Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dierlijk magnetisme
Dierlijk magnetisme is, naar men in de 18e eeuw veronderstelde, een met elektromagnetisme vergelijkbare, onzichtbare natuurlijke kracht die een invloed die alle levende/bewegende wezens (mensen, dieren, planten, enz.) bezitten.
De theorie werd verspreid door Franz Anton Mesmer (1734-1815) en staat ook bekend als mesmerisme. Mesmer geloofde dat er een magnetische vloeistof in het lichaam stroomde en dat deze magnetische kracht een fysieke uitwerking kon hebben die gezondheid en ziekte kon beïnvloeden. Ziekte zou een gevolg zijn van een verstoring van de vitale kracht.
Hij stelde dat hij de magnetische vloeistof kon manipuleren en herverdelen met zijn handen of met magneten, en zo ziekten kon genezen. Hij gebruikte rituelen, zoals het laten rondgaan van patiënten om een vat gevuld met magnetisch water, of het gebruik van zijn handen en ogen om zogenaamde ’magnetische stromen’ te richten. Velen van zijn patiënten rapporteerden een verbetering van hun symptomen, wat Mesmer toeschreef aan zijn behandelingen.
Omstreden
De behandelmethode (ook wel hypnotisme genoemd), waarbij ook hypnosetechnieken werden gebruikt (’mesmeriseren’), kreeg destijds grote publieke aandacht. Mesmer probeerde hardnekkig, maar zonder enig succes, wetenschappelijke erkenning te krijgen voor zijn ideeën. De ideeën en methoden waren omstreden. Veel van zijn tijdgenoten beschouwden zijn theorieën als onwetenschappelijk en zijn praktijken als oplichterij. Een Franse commissie onder leiding van Benjamin Franklin onderzocht zijn praktijken en concludeerde dat er geen bewijs was voor het bestaan van dierlijk magnetisme en dat de waargenomen effecten waarschijnlijk te wijten waren aan suggestie.
Dierlijk magnetisme was van grote medische en spirituele betekenis, maar werd vanaf het midden van de 19e eeuw steeds meer verworpen. Opvolgertechnieken hebben een marginale betekenis in de esoterie.
Invloed
Ondanks de controverse leidden Mesmers ideeën en praktijken indirect tot de ontwikkeling van hypnose en moderne psychotherapie. Zijn volgeling, de Marquis de Puységur, ontdekte een staat van ’magnetische slaap’, die veel leek op wat we nu hypnose noemen.
Moderne perceptie
Tegenwoordig wordt dierlijk magnetisme beschouwd als pseudowetenschappelijk. Het concept dat de geest een invloed uitoefent op het lichaam, en het idee dat suggestie en overtuiging een rol kunnen spelen bij genezing, zijn geaccepteerde aspecten van de psychologie en geneeskunde geworden.