Ernest Dieltiens

Franciscus Ernestus Dieltiens
Persoonsinformatie
Nationaliteit	Belgisch
Geboortedatum	19 april 1848
Geboorteplaats	Grobbendonk
Overlijdensdatum	3 augustus 1920
Overlijdensplaats	Pulderbos
Werken
Praktijk	Antwerpen
Belangrijke gebouwen	Monumentale woningbouw in het oosten van Antwerpen
Prijzen	1-ste prijs Prix de Rome (1871)

Frans-Ernest Dieltiens (Franciscus Ernestus Dieltiens) (° Grobbendonk 19 april 1848, † Pulderbos 3 augustus 1920) was een Belgische architect die omstreeks de overgang van de 19-de naar de 20-ste eeuw, voornamelijk in Antwerpen maar ook in de noordelijke Kempen actief was.

Leven

Ernest Dieltiens was een telg uit een zeer oude familie, die zich reeds in de 17-de eeuw in de omgeving van Grobbendonk bezig hield met schrijnwerk, beeldhouwkunst en het snijden van kerkbeelden uit hout. Geboren als derde peuter in een welstellend koopmansgezin van twaalf kinderen, was hij de zoon van Joseph Corneel Dieltiëns (° Grobbendonk 1 maart 1817, † Grobbendonk 25 februari 1900) en Maria Regina Verhoeven (° Herenthout 25 mei 1823, † Grobbendonk 22 maart 1894)..

Zijn uitzonderlijke talent werd reeds op zeer jonge leeftijd opgemerkt:

• in 1859, nauwelijks 11 jaar, behaalde hij de tweede prijs in een wedstrijd georganiseerd voor de 13 scholen van het Lager Ondewijs, in het kanton Herentals;
• in 1860, bekwam hij de eerste plaats voor een prijskamp gehouden voor de scholen 'Lager Onderwijs' in de kantons Herentals, Geel en Westerlo.

Later, in 1864, ving hij zijn studie 'architectuur' aan te Antwerpen. Hij bezocht daar gedurende vier jaren de praktijk van bouwmeester Proost, en gedurende drie jaren de werkplaats der architecten Jan-Lodewijk - en Frans Baeckelmans.

Omstreeks 1870 veroverde hij de eerste prijs van de driejaarlijkse proef georganiseerd door de Maatschappij voor Schone Kunsten te Antwerpen, en het jaar nadien werd hij de primus voor de Prix de Rome, hetgeen hem toeliet op kosten van het Rijk, buitenlandse studiereizen te ondernemen.

Ernest Dieltiens' vertoef te Antwerpen viel samen met een periode van stedelijke expansie. Dit gegeven, gecombineerd met zijn uitzonderlijke bekwaamheid, leverde hem een aanzienlijke tewerkstelling op. In 1881 werd met name door de adelijke families Cogels en Osy de Naamloze Bouwmaatschappij van het Oosten van Antwerpen opgericht. Deze onderneming had tot doel het rurale gebied Zurenborg om te vormen tot een stedelijk gebied. Het jaar nadien, anno 1882, keurde het stadsbestuur een nieuw stratenplan goed, wat het licht op groen zette voor bouwactiviteiten in de betrokken omgeving. De vastgoedmaatschappij werkte doorgaans met dezelfde geselecteerde architecten en Ernest Dieltiens was één van hen.

In de Cogels-Osylei (die in de toeristische literatuur als bijzonder bezienswaardig vermeld staat), evenals in de genoemde Zurenborgwijk, ontwierp Ernest Dieltiens een zeer groot aantal woningen voor de welstellende burgerij. Deze werden vaak gekenmerkt door een topgevel en/of torentjes. Niet alleen huizen ontsproten aan zijn creativiteit, maar ook omvangrijke constructies zoals bejaarden- en weeshuizen, kerken en zelfs een kasteel. Meer nog: hij werd in 1898 aangezocht voor het maken van plans voor het toenmalige Ooststation te Antwerpen dat door de uitbreiding van de stad, thans het Centraal Station genoemd wordt. Zijn plannen werden aanvaard door de Commissie der Monumenten, maar doordat de geraamde kostprijs voor de afwerking hoger was dan toegestaan, werd het werk verder gezet door architect Louis Delacenserie. Dit belette evenwel niet, dat ook onder deze laatste uitsluitend het "onder dak plaatsen" van het station destijds bijna zes miljoen Belgische frank kostte.

De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen verwelkomde Ernest als professor van 1885 tot 1920 (het jaar van zijn overlijden).

Ernest Dieltiens was:

1. leraar van onder meer zijn eigen broer Eugeen Dieltiens die in 1884 de Prijs van Rome behaalde;
2. stagebegeleider van:
   • Jos Bascourt;
   • Jef Huygh;
   • Eduard Van Steenbergen;
   • Jan Vanhoenacker.

Hij was tevens:

• voorzitter der Koninklijke Maatschappij van Bouwmeesters;
• werkend lid van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen;
• lid van de provinciale commissie ter aanmoediging van de industriële bouwkunst.

Voor zijn buitengewone architecturale prestaties werd hij door de koning gelauwerd met de rang van 'Ridder in de Leopoldsorde'.

Uit zijn huwelijk met Leonardine De Cuyper ontsproten acht kinderen, waarvan zoon Maurice in vaders voetsporen trad en eveneens architect werd.

Te Antwerpen woonde Ernest ondermeer in het huis genaamd De Winter. Dit is een hoekwoning op het kruispunt van de Generaal Van Merlenstraat met de Waterloostraat (Zurenborg). Zijn laatste woonplaats was het Cuypershof (thans verdwenen) aan de Isabellalei nummer 1.

Ernest Dieltiens overleed onverwacht te Pulderbos, op tweeënzeventigjarige leeftijd, tijdens de zomer van 1920. De lijkdienst vond plaats in de parochiekerk van Sint-Jozef te Antwerpen, op vrijdag, 6 augustus 1920 om 10 uur. Een tweede dienst vond drie dagen later plaats, op maandag 9 augustus, eveneens om 10 uur, in de door hem vergrote Onze-Lieve-Vrouwekerk van Pulderbos. Hij werd ter aarde besteld op de begraafplaats van Berchem (Antwerpen) en rust op perk 13 - L - 09.

Werken (selectie)

1. Antwerpen:
   • 1876-1882: Albert Grisardstraat 17-23 (Antwerpen): Meisjesweeshuis (later kinderziekenhuis Good-Engels) in neogotische stijl;
   • 1880: Walvisstraat 37, 39, 41, 43, 45, 47, 49, 53: burgershuizen in neo-Vlaamserenaissance en neoclassicistische stijl;
   • 1897-1899: Cogels-Osylei 32 tot 40 en 33 tot 43: aan de rotonde: monumentale burgershuizen in neoclassicistische stijl;
   • 1882: Waalse Kaai 14: Zuiderpershuis. Vanaf ~ 1975 benut als Theatercollectief en Wereldculturencentrum;
   • 1884: Dageraadplaats 26, 27, 28: woningen in neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1884-1885: Kleinebeerstraat 43 tot 59: woningen in neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1887: Grotehondstraat 57, 59, 61: drie burgershuizen in neoclassicistische stijl;
   • 1887: Filomenastraat 11 en 15: burgershuizen in neoclassicistische stijl;
   • 1887-1889: Kleinehondstraat 8 tot 18: woningen in neo-Vlaamserenaissance -, neoclassicistische en eclectische stijl;
   • 1888-1889: Grotebeerstraat 55 tot 83: burgershuizen in neoclassicistische, neorenaissance en eclectische stijl;
   • 1888: Lange Van Ruusbroecstraat 54 tot 78: burgershuizen in neoclassicistische en neorenaissance-stijl;
   • 1888: Ramstraat 3 tot 15: neoclassicistische woningen;
   • 1890: Filomenastraat 17, 23 en 25: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1890: Leemputstraat 35 tot 73: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1890: Grotehondstraat 51 en 53: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1890-1892: Wolfstraat 3 alsook 7 tot 35, Nottebohmstraat 30, 34, 38, 40, 44 tot 54: burgershuizen in neo-Vlaamserenaissance - en neoclassicistische stijl;
   • 1891: Uitbreidingstraat 472 tot 508: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1891: Filomenastraat 4 en 6: huizen in neoclassicistische stijl;
   • 1892: Grotehondstraat 12, 14 en 16: burgershuizen in neoclassicistische stijl;
   • 1892: Nottebohmstraat 28: burgershuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1892: Dolfijnstraat 1 tot 17: burgerhuizen in neoclassicistische - en neorenaissancestijl;
   • 1892: Lange Altaarstraat 29: hoekhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1894: Tweelingenstraat 31 tot 43: burgershuizen in neoclassicistische- en neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1894: Grotehondstraat 22 tot 26: burgershuizen in neoclassicistische stijl;
   • 1894: Schorpioenstraat 26 tot 38: burgershuizen in neoclassicistische - en neo-Vlaamserenaissance-stijl;
   • 1900: Leemputstraat 23 tot 33: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1901: Uitbreidingsstraat 44 tot 50: woningen in neoclassicistische stijl;
   • 1901: Generaal Van Merlenstraat 31, 33, 35, 37, 46: burgershuizen in neorococo-stijl;
   • 1901: Leysstraat 28: monumentaal hoekgebouw in neobarokstijl;
   • 1901-1904: Dageraadplaats: Sint-Norbertuskerk in neogotische stijl;
   • 1905: Cogels Osylei 77, 79, 81; burgershuizen in eclectische stijl;
   • Waalse kaai: verscheidene pakhuizen.
   • Rubenslei en Van Eycklei: een aantal woningen (thans verdwenen).
2. Elders:
   • 1878: Grobbendonk (langs de weg van Herentals naar Nijlen): Goorkasteel, ook kasteel Den Huger genoemd. Gebouwd in samenwerking met Eugeen Dieltiens;
   • ~1900: Lille, Rechtestraat 48: villa in samenwerking met Eugeen Dieltiens;
   • 1901: Arendonk: kerk van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Job;
   • 1909-1910: Halle (Zoersel): Gemeentehuis in electische stijl (thans bibliotheek);
   • 1911-1913: wederopbouw van de Sint-Martinuskerk te Halle-Zoersel;
   • 1912-1914: Lille: Sint-Pieterskerk (met uitzondering van de toren);
   • 1913: Pulderbos (Zandhoven): vergroting en wederopbouw van de neogotische Onze-Lieve-Vrouwekerk.

Zie ook

Zurenborg

Galerij

• Neogotische kerk van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Job te Arendonk, door Ernest Dieltiens ontworpen in 1901.

  Neogotische kerk van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Job te Arendonk, door Ernest Dieltiens ontworpen in 1901.

• Sint-Norbertuskerk te Antwerpen, ontworpen in 1901.

  Sint-Norbertuskerk te Antwerpen, ontworpen in 1901.

• Monumentale woningen aan de rotonde op de Cogels-Osylei, ontworpen omstreeks 1897- 1899.

  Monumentale woningen aan de rotonde op de Cogels-Osylei, ontworpen omstreeks 1897- 1899.

• Monumentale woningen aan de rotonde op de Cogels-Osylei, ontworpen omstreeks 1897-1899.

  Monumentale woningen aan de rotonde op de Cogels-Osylei, ontworpen omstreeks 1897-1899.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Nos contemporains (1904) Charles Donos & A. Breuer Heemkundige kring - Norbert de Vrijter - Lille - Jaarboek 2003 Notities in de archiefbank Kempen (Stadsarchief Turnhout) Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed Inventaris Funerair Erfgoed ODIS Online Database voor Intermediaire Structuren

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Ernest Dieltiens op Wikimedia Commons.