blois ( Parijs, 24 november 1394 - Amboise, 5 januari 1465 ) vond de criminele dichter tijdelijk bescherming. De graaf bewonderde Villons werk, en gaf hem af en toe een toelage. Hij hielp Villon ook bij het verkrijgen van gratie.
Charles d’Orleans was de poëzie zeer toegedaan en schreef zelf niet onverdienstelijke gedichten. Hij werd tijdens een gevecht bij Azincourt in Noord-Frankrijk tegen de Engelse en Bourgondische overheersing, als krijgsgevangene meegevoerd naar Londen. Hij zou daar vijfentwintig jaar blijven, maar werd daar redelijk goed behandeld. Hij ontwikkelde zich in die tijd tot een uiterst muzikaal dichter die de bestaande versvormen naar eigen inzicht ging hanteren. Toen tenslotte losgeld voor hem werd betaald, keerde hij terug naar Frankrijk en vestigde zich in het voorouderlijk slot in Blois, in de Loirestreek nabij Orleans.
Charles d’Orleans verzocht aan getalenteerde gasten die aan het hof verbleven of zij een ballade in het gastenboek wilde schrijven. Deze keer ging het om een ballade op een gegeven thema, namelijk een ballade waarin elke regel een ( schijnbare ) tegenstelling moest bevatten. Als algemene titel gold:
- Ballade des contradictions.
Ballade van Charles d'Orleans
Zelf gaf Charles d’Orleans een voorzet met deze ballade:
|
Ballade des contradictions (1)
|
|
In totaal verscheen er een twaalftal ballades, steeds bestaande uit drie strofen, waarbij elke strofe eindigt met dezelfde regel, de zogenaamde refreinregel. Verder wordt de ballade afgesloten met een korte strofe, als een ode aan de opdrachtgever, in dit geval Charles d’Orleans.
Ballade van Francois Villon
De laatste ballade is geschreven door Francois Villon, die in het algemeen als de beste ballade wordt gezien.
|
|
- Het zal opgevallen zijn, dat het Frans van de late middeleeuwen wél iets verschilt van het Frans dat nu gesproken en geschreven wordt. Het is voor de vertaler - Ernst van Altena - dan ook niet altijd eenvoudig geweest de juiste betekenis van alle woorden te achterhalen.
Gevangenis
Een paar jaar later gaat Villon terug naar Parijs, maar daar zijn ze hem nog niet vergeten, en ze rekenen hem in. Hij tekent een promesse 1) voor zijn aandeel = 125 kronen, buitgemaakt in het College de Navarra. Hij wordt daarna weer vrijgelaten.
Opnieuw verliet hij Parijs. Hij kwam wegens een vechtpartij vóór de deur van een notaris in de kerker van het bisschoppelijk paleis in Meung-sur-Loire terecht, hoewel hij met de vechtpartij vermoedelijk niets te maken had. Na marteling bekende hij en werd veroordeeld tot de dood door de strop.
In 1462 schreef Villon het volgende kwatrijn over zichzelf, als grafschrift, toen hij werd veroordeeld tot de galg:
* De vertaler - Ernst van Altena - heeft het gedicht niet letterlijk vertaald, maar heeft de rijmwoorden aan het eind van elke regel wegelaten en van het gedicht bijna een prachtig binnenrijm gemaakt. Door dit alles blijft het ritme van de oorspronkelijke tekst behouden.
|
|
Gelukkig voor hem werd hij op het laatste moment vrijgesproken. Vlak voordat de dichter de doodstraf moest ondergaan, verleende het parlement hem na het indienen van een verweerschrift gratie en werd het doodvonnis omgezet in een verbanning voor 10 jaar.
Na 1463 is er echter niets meer van Villon vernomen; hij verlaat Parijs en sindsdien ontbreekt elk spoor van hem. Het is dus niet duidelijk waar en hoe François Villon aan zijn einde is gekomen.
Algemeen wordt aangenomen, dat François Villon door de vele ontberingen en martelingen bij ondervragingen, dusdanig verzwakt was geworden, dat hij niet zo erg lang nog heeft geleefd 3).
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- 1) Een promesse is een document met daarop de belofte een bepaalde som binnen bepaalde tijd terug te betalen, compleet met datum en ondertekening
- 2) Bij een ballade eindigt elke strofe met dezelfde regel; de zogenaamde refreinregel. Verder wordt de ballade afgesloten met een korte strofe, als een ode aan de opdrachtgever, in dit geval Charles d’Orleans. Dit kan een Envooy zijn, maar wordt soms ook met Prince afgesloten.
- 3) In 1937 schreef de Amerikaanse schrijver, pianist en componist John Erskine het boek: Het korte uur van François Villon. Het levensverhaal van François Villon wordt hier op romantische wijze beschreven. Aan het eind van het verhaal - in 1463 - vertrekt Villon naar een klein plaatsje, Saint Maixent in de streek Poitou-Charentes.
- Hij wekt zo'n vertrouwen bij de inwoners, dat het hem lukt zich als notaris te vestigen.
- Ook de Franse arts en schrijver François Rabelais beweert, dat François Villon zijn dagen eindigde in 1489 in Saint-Maixent. Maar hiervoor is geen overtuigend bewijs gegeven.
- Ballade des dames du temps jadis ( Ballade van de dames uit vroeger tijden ) komt voor in Le Testament, dat François Villon vermoedelijk in gevangenschap schreef. De mooiste regels van dit gedicht zijn te vinden in de eindregels van elke strofe:
- Mais ou sont les neiges d'antan? Ach, waar is de sneeuw van weleer?
- De schrijver en librettist Bertolt Brecht werd door de figuur François Villon sterk geïnspireerd bij het schrijven van de opera Die Dreigroschenoper met muziek van Kurt Weill.
De Frans-Amerikaans componist Edgard Varèse ( 22 december 1883 – New York, 6 november 1965 ) schreef in opdracht de compositie Poème électronique. Dit stuk vormde een belangrijke component van de multimediavoorstelling in het paviljoen waarmee Philips zich in 1958 manifesteerde op de Wereldtentoonstelling 1) ( Expo 58 ), in het Heizelpark in Brussel.
De compositie - elektronische muziek op een bandrecorder - werd in het paviljoen afgespeeld via een groot aantal speakers. Deze werden aangestuurd door elektronische systemen die zorgden, dat het geluid als het ware langs de wanden bewoog. Het geluid werd ondersteund door afwisselende beelden van een diaprojector.
Philips wilde op de Expo 58 aan de wereld haar kunnen op het gebied van audiovisuele techniek tonen, zoals multiple screen projectie en quadrafonie. Om die reden werd in Brussel een bijzonder paviljoen neergezet:
"waarmee een nieuwe kunst met onbegrensde mogelijkheden wordt ingeluid, namelijk het elektronische samenspel van licht, kleur, beeld, woord en muziek in de ruimte".
Paviljoen en compositie
De voor de bouw van het paviljoen aangetrokken architect Le Corbusier stelde een team samen bestaande uit de architect en componist Iannis Xenakis, componist Edgard Varèse en cinematograaf Philippe Agostini.
|
|
Het paviljoen heeft van meet af aan de belangstelling van de architectenwereld gaande gehouden door zijn merkwaardige conceptie en zijn fantastische vormen, en geldt nog altijd als spraakmakend. Le Corbusier en Xanakis kozen voor een gewaagde constructie van gewelfde vlakken, die het betonnen bouwwerk het uiterlijk van een tent gaven. De vlakken waren opgebouwd uit vijf centimeter dikke platen beton. Een voor die tijd – zonder hulpmiddelen als computers - bijzonder gedurfde constructie die nog steeds bewondering oproept. Aangezien het beton bovendien met metaalverf was bewerkt, had het een blinkend, licht en futuristisch uiterlijk.
Het bouwwerk en de multimediavoorstelling vormden - met het Atomium 2) als blikvanger - dé attractie op de wereldtentoonstelling in Brussel.
Na de tentoonstelling werd het paviljoen afgebroken en zijn alleen wat attributen, zoals de tapes van de compositie Poème électronique, bewaard gebleven.
Poème électronique
Het muzikale deel van Poème électronique bestond uit twee gedeelten: een elektronisch muziekstuk gecomponeerd door Iannis Xenakis, dat aan het begin van de voorstelling werd afgespeeld en het acht minuten durend elektronisch werk van Edgard Varèse.
De compositie Poème électronique werd begeleid door een diashow van Le Corbusier die op de metershoge wanden van het paviljoen werd geprojecteerd en de ontwikkeling van de mensheid uitbeeldde, met afbeeldingen van de natuur, maskers van oude culturen, wapentuig, kinderen, volwassenen, bejaarden, steden, geboorte, leven en dood; een geweldig futuristisch klank- en lichtspel.
Voorafgaand aan de diashow werd de volgende inleiding geprojecteerd:
- Het 'elektronische gedicht' samengesteld door Le Corbusier, zijn medewerker Iannis Xenakis en de musicus Edgard Varèse, toont hoe onze steeds sterker gemechaniseerde beschaving streeft naar een toekomstige harmonie.
- De voorstelling bestaat uit de volgende delen:
- De schepping
- Geest en materie
- Van duisternis naar dageraad
- Goden door mensenhand geschapen
- Zo smeedt de tijd de beschaving
- Harmonie
- Aan de gehele mensheid
Poème électronique was een groot succes. Drommen bezoekers stonden in lange rijen te wachten om binnen te komen.
Naar schatting bezochten tijdens de Expo 58 - die liep van april tot oktober 1958 - zo’n 2 miljoen mensen het audiovisuele spektakel, waarbij duizenden mensen verbijsterd en verwonderd het Philips Paviljoen verlieten.
- Af en toe verliep de multimediashow niet altijd vlekkeloos en klopte de synchronisatie tussen geluid en beeld niet helemaal, of waren er andere mankementen die verholpen moesten worden.
Voorbereidingen
Voorafgaand aan de multimediavoorstelling op de tentoonstelling, werkten Le Corbusier, maar voornamelijk Varese, maandenlang samen aan het kunstwerk met ingenieurs en geluidstechnici van het natuurkundig laboratorium van Philips in Eindhoven. De componist bivakkeerde voor dat doel meer dan een half jaar in een huisje in Eindhoven. Hij was is het laboratorium voortdurend in de weer met echte en kunstmatig opgewekte geluiden als klokkengelui, babygehuil of wat er verder op zijn weg kwam.
|
|
Het resultaat was een acht minuten durende elektronische compositie die hij geschikt vond voor het paviljoen in Brussel en gebruik maakte van vijftien kanalen.
De eerste elektronische concerten hadden vaak geen succes, omdat de afwezigheid van visuele prikkels verveling tot gevolg had. Bij Poème électronique werd dit vermeden, door een aantal kanalen te gebruiken om hiermee quasi-visuele indrukken te wekken van geluiden die zich in de ruimte voortbewegen.
Bij de opname van de elektronische muziek, die Le Corbusiers creatie Poème électronique moest ondersteunen, ontstonden ernstige meningsverschillen met de klankingenieurs van Philips, die andere benaderingen voorstelden.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
1) De Expo 58 stond volledig in het teken van het geloof in vrijheid en vooruitgang, dat zo kenmerkend was voor de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Tijdens de Expo 58 werden heel veel nieuwe producten en vindingen getoond, waarvan een groot deel nu volledig geaccepteerd is.
2) Het Atomium is een monument in het Heizelpark in Brussel, als herinnering aan de Expo 58. Het is een stalen constructie die bestaat uit negen gigantische bollen met elk een diameter van 18 meter, die samen een 165 miljard keer uitvergroot ijzerkristal voorstellen.
Oorspronkelijk was het Atomium bedoeld om slechts gedurende de Expo overeind te blijven, maar het bleek dermate populair dat het nooit is afgebroken.
|
|
Clément Philibert Léo Delibes (St. Germain-du-Val, 21 februari 1836 – Parijs, 16 januari 1891)
2017
|
Verkeerde indeling
Dag Lidewij.
Als ik de Lijst van dansstijlen bestudeer, dan tref ik daar twee verkeerd geplaatste lemma's aan. Deze lemma's - overgenomen uit Wikipedia - horen daar niet thuis. Het zijn:
http://nl.wikisage.org/wiki/Expressionisme
http://nl.wikisage.org/wiki/Neo-expressionisme
Beide lemma's handelen over een stroming in de schilderkunst, en dat is natuurlijk heel wat anders.
Franciscus 12 dec 2016 17:25 (CET)
Nog een kleine toevoeging: Je weet, dat ik nier erg gecharmeerd ben van het (blindelings) overnemen van lemma's uit Wikipedia. Daar zijn enkele redenen voor:
- Het is oorspronkelijker als een schrijver een onderwerp zelf bestudeert en zijn of haar eigen verhaal vertelt. Hierbij gebruik maken van delen uit lemma's van Wikipedia behoort natuurlijk tot de mogelijkheden, maar moet kritisch worden benaderd.
- Degene die een lemma overneemt van Wikipedia, is niet altijd goed op de hoogte van datgene wat hij overneemt, en kan dus ook niet beoordelen of de informatie geheel huist is.
- Wijzigingen die door derden in het oorspronkelijke lemma van Wikipedia worden aangebracht, worden niet automatisch in de versie op Wikisage opgenomen.
Franciscus 12 dec 2016 18:34 (CET)
[[Categorie: Muziek] Catagorie: Balletmuziek