Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Energiebalans (economie): verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Energiebalans_(economie)&oldid=55589410 2 feb 2020 Rwbest)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
In de [[economie]] is de '''energiebalans''' de statistische boekhouding van alle energie gewonnen uit natuurlijke bronnen, verhandeld en geconverteerd voor eindgebruikers. Energiebalans is het startpunt om de energiesector te bestuderen.<ref>[https://ec.europa.eu/eurostat/documents/38154/4956218/ENERGY-BALANCE-GUIDE-DRAFT-31JANUARY2019.pdf/cf121393-919f-4b84-9059-cdf0f69ec045 Energy Balance Guide -draft- Eurostat]</ref> Het betreft gegevens over de hele energievoorziening: het winnen en gebruiksklaar maken van brandstof, het opwekken van elektriciteit en het [[Energie (economie)|energie]]<nowiki/>transport in de wereld.
De '''energiebalans''' is de statistische boekhouding van alle energie gewonnen uit natuurlijke bronnen, verhandeld en geconverteerd voor eindgebruikers.<ref>https://ec.europa.eu/eurostat/documents/38154/4956218/ENERGY-BALANCE-GUIDE-DRAFT-31JANUARY2019.pdf/cf121393-919f-4b84-9059-cdf0f69ec045</ref> Het zijn dus gegevens over de hele energievoorziening: het winnen en gebruiksklaar maken van brandstof, het opwekken van elektriciteit, en het energietransport in de wereld. Dat is een gigantische industrie die ca 10% van alle bestedingen in de wereld betreft,<ref>http://www.leonardo-energy.org/blog/world-energy-expenditures</ref> en van groot belang is voor economie en leefbaarheid.


Veel landen publiceren statistieken over de energievoorziening van eigen land of ook van andere landen of de wereld. De opzet van ''Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik''<ref>[https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83140NED/table?fromstatweb CBS]</ref> van het Nederlandse [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] (CBS) komt overeen met ''World Energy Balances'' van een van de grootste organisaties op dit gebied, het [[Internationaal Energieagentschap]] (IEA).<ref name="Balances" />
Veel landen publiceren statistieken over de energievoorziening van eigen land of ook van andere landen of de wereld, bijv. ''Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik''<ref>https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83140NED/table?fromstatweb</ref> van het nederlandse [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] en ''World Energy Balances'' van één van de grootste organisaties op dit gebied, het [[Internationaal Energieagentschap]] IEA.


Vereenvoudigd is de energiebalans van elk land een tabel met kolommen voor de verschillende energiesoorten:
Vereenvoudigd is de energiebalans van elk land een tabel met kolommen voor de verschillende energiesoorten:
* Fossiel | Nucleair | Waterkracht | Zon & Wind | Biomassa | Elektriciteit | Totaal
* Fossiel | Nucleair | Waterkracht | Zon & Wind | Biomassa | Elektriciteit | Totaal
De rijen tonen de statistiek van de stappen op de weg van energiewinning naar energiegebruik:
* Op de 1ste rij staat wat het land zelf produceert. Op de 2e en 3e rij staan import en export.
* Op de 1ste rij staat wat het land zelf produceert. Op de 2e en 3e rij staan import en export.
* Een rij met per energiesoort de sommen van productie en import onder aftrek van export (TPES).
* Een rij met per energiesoort de sommen van productie en import onder aftrek van export (TPES).
* Rijen met energie omzettingen, bv. wat wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken en hoeveel dat oplevert.
* Rijen met energie omzettingen, bv. hoeveel fossiele en nucleaire energie (met mintekens) wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken en hoeveel dat oplevert. De Totaalkolom geeft het conversieverlies (minteken).
* Een rij met wat per energiesoort na de omzettingen resteert voor eindgebruik (TFC).
* Een rij met wat per energiesoort na de omzettingen resteert voor eindgebruik (TFC).
* Rijen met het gebruik in verschillende sectoren o.a. industrie, transport, woningen, landbouw en tenslotte niet-energie (bv. asfalt).
* Rijen met het gebruik in verschillende sectoren o.a. industrie, transport, woningen, landbouw.
* Tenslotte een rij niet-energie (bv. asfalt).


De energiebalansen van alle landen zijn een omvangrijke database.
De energiebalansen van alle landen zijn een omvangrijke database.


Dit artikel biedt met een selectie van deze data een compleet grof beeld van de energievoorziening van landen en regio's die het meest produceren en consumeren.
Het artikel [[Wereldenergievoorziening]] biedt een beknopte beschrijving en samenvatting in tabellen van de energievoorziening van de landen en regio's die het meest produceren en consumeren.
 
Energieproductie is 80% fossiel. De helft daarvan wordt geproduceerd door China, de Verenigde Staten en de Arabische staten van de Perzische Golf. Deze Golfstaten en Noorwegen exporteren het grootste deel van hun productie, grotendeels naar de Europese Unie en Japan, waar niet genoeg energie wordt geproduceerd voor hun gebruikers. Het energieverbruik per persoon in N-Amerika is zeer hoog, terwijl het in ontwikkelingslanden laag en meer hernieuwbaar is. De energieproductie neemt langzaam toe, behalve voor zonne- en windenergie die meer dan 20% per jaar groeit.
 
Betrekkelijk weinig van de meer dan 190 landen in de wereld produceren het overgrote deel van de energie. Veel landen moeten energie importeren. De geproduceerde energie, bijv. aardolie, moet nog geconverteerd worden voor het geschikt is voor eindgebruik. Tussen productie en eindgebruik vindt dus veel conversie en handel plaats. Conversie en transport kost veel energie zodat uiteindelijk maar ca 60% beschikbaar komt voor de eindgebruikers.
 
== Energieproductie ==
Wereldwijd wordt primaire energie gewonnen uit [[Fossiele brandstof|fossiele]], [[Kernbrandstof|nucleaire]] en [[Duurzame energie|duurzame]] bronnen. Primair betekent: direct gewonnen uit natuurlijke bronnen, niet geraffineerd of geconverteerd. Vooral in China is de energieproductie sterk toegenomen in deze eeuw.
 
* Fossiel: [[Steenkool|steen-]] en [[bruinkool]], [[aardolie]] en [[aardgas]]
* Nucleair: [[uranium]]
* Duurzaam: onder andere [[waterkracht]], [[biomassa]], [[Windenergie|wind-]] en [[zonne-energie]]
 
De statistiek van primaire energie volgt bepaalde regels die gericht zijn op eenvoudige meetbaarheid en vergelijkbaarheid van energie soorten.<ref>[https://www.iea.org/publications/freepublications/publication/statistics_manual.pdf IEA Statistics manual, chapter 7]
* Fossiel: gebaseerd op netto calorische waarde.
* Nucleair: warmte geproduceerd door kernreacties, 3 maal de elektrische energie, gebaseerd op 33% rendement van kerncentrales. Deze productie wordt toegerekend aan het land waar de kerncentrales staan - dat is vaak niet het land waar het uraniumerts gedolven is.
* Duurzaam: biomassa gebaseerd op netto calorische waarde. Elektriciteit geproduceerd met waterkracht, [[windturbine]]s en [[Zonnepaneel|zonnepanelen]]. Geothermische warmte die in centrales gebruikt wordt, 10 maal de opgewekte elektriciteit, gebaseerd op 10% rendement.
De stromingsenergie van water en lucht die hydraulische en wind turbines aandrijft, en het licht dat op zonnepanelen schijnt, wordt in energie statistieken niet als primair opgenomen.</ref>
 
In de tabel staat de wereld-energieproductie en de landen/regio's die het grootste deel (90%) daarvan winnen.
In dit artikel zijn in Europa aan de oostkant Rusland en Turkije niet inbegrepen.
 
De hoeveelheden zijn uitgedrukt in miljoen ton olie equivalent per jaar (1 Mtoe/a = 11,63 [[terawattuur]] per jaar = 1,327 gigawatt). De data zijn van 2017.<ref name="Balances">[https://webstore.iea.org/world-energy-balances-2019 World Energy Balances 2019]</ref><ref>Het [[Internationaal Energieagentschap]] gebruikt de energie eenheid Mtoe. Vergelijkbare data zijn te vinden bij de Energy Information Administration van de VS http://www.eia.doe.gov/ uitgedrukt in quads. 1 quad = 10<sup>15</sup> [[Btu]] = 25,2 Mtoe.</ref>
 
Klik op een kolomkop om landen/regio's te rangschikken naar dat soort energie.
 
{| class="wikitable sortable"
! width="30%" | || width="15%" |Totaal || width="15%" | Kolen || width="15%" | Olie & Gas || width="15%" | Nucleair || width="15%" | Hernieuwbaar
|-
| '''WERELD''' ||align="right"| 14000 ||align="right"| 3770 ||align="right"| 7650 ||align="right"| 677 ||align="right"| 1932
|-
| China ||align="right"| 2450 ||align="right"| 1786 ||align="right"| 316 ||align="right"| 65 ||align="right"| 283
|-
| Verenigde Staten ||align="right"| 1993 ||align="right"| 373 ||align="right"| 1233 ||align="right"| 219 ||align="right"| 169
|-
| Midden-Oosten ||align="right"| 2030 ||align="right"| 1 ||align="right"| 2026 ||align="right"| 1 ||align="right"| 2
|-
| Rusland ||align="right"| 1430 ||align="right"| 222 ||align="right"| 1130 ||align="right"| 53 ||align="right"| 24
|-
| Afrika ||align="right"| 1135 ||align="right"| 157 ||align="right"| 590 ||align="right"| 4 ||align="right"| 385
|-
| Europa ||align="right"| 1070 ||align="right"| 159 ||align="right"| 400 ||align="right"| 244 ||align="right"| 266
|-
| India ||align="right"| 554 ||align="right"| 270 ||align="right"| 68 ||align="right"| 10 ||align="right"| 206
|-
| Canada ||align="right"| 510 ||align="right"| 31 ||align="right"| 402 ||align="right"| 26 ||align="right"| 51
|-
| Indonesië ||align="right"| 448 ||align="right"| 263 ||align="right"| 105 ||align="right"| 0 ||align="right"| 80
|-
| Australië ||align="right"| 405 ||align="right"| 293 ||align="right"| 103 ||align="right"| 0 ||align="right"| 8
|-
| Brazilië ||align="right"| 293 ||align="right"| 2 ||align="right"| 163 ||align="right"| 4 ||align="right"| 123
|-
| Kazakhstan ||align="right"| 180 ||align="right"| 49 ||align="right"| 130 ||align="right"| 0 ||align="right"| 1
|-
| Mexico ||align="right"| 165 ||align="right"| 7 ||align="right"| 140 ||align="right"| 3 ||align="right"| 16
|}
 
In het Midden-Oosten produceren de Perzische Golfstaten Iran, Irak, Koeweit, Oman, Qatar, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten het meest. In mindere mate ook Bahrein, Jordanië, Libanon, Syrië en Jemen in deze regio.
 
De grootste producenten in Afrika zijn Nigeria (249), Z-Afrika (158), Algerije (153) en Angola (92).
 
In Europa produceren Noorwegen (206, vooral olie en gas), Frankrijk (130, vooral nucleair), Duitsland (115), Ver. Koninkrijk (120), Polen (64, vooral kolen) en Nederland (42, vooral aardgas) het meest.
 
Van de hernieuwbare productie in de wereld is 68% biobrandstof en afval, grotendeels in ontwikkelingslanden, 18% is gegenereerd met waterkracht en 14% met de overige duurzame bronnen.<ref>[https://webstore.iea.org/renewables-information-2019-overview IEA Renewables Information 2019]</ref>
 
=== Trend ===
Van 2015 tot 2017 nam de wereldwijde productie 2% toe, vooral in Rusland 7%, het Midden-Oosten 8% en India 5%, terwijl China 3% minder en de EU 2% minder produceerden. In 2018 steeg de wereld energie 3%, vooral in de VS, +8%.<ref>[https://www.enerdata.net/publications/world-energy-statistics-supply-and-demand.html Enerdata - World Energy Statistics]</ref>
Van 2015 tot 2017 groeide windenergie 37% en zonne-energie 73%.<ref>[https://www.irena.org/publications/2019/Jul/Renewable-energy-statistics-2019 Renewable energy Statistics - 2019]</ref>
 
== Energie conversie en handel ==
{| class="wikitable sortable" width="20%" style="float:right;"
! || Export minus Import
|-
| Midden-Oosten ||align="right"| 1243
|-
| Rusland ||align="right"| 664
|-
| Afrika || align="right"| 309
|-
| Australië || align="right"| 269
|-
| Canada ||align="right"| 217
|-
| Indonesië ||align="right"| 201
|-
| Noorwegen ||align="right"| 185
|-
| Verenigde Staten ||align="right"| -174
|-
| Zuid-Korea ||align="right"| -267
|-
| India ||align="right"| -330
|-
| Japan ||align="right"| -400
|-
| China ||align="right"| -632
|-
| Europa ||align="right"| -849
|}
 
De primaire energie wordt op vele manieren geconverteerd voor het geschikt is voor eindgebruik.<ref>Encyclopaedia Britannica, vol.18, Energy Conversion, 15th ed., 1992</ref>
* Bruin- en steenkool gaat grotendeels naar elektriciteitscentrales. Kolen gaan ook naar een cokesfabriek.
* Aardolie wordt geraffineerd, zie [[Aardolieraffinage]].
* Nucleaire reactie hitte wordt gebruikt in [[kerncentrale]]s.
* Biomassa wordt verwerkt tot [[biobrandstof]], zoals biodiesel.
 
Elektriciteit wordt opgewekt met een wisselstroomgenerator die mechanisch gekoppeld is aan
 
* een [[Stoomturbine|stoom]]- of [[gasturbine]] in een [[thermische centrale]],
* of een [[hydraulische turbine]] in een [[waterkracht]]centrale,
* of een [[windturbine]], alleenstaand of in een [[Windmolenpark|windpark]].
 
Na de uitvinding van de silicium [[PV-cel]] in 1954 begon de elektriciteitsopwekking met [[zonnepanelen]], verbonden met een DC/AC [[omvormer]]. Pas rond 2000 werd door massaproductie van panelen zonnestroom economisch.
 
Van de primaire en geconverteerde energie wordt ca 5350 Mtoe wereldwijd verhandeld tussen landen, vooral olie en gas. In de tabel staat van enkele landen en regio's de export verminderd met de import.
Een negatieve waarde betekent dat daar veel energie geïmporteerd wordt voor de economie.
De hoeveelheden zijn uitgedrukt in Mtoe/a en de data zijn van 2017.<ref name="Balances" />
 
Groot energietransport wordt gedaan met olie- en gastankers, tankauto's, gasnetwerken en [[Hoogspanning (elektriciteit)|hoogspannings-]]elektriciteitsnetten.
 
== Totaal energie aanbod (TPES) ==
{| class="wikitable sortable" width="30%" style="float:right;"
! Land/Regio || TPES<br /><small>Mtoe/a</small> || TPES pp<br /><small>toe/a</small>
|-
| WERELD ||align="right"| 13970 ||align="right"| 1.9
|-
| China ||align="right"| 3063 ||align="right"| 2.2
|-
| Verenigde Staten ||align="right"| 2155 ||align="right"| 6.6
|-
| Europa ||align="right"| 1826 ||align="right"| 3.2
|-
| India ||align="right"| 882 ||align="right"| 0.6
|-
| Afrika ||align="right"| 812 ||align="right"| 0.6
|-
| Midden-Oosten ||align="right"| 750 ||align="right"| 3.2
|-
| Rusland ||align="right"| 732 ||align="right"| 4.9
|-
| Japan ||align="right"| 430 ||align="right"| 3.4
|-
| Brazilië ||align="right"| 290 ||align="right"| 1.4
|-
| S-Korea ||align="right"| 282 ||align="right"| 5.5
|-
| Canada ||align="right"| 289 ||align="right"| 7.9
|}
 
'''Totaal energie aanbod (TPES)''' is de som van productie en import onder aftrek van export- en opslagveranderingen. Bekend onder de engelse term '''Total Primary Energy Supply'''.<ref>[https://web.archive.org/web/20141021020232/http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2014.pdf IEA KeyWorld2017, see Glossary]</ref> Voor de hele wereld is TPES bijna gelijk aan primaire energie PE, maar voor landen verschillen TPES en PE in kwantiteit en kwaliteit. Meestal gaat het om secundaire energie, bijvoorbeeld import van een olieraffinaderijproduct, dus TPES is vaak geen PE. P in TPES heeft niet dezelfde betekenis als in PE. Het verwijst naar energie die nodig is om sommige of alle energie voor eindgebruikers te produceren.
 
De tabel geeft een overzicht van de wereldwijde TPES en de landen / regio's die de meeste (83%) daarvan gebruiken in 2017, en de TPES per persoon.<ref name="Balances" />
 
31% van de wereldwijde primaire productie wordt gebruikt voor conversie en transport, en 6% voor niet-energieproducten zoals smeermiddelen, asfalt en petrochemicaliën. Er blijft 63% over voor eindgebruikers. Het grootste deel van de energie die verloren gaat door conversie vindt plaats in thermische elektriciteitscentrales en het eigen gebruik van de energie-industrie.
 
== Eindgebruik  (TFC)  ==
De engelse term is Total Final Consumption. Het bestaat uit brandstof (80%) en elektriciteit (20%).
De tabellen bevatten hoeveelheden, uitgedrukt in miljoen ton olie equivalent per jaar (1 Mtoe = 11,63 TWh), hoeveel daarvan duurzaam is, en het gebruik per persoon per jaar. De data zijn van 2017.<ref name="Balances" />
 
'''Brandstof''':
* fossiel: aardgas, brandstof geproduceerd uit aardolie (LPG, benzine, kerosine, diesel, stookolie), uit kolen (antraciet, cokes).
* duurzaam: biobrandstof en brandstof geproduceerd uit afval.
* voor [[warmtedistributie]].
De hoeveelheden zijn gebaseerd op netto calorische waarde.
 
In de eerste tabel staat het wereldwijd eindgebruik en landen/regio's die het meest (83%) gebruiken. In ontwikkelingslanden is het gebruik per persoon laag en het brandstofgebruik relatief duurzaam. Canada, Venezuela en Brazilië wekken elektriciteit grotendeels duurzaam op met waterkracht.
 
{| class="wikitable sortable"
! width="15%" | Land/Regio || width=15% | Brandstof<br /><small>Mtoe/a</small> || width=15% | waarvan vernieuwbaar || width=15% | Elektriciteit<br /><small>Mtoe/a</small> || width=15% | waarvan vernieuwbaar
|-
| '''WERELD''' ||align="right"| 7000 ||align="right"| 15% ||align="right"| 1838 ||align="right"| 25%
|-
| China ||align="right"| 1357 ||align="right"| 6% ||align="right"| 476 ||align="right"| 25%
|-
| Verenigde Staten ||align="right"| 1054 ||align="right"| 8% ||align="right"| 321 ||align="right"| 17%
|-
| Europa ||align="right"| 900 ||align="right"| 10% ||align="right"| 275 ||align="right"| 33%
|-
| Afrika ||align="right"| 516 ||align="right"| 60% ||align="right"| 56 ||align="right"| 18%
|-
| India ||align="right"| 445 ||align="right"| 36% ||align="right"| 100 ||align="right"| 17%
|-
| Rusland ||align="right"| 354 ||align="right"| 1% ||align="right"| 65 ||align="right"| 17%
|-
| Japan ||align="right"| 175 ||align="right"| 3% ||align="right"| 83 ||align="right"| 16%
|-
| Brazilië ||align="right"| 170 ||align="right"| 36% ||align="right"| 43 ||align="right"| 79%
|-
| Indonesië ||align="right"| 148 ||align="right"| 38% ||align="right"| 19 ||align="right"| 13%
|-
| Canada ||align="right"| 131 ||align="right"| 9% ||align="right"| 44 ||align="right"| 66%
|-
| Iran ||align="right"| 141 ||align="right"| 0% ||align="right"| 22 ||align="right"| 5%
|-
| Mexico ||align="right"| 94 ||align="right"| 7% ||align="right"| 23 ||align="right"| 16%
|-
| S-Korea ||align="right"| 85 ||align="right"| 6% ||align="right"| 45 ||align="right"| 3%
|-
| Australia ||align="right"| 59 ||align="right"| 7% ||align="right"| 18 ||align="right"| 16%
|-
| Argentina ||align="right"| 45 ||align="right"| 7% ||align="right"| 11 ||align="right"| 30%
|-
| Venezuela ||align="right"| 23 ||align="right"| 26% ||align="right"| 6 ||align="right"| 61%
|}
 
De volgende tabel toont de landen in Europa die het grootste deel (85%) gebruiken.
 
{| class="wikitable sortable"
! width="15%" |Country || width=15% | Brandstof <br /><small>Mtoe/a</small> || width=15% | waarvan vernieuwbaar || width=15% | Elektriciteit<br /><small>Mtoe/a</small> || width=15% | waarvan vernieuwbaar
|-
| Duitsland ||align="right"| 159 ||align="right"| 9% ||align="right"| 45 ||align="right"| 33%
|-
| Frankrijk ||align="right"| 102 ||align="right"| 12% ||align="right"| 38 ||align="right"| 17%
|-
| Verenigd Koninkrijk ||align="right"| 94 ||align="right"| 4% ||align="right"| 26 ||align="right"| 30%
|-
| Italië ||align="right"| 86 ||align="right"| 10% ||align="right"| 25 ||align="right"| 35%
|-
| Spanje ||align="right"| 59 ||align="right"| 9% ||align="right"| 20 ||align="right"| 32%
|-
| Polen ||align="right"| 57 ||align="right"| 11% ||align="right"| 12 ||align="right"| 14%
|-
| Oekraine ||align="right"| 37 ||align="right"| 5% ||align="right"| 10 ||align="right"| 7%
|-
| Nederland ||align="right"| 36 ||align="right"| 3% ||align="right"| 9 ||align="right"| 15%
|-
| België ||align="right"| 27 ||align="right"| 4% ||align="right"| 7 ||align="right"| 19%
|-
| Zweden ||align="right"| 21 ||align="right"| 33% ||align="right"| 11 ||align="right"| 58%
|-
| Oostenrijk ||align="right"| 21 ||align="right"| 19% ||align="right"| 5 ||align="right"| 75%
|-
| Roemenië ||align="right"| 19 ||align="right"| 20% ||align="right"| 4 ||align="right"| 38%
|-
| Finland ||align="right"| 17 ||align="right"| 34% ||align="right"| 7 ||align="right"| 47%
|-
| Portugal ||align="right"| 11 ||align="right"| 20% ||align="right"| 4 ||align="right"| 39%
|-
| Denemarken ||align="right"| 11 ||align="right"| 15% ||align="right"| 3 ||align="right"| 71%
|-
| Noorwegen ||align="right"| 8 ||align="right"| 17% ||align="right"| 10 ||align="right"| 98%
|}
 
=== Trend ===
Wereldwijd eindverbruik van brandstof en elektriciteit in de periode 2005-2017:<ref name="Balances" />
* steenkool steeg met 23%,
* olie en gas steeg met 18%,
* elektriciteit steeg met 41%.
 
=== Energie voor energie ===
Brandstof en elektriciteit wordt deels gebruikt voor constructie, onderhoud en sloop/hergebruik van installaties die brandstof en elektriciteit produceren, zoals olieboortorens, uranium isotoopscheiding en windturbines.
Voor het nuttig effect van deze producenten moet de verhouding van de energieopbrengst tot de energiekosten groot genoeg zijn (Engels: '''EROEI''' energy returned on energy invested of '''EROI''' energy return on investment).
Er is weinig overeenstemming in de technische literatuur over de berekening van deze verhoudingen uit de energiebalansen.
Zie verder [[Energierendement op investering]].
 
== Zie ook ==
* Energiebeleid: [[Energietransitie]], [[Energiesubsidie]]
 
== Verdere studie ==
* Milieu-effect: [[Opwarming van de Aarde]], [[Fossiele brandstof]]


{{Appendix}}
{{Appendix}}
[[Categorie:Energie]]
[[Categorie:Economie]]
[[Categorie:Statistiek]]

Huidige versie van 19 jun 2021 om 08:56

De energiebalans is de statistische boekhouding van alle energie gewonnen uit natuurlijke bronnen, verhandeld en geconverteerd voor eindgebruikers.[1] Het zijn dus gegevens over de hele energievoorziening: het winnen en gebruiksklaar maken van brandstof, het opwekken van elektriciteit, en het energietransport in de wereld. Dat is een gigantische industrie die ca 10% van alle bestedingen in de wereld betreft,[2] en van groot belang is voor economie en leefbaarheid.

Veel landen publiceren statistieken over de energievoorziening van eigen land of ook van andere landen of de wereld, bijv. Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik[3] van het nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek en World Energy Balances van één van de grootste organisaties op dit gebied, het Internationaal Energieagentschap IEA.

Vereenvoudigd is de energiebalans van elk land een tabel met kolommen voor de verschillende energiesoorten:

  • Fossiel | Nucleair | Waterkracht | Zon & Wind | Biomassa | Elektriciteit | Totaal

De rijen tonen de statistiek van de stappen op de weg van energiewinning naar energiegebruik:

  • Op de 1ste rij staat wat het land zelf produceert. Op de 2e en 3e rij staan import en export.
  • Een rij met per energiesoort de sommen van productie en import onder aftrek van export (TPES).
  • Rijen met energie omzettingen, bv. hoeveel fossiele en nucleaire energie (met mintekens) wordt gebruikt om elektriciteit op te wekken en hoeveel dat oplevert. De Totaalkolom geeft het conversieverlies (minteken).
  • Een rij met wat per energiesoort na de omzettingen resteert voor eindgebruik (TFC).
  • Rijen met het gebruik in verschillende sectoren o.a. industrie, transport, woningen, landbouw.
  • Tenslotte een rij niet-energie (bv. asfalt).

De energiebalansen van alle landen zijn een omvangrijke database.

Het artikel Wereldenergievoorziening biedt een beknopte beschrijving en samenvatting in tabellen van de energievoorziening van de landen en regio's die het meest produceren en consumeren.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow