Essay:Griekenland, de Euro en de crisis

Toen ik van het plan hoorde indertijd om Griekenland in de Euro toe te laten omdat het land zich hiervoor gekwalificeerd had viel ik bijna van mijn stoel van verbazing. Het land van obers, keuterboertjes, ambachtslieden en prutswinkeltjes in de Euro! Het land wat werkelijk alles importeert, niets produceert, inefficiënt is, zichzelf niet eens als europa ziet. (παμε ευρωπη zegt een Griek als hij naar een ander Europees land afreist.) Een failliet nauwelijks exporterend land in de Euro? Onbegrijpelijk.

Griekenland was namelijk al failliet toen het land in de Euro kwam. In alle valutaeenheden had Griekenland schulden, in Yens, in Zwitserse Franken, Dollars, Marken, overal en werkelijk overal had het land geld geleend. Geld wat het land, nooit, nooit terug zou kunnen betalen. De staatsschuld was toen al onhoudbaar.

De aanloop

Griekenland kwam totaal berooid uit de tweede wereldoorlog. Er was werkelijk niets helemaal niets meer en er was geen enkel toekomstperspectief. Miljoenen Grieken zijn in de jaren daarna geëmigreerd naar Amerika, Australië en later naar Noord-Europa. Uiteindelijk woonde er meer Grieken buiten Griekenland dan in Griekenland zelf. En toen kwam het kolonelsregiem wat hoopvol begon. Er werd veel in de infrastructuur geïnvesteerd en in het toerisme.. Het elektriciteitsnet werd sterk uitgebreid en wegen werden aangelegd. Tot het mis ging en het regiem bergafwaarts ging. Na het verdwijnen van de kolonels volgde een tijd van optimisme. De Grieken hadden veel sympathie in de wereld verworven en konden daardoor makkelijk geld lenen. Over terugbetalen werd niet gepraat. De gaatjes werden dichtgestopt met een hoge inflatie en rentetarieven van soms wel 30% per jaar. En toen kwam de zege van de Euro.

De oplossing

Het was snel beklonken. Griekenland voldeed eigen op geen manier aan de toelatingseisen die gesteld waren aan het meedoen met de Euro. Tot kort voor de toetreding was de Drachme een zachte munteenheid die nauwelijks tot niet was in te wisselen tegen harde valuta. De oplossing werd met goedkeuring van de EU gevonden in een wisseltruc. Amerikaanse zakenbaken (Goldman Sachs) namen de Griekse schuldenpapieren in allerlei valuta over en ruilde deze om voor schuldpapier in Euro's. En toen kon het grote Euro-pokerspel beginnen wat wel in een ramp moest eindigen. Grieken konden hierna immers zonder enige controle onbeperkt lenen tegen ongekend lage rentes lager dan de inflatie. Bedenk daarbij dat Griekenland eigenlijk al aan de grond zat op dat moment.

En dat hebben ze gedaan. Lenen. De corrupte Griekse politici wisten er wel raad mee. Zakken werden gevuld, krankzinnig dure projecten zoals de olympische spelen werden georganiseerd, veel te hoge salarissen werden aan ambtenaren betaald, kortom, het geld klotste tegen de kade. Europa werd zoet gehouden met vervalste cijfers die een groei van 7% jaar op jaar aangaven. De bevolking werd tevreden gehouden met krankzinnige loonstijgingen en onbeperkte leenmogelijkheden. EU subsidies werden niet geïnvesteerd in het land maar verkwist. De aantrekkingskracht op mensen uit de voormalige oostbloklanden was enorm. werknemers die vervolgens meestal zwart, zonder papieren, gingen werken in Griekenland. Totdat......
Giorgios Papakonstandinou in oktober 2009 benoemd werd tot minister van Financiën in de regering-Papandreou. Hij trof een jamboel op het ministerie aan en een totaal lege staatskas. Geen mens wilde nog geld aan Griekenland lenen en de Eurocrisis was geboren.

De ramp

Wel eens opgevallen dat bij een kernramp nooit wordt gemeld dat er een melddown heeft plaats gevonden in het nieuws? Ook als die wel terdege heeft plaats gevonden achteraf? In Griekenland vond een zuivere financiële melddown plaats. Als een Amerikaanse zakenbank die instort al de hele financieel wereld op zijn kop kan zetten is makkelijk na te gaan wat er gebeurd als een heel land binnen de Euorzone om zou vallen. Dus moest Griekenland tegen elke prijs in de Euro gehouden worden. Hoewel een vertrek uiteindelijk voor het land een zege was geweest. Anders waren de zakenbanken in Amerika en Europa door de vele derivaten in omloop zijnde omgevallen. Om maar niet te spreken van de Griekse banken die vol met Griekse staatsstukken zaten en die toch al failliet waren. Goede raad was duur op dat moment. Heel erg duur. En uiteindelijk onbetaalbaar. Onder invloed van Duitsland werd het plan gesmeed, de euro moest tegen elke prijs gered worden. Letterlijk tegen elke prijs.

De grote leugen

Om te beginnen moest er geld komen, heel, heel veel geld. Besloten werd de schuld volledig bij de Grieken te leggen, hoewel Europa en de banken ook schuldig waren aan de ontstane situatie. De belastingbetaler in het noorden werd wijs te gemaakt dat elke cent terug zou komen, wat natuurlijk quatsch was. Hun zuurverdiende belastingcentjes zijn regelrecht in het zwarte gat verdwenen wat de immorele zakenbanken gecreëerd hadden en waarmee zij hun zakken hadden gevuld. Duidelijk is dat Griekenland gewoon opgeofferd is voor de redding van de Euro en eigenlijk vanaf het begin kansloos was. Het land zou door gekozen beleid immers vernietigd worden wat dan ook gebeurd is.

De gevolgen voor Griekenland

De gevolgen waren desastreus voor Griekenland. Primier Giorgos Papandreou stelde voor een referendum onder de Griekse bevolking te houden over de plannen van het IMF en de EU maar werd onder druk van de EU vervangen door de ex-bankier Loukas Papadimos. Besloten was Griekenland te saneren en binnen de Euro te devalueren. Maar wel met een hele aparte devaluatie, de inkomens daalde dramatisch maar de prijzen en schulden bleven nagenoeg gelijk. Ook zou de belastingdruk fors worden opgevoerd en inning ervan voortvarend ter hand genomen worden. De failliete Griekse banken werden voorzien van nieuw kapitaal maar de kredietvoorziening aan de bedrijven werd nagenoeg stopt gezet en binnen de overheid volgde massaontslagen. Deze zeer giftige cocktail heeft zijn uitwerking op de Griekse samenleving niet gemist. Zelfs in principe gezonde ondernemingen gingen uiteindelijk failliet.

Heel veel Grieken verloren alles en alles. De zelfmoordcijfers vlogen omhoog en in heel Griekenland braken rellen uit. Door een vreemde kronkel in de Griekse kieswet waardoor de winnend partij zestig bonuszetels krijgt was het mogelijk nog net een pro-Europese regering te vormen met Pasok en ND. Austerity werd het toverwoord. Maar ondertussen ontwrichte de Griekse maatschappij verder en verder, mede doordat er nauwelijks sociale voorzieningen zijn in Griekenland waardoor tot voor kort redelijk welvarende Grieken in bittere armoede vervielen. Medische voorzieningen werden afgebroken, zware belastingen werden ingevoerd en tot overmaat van ramp had en heeft Griekenland, mede door de geologische ligging en het slechte vreemdelingenbeleid uit het verleden, een enorm en onbeheersbaar vreemdelingenprobleem. De voedingsbodem voor de fasistische Gouden Dageraad was geboren. En voor het extrem linkse SYRIZA.