Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Christelijke jaartelling: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (puntjes, typfout)
(enz)
Regel 1: Regel 1:
De jaartelling die bekend staat als de ’'''christelijke jaartelling'''’ of '''[[Anno Domini]]'''-jaartelling is de [[jaartelling]] die door de monnik [[Dionysius Exiguus]] werd opgesteld bij het berekenen van paasdatums, en die vooral sinds de achtste eeuw door toedoen [[Beda Venerabilis]] werd verspreid. In vele landen, in het bijzonder in de westerse wereld, is de christelijke jaartelling de gebruikelijke jaartelling. Ze wordt daarom ook de ’gewone’ of ’gebruikelijke’ ’jaartelling’ of ’tijdrekening’ genoemd.
De jaartelling die bekend staat als de ’'''christelijke jaartelling'''’ of '''[[Anno Domini]]'''-jaartelling is de [[jaartelling]] die door de monnik [[Dionysius Exiguus]] werd opgesteld bij het berekenen van paasdatums, en die in de achtste eeuw werd bewerkt door [[Beda Venerabilis]], door wiens toedoen deze jaartelling werd verspreid. In vele landen, in het bijzonder in de westerse wereld, is de christelijke jaartelling de gebruikelijke jaartelling. Ze wordt daarom ook de ’gewone’ of ’gebruikelijke’ ’jaartelling’ of ’tijdrekening’ genoemd.


==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
Regel 14: Regel 14:


==Andere christelijke jaartellingen==
==Andere christelijke jaartellingen==
* In de chronologie van [[Sextus Iulius Africanus]] (ca. 160–240) werd het jaar 5501 v. Chr. die berekend als jaar van de schepping der wereld. Er werd dikwijls naar dit werk verwezen.
* In de chronologie van [[Sextus Iulius Africanus]] (ca. 160–240) werd het jaar 5501 v. Chr. berekend als jaar van de schepping der wereld. Er werd dikwijls naar dit werk verwezen.


* Het [[Oostromeinse rijk]] gebruikte een jaartelling vanaf de [[schepping]] van de wereld, op basis van de getallen uit de Griekse bijbelvertaling, de [[Septuaginta]]. Zo rekenden ze met het jaar 5501 v. Chr. of 5508 v. Chr. Deze jaartelling bleef in de geschiedenis van Rusland bewaard tot in 1699, toen [[Peter de Grote]] in december verordende, dat vanaf 1 januari van het volgende jaar (het jaar 7208 volgens hun oude rekenmethode) men het jaartal 1700 n. Chr. diende te gebruiken.
* Het [[Oostromeinse rijk]] gebruikte een jaartelling vanaf de [[schepping]] van de wereld, op basis van de getallen uit de Griekse bijbelvertaling, de [[Septuaginta]]. Zo rekenden ze met het jaar 5501 v. Chr. of 5508 v. Chr. Deze jaartelling bleef in de geschiedenis van Rusland bewaard tot in 1699, toen [[Peter de Grote]] in december verordende, dat vanaf 1 januari van het volgende jaar (het jaar 7208 volgens hun oude rekenmethode) men het jaartal 1700 n. Chr. diende te gebruiken.
Regel 26: Regel 26:
* De [[Koptische kalender]] van de [[Koptische kerk]] rekent nog met de intronisatie van [[Diocletianus]] op 29 augustus 284 (juliaanse datum) als beginpunt (Tijdperk van Diocletianus, eveneens afgekort als ''A. D.'').
* De [[Koptische kalender]] van de [[Koptische kerk]] rekent nog met de intronisatie van [[Diocletianus]] op 29 augustus 284 (juliaanse datum) als beginpunt (Tijdperk van Diocletianus, eveneens afgekort als ''A. D.'').


* De [[Etiopische kalender]] baseert zich ook op de geboorte van [[Jezus Christus]], maar volgens oorspronkelijke berekeningen van [[Dionysius Exiguus]]. De abwijking met de aangepaste telling volgens Beda Venerabilis in de [[gregoriaanse kalender]] betraagt ongeveer 7 jaar en negen maanden.
* De [[Etiopische kalender]] baseert zich ook op de geboorte van [[Jezus Christus]], maar volgens oorspronkelijke berekeningen van [[Dionysius Exiguus]]. De afwijking met de aangepaste telling volgens Beda Venerabilis in de [[gregoriaanse kalender]] bedraagt ongeveer 7 jaar en negen maanden.


==Zie ook==
==Zie ook==

Versie van 28 feb 2012 16:12

De jaartelling die bekend staat als de ’christelijke jaartelling’ of Anno Domini-jaartelling is de jaartelling die door de monnik Dionysius Exiguus werd opgesteld bij het berekenen van paasdatums, en die in de achtste eeuw werd bewerkt door Beda Venerabilis, door wiens toedoen deze jaartelling werd verspreid. In vele landen, in het bijzonder in de westerse wereld, is de christelijke jaartelling de gebruikelijke jaartelling. Ze wordt daarom ook de ’gewone’ of ’gebruikelijke’ ’jaartelling’ of ’tijdrekening’ genoemd.

Geschiedenis

In het jaar 525 gaf paus Johannes I de opdracht aan de Scytische monnik Dionysius Exiguus om een tijdrekenkundig systeem te ontwikkelen dat de kerken in staat zou stellen een officiële paasdatum vast te stellen. Dionysius creëerde de jaartelling als hulpmiddel bij het opstellen van zijn paastabel. Hij presenteerde de resultaten in of kort na het jaar 525 aan officiële vertegenwoordigers van paus Johannes I, zonder dat dit op dat moment tot het invoeren van een nieuwe jaartelling leidde.

Deze jaartelling was door Dionysius Exiguus bedoeld om te beginnen met de incarnatie van Jezus Christus. Hij had zijn tabel namelijk gebaseerd op de indicties van Diocletianus, maar schreef naar de bisschop Petronius: „Wij hebben niet gewild onze cycli met de herinnering van een goddeloze en vervolger (d.i. Diocletianus) te verbinden, maar wij hebben eerder gekozen vanaf de incarnatie van onze Heer Jezus Christus (ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi) de jaarperiodes te markeren, aangezien hieruit het begin van onze notie van onze hoop zou blijken, en de reden van het herstel van de mensheid, dit is, het lijden van onze Verlosser, duidelijk aan het licht zou komen.”[1] Volgens moderne historici werd Jezus, ervan uitgaand dat hij bestond, echter een aantal jaren voor het jaar 1 geboren. De christelijke jaartelling geeft dus niet exact aan hoeveel jaren er zijn verstreken sinds het moment dat Jezus werd geboren (het verschil is ongeveer vier jaar).

De angelsaksische chronoloog en historicus Beda Venerabilis schreef in 731 zijn „Kerkgeschiedenis van het Engelse volk”. Daarin gebruikte hij een bewerking van Dionysius Exiguus’ chronologie. Door zijn toedoen verspreidde de ’Anno Domini’- of ’christelijke jaartelling’ zich daadwerkelijk over Engeland en van daaruit naar het vasteland als een volwaardig systeem voor het dateren van historische en van actuele gebeurtenissen. Rond het jaar 1060 werd de ’Anno Domini’-jaartelling door de kerk in Rome definitief in gebruik genomen. Naarmate men meer gebruik ging maken van de ’Anno Domini’-jaartelling raakte de ’ab urbe condita’-telling in onbruik.

Jaartelling en kalender

Onderscheid dient te worden gemaakt tussen de twee complementaire begrippen jaartelling en kalender. De in Rome gebruikte kalender werd sinds het concilie van Nicaea in het jaar 325 de officiële kalender van de kerk. Gedurende de hele tijd dat de christelijke jaartelling in gebruik is, namelijk vanaf de achtste eeuw tot op heden, werd er slechts een keer een wijziging aangebracht in het gebruik van de kalender, namelijk in het jaar 1582. De Romeinse kalender onderging sinds de stichting van Rome in de achtste eeuw voor Chr. een aantal aanpassingen. De voorlaatste grondige wijziging was de juliaanse kalender (die gebruikt werd van 46/45 voor Christus tot 1582), de laatste aanpassing was de gregoriaanse kalender (vanaf het jaar 1582). De bij de ’christelijke jaartelling’ behorende kalender was dus van 325 tot 1582 de juliaanse, en daarna de gregoriaanse kalender.

Men kan niet zomaar spreken van een Romeinse jaartelling. Enerzijds zou men de ab urbe condita-jaartelling de Romeinse jaartelling kunnen noemen, maar toen deze in gebruik genomen werd, was er reeds meer dan een millennium Romeinse geschiedenis voorbij. Dat men daarentegen wel van de christelijke jaartelling spreekt, rechtvaardigt men door het feit dat het Dionysius Exiguus’ bedoeling was om deze jaartelling met Jezus’ incarnatie te laten beginnen. Dat Jezus in werkelijkheid reeds een aantal jaren voor het jaar 1 werd geboren (volgens de New Catholic Encyclopedia 4 tot 7 jaar voordien), verandert daar niet zo veel aan.

Andere christelijke jaartellingen

  • In de chronologie van Sextus Iulius Africanus (ca. 160–240) werd het jaar 5501 v. Chr. berekend als jaar van de schepping der wereld. Er werd dikwijls naar dit werk verwezen.
  • Het Oostromeinse rijk gebruikte een jaartelling vanaf de schepping van de wereld, op basis van de getallen uit de Griekse bijbelvertaling, de Septuaginta. Zo rekenden ze met het jaar 5501 v. Chr. of 5508 v. Chr. Deze jaartelling bleef in de geschiedenis van Rusland bewaard tot in 1699, toen Peter de Grote in december verordende, dat vanaf 1 januari van het volgende jaar (het jaar 7208 volgens hun oude rekenmethode) men het jaartal 1700 n. Chr. diende te gebruiken.
  • Paus Gregorius XIII gaf de protestantse humanist Joseph Justus Scaliger (1540–1609) de opdracht om een samenhangende chronologie van historische gebeurtenissen op te stellen. Volgens Scaligers berekening uit het jaar 1583, dateerde hij de schepping in het jaar 3950 v. Chr.
  • Ook de Joodse kalender neemt een scheppingsdatum als beginpunt, en neemt hiervoor 7 oktober 3761 v. Chr. Het systeem van de huidige joodse kalender en tijdrekening werd vooral door Hillel II in 359 n. Chr. vastgelegd.

Zie ook

Noten

  1. º Dionysius Exiguus, Liber de Paschate II.
rel=nofollow