Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
'''Bert van Sprang''' ([[Tilburg]], 20 juni [[1944]]) is de oprichter van de [[Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde]] van de [[NVWS|Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde]] (NVWS) in 1967. Van Sprang heeft in de jaren 60, 70 en 80 veel bijgedragen aan de populariteit van [[astronomie|sterrenkunde]] onder jongeren in de leeftijd van 7 tot 20 jaar. Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste jeugdverenigingen voor sterrenkunde ter wereld met ruim 1800 leden in Nederland. Hij was eveneens programmaleider van het [[Planetarium|Zeiss-planetarium]] van de ''[[Haagsche Courant]]'' in Den Haag, totdat dit in februari 1976 door brand werd verwoest.
'''Bert van Sprang''' ([[Tilburg]], 20 juni [[1944]]) is de oprichter van de [[Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde]] van de [[NVWS|Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde]] (NVWS) in 1967. Van Sprang heeft in de jaren 60, 70 en 80 veel bijgedragen aan de populariteit van [[astronomie|sterrenkunde]] onder jongeren in de leeftijd van 7 tot 20 jaar. Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste jeugdverenigingen voor sterrenkunde ter wereld met ruim 1800 leden in Nederland. Hij was eveneens programmaleider van het [[Planetarium|Zeiss-planetarium]] van de ''[[Haagsche Courant]]'' in Den Haag, totdat dit in februari 1976 door brand werd verwoest.
[[File:Bert van Sprang Zeiss-planetarium van de Haagsche Courant in Den Haag.jpg|Bert van Sprang als programmaleider van het Zeiss-planetarium van de Haagsche Courant in Den Haag|600px]]
[[File:Bert van Sprang Zeiss-planetarium van de Haagsche Courant in Den Haag.jpg|thumb|Bert van Sprang als programmaleider van het Zeiss-planetarium van de Haagsche Courant in Den Haag|600px]]
In 1979 ontving hij de Simon Stevin-kijker uitgereikt door [[Cornelis (Kees) de Jager|prof. dr. C. de Jager]] en in 1987 werd een [[planetoïde]] [[van Sprang (planetoïde)|(3098) van Sprang]] naar hem vernoemd.
In 1979 ontving hij de Simon Stevin-kijker uitgereikt door [[Cornelis (Kees) de Jager|prof. dr. C. de Jager]] en in 1987 werd een [[planetoïde]] [[van Sprang (planetoïde)|(3098) van Sprang]] naar hem vernoemd.
Regel 27:
Regel 27:
Bert van Sprang heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het populariseren van de sterrenkunde onder jongeren tussen de 7 en 20 jaar. De meeste van de duizenden JWG-leden hebben zelf astronomische waarnemingen gedaan en een groot aantal van hen deed dat met de zelfbouw JWG-telescoop. Velen hebben gekozen voor een studie astronomie en sommigen zijn thans werkzaam als astronoom.
Bert van Sprang heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het populariseren van de sterrenkunde onder jongeren tussen de 7 en 20 jaar. De meeste van de duizenden JWG-leden hebben zelf astronomische waarnemingen gedaan en een groot aantal van hen deed dat met de zelfbouw JWG-telescoop. Velen hebben gekozen voor een studie astronomie en sommigen zijn thans werkzaam als astronoom.
* [[Geert Vinke]] (1952): Indirect is Bert van grote betekenis geweest voor mijn leven: via de JWG heb ik mijn vrouw Ineke leren kennen. En omdat de Nederlandse delegatie in een van de eerste IAYC-kampen in Rennefeld de ontspanning moest verzorgen, hebben we in de kantine van de Haagsche Courant volksdansen aangeleerd, die ik mocht begeleiden op accordeon. Dat was het begin van een levenslange belangstelling voor volksmuziek. Rond diezelfde tijd, begin jaren zeventig, ging ik regelmatig met Bert biljarten in de Wagenstraat, en die traditie hebben we een jaar of tien terug weer opgepakt. We deden ook wel wat aan sterrenkunde. Zo kwam Bert, eind jaren zestig, met Rob Lieveloo op zijn Batavusbromfiets (dat was dus nog vóór die lichtblauwe kever) naar Sterrenwacht Almelo, op het erf bij Jan Holsbrink. Veel plezier gehad bij de JWG en veel geleerd!
* [[Jürgen Renn]] (1956) Dr., Professor, Freie Universität Berlin, Humboldt Universität zu Berlin, Director at the Max Planck Institute for the History of Science: Bert speelde een cruciale rol in mijn leven en ik blijf hem daar altijd dankbaar voor. Hij heeft me aangezet mijn passie voor de wetenschap na te leven en een sociale en kosmopolitische visie op de wereld.
* [[Geert Vinke]] (1952): Indirect is Bert van grote betekenis geweest voor mijn persoonlijk als voor de sterrenkunde. Zo kwam Bert, eind jaren zestig, met Rob Lieveloo naar Sterrenwacht Almelo, op het erf bij Jan Holsbrink. Veel plezier gehad bij de JWG en veel geleerd!
* [[Govert Schilling]] (1956): Met zijn onstuitbare enthousiasme heeft Bert van Sprang in de jaren '70 en '80 bij honderden jongens en meisjes de belangstelling voor het heelal aangewakkerd. Mij heeft hij geleerd hoe je ingewikkelde dingen duidelijk kunt maken voor een breed publiek; daar heb ik nog dagelijks profijt van.
* [[Govert Schilling]] (1956): Met zijn onstuitbare enthousiasme heeft Bert van Sprang in de jaren '70 en '80 bij honderden jongens en meisjes de belangstelling voor het heelal aangewakkerd. Mij heeft hij geleerd hoe je ingewikkelde dingen duidelijk kunt maken voor een breed publiek; daar heb ik nog dagelijks profijt van.
* [[Jürgen Renn]] (1956) Dr., Professor, Freie Universität Berlin, Humboldt Universität zu Berlin, Director at the Max Planck Institute for the History of Science: Bert speelde een cruciale rol in mijn leven en ik blijf hem daar altijd dankbaar voor. Hij heeft me aangezet mijn passie voor de wetenschap na te leven en een sociale en kosmopolitische visie op de wereld.
== Betekenis voor de JWG ==
== Betekenis voor de JWG ==
Regel 39:
Regel 39:
Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste sterrenkundeverenigingen voor jongeren in de wereld met meer dan 1800 leden in Nederland.
Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste sterrenkundeverenigingen voor jongeren in de wereld met meer dan 1800 leden in Nederland.
[[File:Eerste Jongerenkamp JWG 1976.jpg|Het eerste jongerenkamp in 1976 met Bert van Sprang, Sjoukje en Hans Grond als leiding|600px]]
[[File:Eerste Jongerenkamp JWG 1976.jpg|thumb|Het eerste jongerenkamp in 1976 met Bert van Sprang, Sjoukje en Hans Grond als leiding|600px]]
== Bibliografie ==
== Bibliografie ==
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''De levensloop van de zon'', Stichting De Koepel, 1979
* Bert van Sprang, ''Stercatalogus'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1970
* Bert van Sprang, ''Eenvoudige sterrenkundige berekeningen'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1973
* Bert van Sprang, ''Messierlijst'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
* Bert van Sprang, ''Sterrenkunde voor Jongeren'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
* Bert van Sprang, ''Weet jij veel?'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1977
* Bert van Sprang, ''Sterrenkunde praktica'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Coördinatenstelsels'' Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, i.s.m. de Haagsche Courant
* Anne Marie Louwerse & Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Nederlandse handleiding bij de Popular Star Atlas'' Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde
* Dik van den Oudenalder & Bert van Sprang, [[Media:JWG 35 Bouw zelf een sterrenkijker.pdf|JWG 35 Bouw zelf een sterrenkijker]], Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1981 [[File:JWG 35 Bouw zelf een sterrenkijker.pdf|thumb|JWG 35 Bouw zelf een sterrenkijker]]
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''De levensloop van de zon'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde i.s.m. de Haagsche Courant
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Kursus helderheid en magnitude'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, zomer 1979
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Wegwijs in Universum, Een handig opzoekboek voor JWG-leden'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, zomer 1980
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Kometen'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, najaar 1981
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Meteoren'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, najaar 1981
* Bert van Sprang, ''Jongerenkursus Sterrenkunde 1.'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
* Bert van Sprang, ''Jongerenkursus Sterrenkunde 2.'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
* Bert van Sprang, ''Jongerenkursus Sterrenkunde 3.'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
* Bert van Sprang, ''Weet je veel'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1995
* Bert van Sprang, ''Veranderlijke Sterren'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1981
* Govert Schilling & Bert van Sprang, ''Wegwijs in de Sterrenkunde'', Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde
* Bert van Sprang, ''Wegwijs in het zonnestelsel'', Stichting Universum, 1988, ISBN 90-800205-1-6
* Bert van Sprang, ''Wegwijs in het zonnestelsel'', Stichting Universum, 1988, ISBN 90-800205-1-6
{{Appendix|2=
{{Appendix|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Bert van Sprang|oldid=490909877|datum=20120917}}
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel=Bert van Sprang|oldid=490909877|datum=20120917}}
Bert van Sprang (Tilburg, 20 juni 1944) is de oprichter van de Jongerenwerkgroep voor Sterrenkunde van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (NVWS) in 1967. Van Sprang heeft in de jaren 60, 70 en 80 veel bijgedragen aan de populariteit van sterrenkunde onder jongeren in de leeftijd van 7 tot 20 jaar. Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste jeugdverenigingen voor sterrenkunde ter wereld met ruim 1800 leden in Nederland. Hij was eveneens programmaleider van het Zeiss-planetarium van de Haagsche Courant in Den Haag, totdat dit in februari 1976 door brand werd verwoest.
Bert van Sprang is op elfjarige leeftijd door zijn vriend Jacques van de Ven enthousiast geraakt voor de astronomie. In 1960 richtte hij de Vereniging Jonge Sterrenkundige Amateurs op (VJSA) voor amateurs met de leeftijd tussen de 7 en 20 jaar. In 1967, inmiddels met 200 leden, sloten zij zich aan bij de NVWS.
Amateurastronomie is één van de weinige takken van wetenschap waar amateurs door hun waarnemingen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de wetenschappelijke kennis over het heelal.
Bert van Sprang heeft in belangrijke mate bijgedragen aan het populariseren van de sterrenkunde onder jongeren tussen de 7 en 20 jaar. De meeste van de duizenden JWG-leden hebben zelf astronomische waarnemingen gedaan en een groot aantal van hen deed dat met de zelfbouw JWG-telescoop. Velen hebben gekozen voor een studie astronomie en sommigen zijn thans werkzaam als astronoom.
Jürgen Renn (1956) Dr., Professor, Freie Universität Berlin, Humboldt Universität zu Berlin, Director at the Max Planck Institute for the History of Science: Bert speelde een cruciale rol in mijn leven en ik blijf hem daar altijd dankbaar voor. Hij heeft me aangezet mijn passie voor de wetenschap na te leven en een sociale en kosmopolitische visie op de wereld.
Geert Vinke (1952): Indirect is Bert van grote betekenis geweest voor mijn persoonlijk als voor de sterrenkunde. Zo kwam Bert, eind jaren zestig, met Rob Lieveloo naar Sterrenwacht Almelo, op het erf bij Jan Holsbrink. Veel plezier gehad bij de JWG en veel geleerd!
Govert Schilling (1956): Met zijn onstuitbare enthousiasme heeft Bert van Sprang in de jaren '70 en '80 bij honderden jongens en meisjes de belangstelling voor het heelal aangewakkerd. Mij heeft hij geleerd hoe je ingewikkelde dingen duidelijk kunt maken voor een breed publiek; daar heb ik nog dagelijks profijt van.
Betekenis voor de JWG
In 1967 sloot Bert van Sprang zich met de Vereniging Jonge Sterrenkundige Amateurs als Jongerenwerkgroep aan bij de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde. Hij is initiatiefnemer voor tientallen afdelingen van de JWG in even zovele plaatsen. Naast oprichter van de JWG was Bert van Sprang mede-organisator van vele tientallen sterrenkundige zomer- en weekendkampen, initiatiefnemer van de International Astronomical Youth Camps, auteur van tientallen brochures over uiteenlopende sterrenkundige onderwerpen, mede-oprichter van de Belgische JVS (Jongeren Vereniging voor Sterrenkunde) en een centrale figuur in het grootschalige JWG-zelfbouwkijkerproject: onder zijn leiding zijn sinds 1975 ca. 400 lenzenkijkers met een opening van 60 mm gebouwd door jongeren vanaf 9 jaar.
Bert hield persoonlijk contact met de vele JWG-leden en in zijn legendarische lichtblauwe kevertje reisde hij heel Nederland door om nieuwe leden op te zoeken en kennis te maken met de ouders.
Onder zijn leiding groeide de JWG uit tot een van de grootste sterrenkundeverenigingen voor jongeren in de wereld met meer dan 1800 leden in Nederland.
Bert van Sprang, Stercatalogus, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1970
Bert van Sprang, Eenvoudige sterrenkundige berekeningen, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1973
Bert van Sprang, Messierlijst, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
Bert van Sprang, Sterrenkunde voor Jongeren, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
Bert van Sprang, Weet jij veel?, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1977
Bert van Sprang, Sterrenkunde praktica, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1976
Govert Schilling & Bert van Sprang, Coördinatenstelsels Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, i.s.m. de Haagsche Courant
Anne Marie Louwerse & Govert Schilling & Bert van Sprang, Nederlandse handleiding bij de Popular Star Atlas Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde
Govert Schilling & Bert van Sprang, De levensloop van de zon, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde i.s.m. de Haagsche Courant
Govert Schilling & Bert van Sprang, Kursus helderheid en magnitude, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, zomer 1979
Govert Schilling & Bert van Sprang, Wegwijs in Universum, Een handig opzoekboek voor JWG-leden, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, zomer 1980
Govert Schilling & Bert van Sprang, Kometen, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, najaar 1981
Govert Schilling & Bert van Sprang, Meteoren, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, najaar 1981
Bert van Sprang, Jongerenkursus Sterrenkunde 1., Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
Bert van Sprang, Jongerenkursus Sterrenkunde 2., Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
Bert van Sprang, Jongerenkursus Sterrenkunde 3., Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1983
Bert van Sprang, Weet je veel, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1995
Bert van Sprang, Veranderlijke Sterren, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde, 1981
Govert Schilling & Bert van Sprang, Wegwijs in de Sterrenkunde, Jongeren Werkgroep Nederlandse Vereniging voor Weer en Sterrenkunde
Bert van Sprang, Wegwijs in het zonnestelsel, Stichting Universum, 1988, ISBN 90-800205-1-6
