Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Buitenpoorter
Een buitenpoorter (ook wel landpoorter, hagepoorter of paalburger) was iemand die de burgerrechten van een stad genoot, maar buiten het gebied van deze stad woonde. Wat deze rechtelijke status precies inhield, kon van stad tot stad wat variëren.
Geschiedenis
Deze status kwam vanaf de 13e eeuw voor in het Duitse Rijk en Frankrijk, en vanaf de 14e eeuw in Vlaanderen en Brabant.[1] Pas in 1796 als gevolg van de Franse Revolutie verdween de regeling van het poorterschap en daarmee ook het buitenpoorterschap.
Voor- en nadelen
Om het buitenpoorterschap te kunnen verkrijgen, moest men poortersgeld betalen aan de stad waavan men buitenpoorter was. Anderzijds was de buitenpoorter vrijgesteld van belasting aan de heer van het gebied waarin hij woonde. Bijvoorbeeld had de plaatselijke leenheer het recht om bij het overlijden van het beste stuk roerend goed of vee te kiezen uit de erfenis, het zogenaamde beste kateel, dode hand of keurmede. [2] Dit recht werd door de bevolking als bijzonder hatelijk ervaren, en was beslist een reden waarom velen het buitenpoorterschap aanvroegen. De buitenpoorter viel niet onder de wetgeving van de plaatselijke heer, maar onder de wettelijke regelingen van de stad waarvan hij het buitenpoorterschap had. Dit was voor de plaatselijke heren heel vervelend, want zij moesten in het feodale stelsel op hun beurt belasting betalen aan hun leenheren. De belasting moest worden betaald door een kleiner aantal bewoners, wat ook voor de medebewoners onaangenaam was. De buitenpoorterij was een punt op de agenda bij de onderhandelingen tussen Willem V en de steden in 1354 en 1355.[3] Een aantal steden (Haarlem, Delft, Leiden, Amsterdam, Rotterdam, Schiedam en Alkmaar) beloofde dat zij van hun burgers (poorters) zouden verlangen dat zij in de stad zouden wonen.[3]
Het buitenpoorterschap werd niet overal door de kinderen overgeërfd.
Weblinks
- Woordenboek der Nederlandse Taal, buitenpoorter
Een aantal plaatselijke websites met namen van Buitenpoorters:
- Kortrijk http://search.arch.be/ead/BE-A0516_109054_107734_DUT (Belgisch staatsarchief)
- Munkzwalm didier-snauwaert.be
- Pollare heemkundigekringpollare.be
- Gentse buitenpoorters te Wachtebeke freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com
Verwijzingen
- º Graven op zoek naar geld: de inkomsten van de graven van Holland en Zeeland, 1389-1433 p. 26
- º Thijs Lambrecht, Een grote hoeve in een klein dorp: relaties van arbeid en pacht op het Vlaamse platteland tijdens de 18de eeuw, 2002. p. 52.
- ↑ 3,0 3,1 Graven op zoek naar geld: de inkomsten van de graven van Holland en Zeeland, 1389-1433 p. 27