Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Berlindis van Meerbeke: verschil tussen versies
(+) |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (5 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Church of Saint Peter at Meerbeeke (Ninove) Belgium.jpg|thumb|De St-Pieterskerk te Meerbeke | [[Bestand:Church of Saint Peter at Meerbeeke (Ninove) Belgium.jpg|thumb|De St-Pieterskerk te Meerbeke, mogelijk gesticht ofwel door Berlindis’ vader, ofwel als grafkapel voor de H. Berlindis.<br>De kerk is sinds 4 mei 1944 beschermd. [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/9410 Onroerend erfgoed nr 9410]]] | ||
De heilige ''' | De heilige '''Berlindis''' of '''Berlendis'''<ref>in de oude hagiografieën als Berlendis, vandaag overwegend als Berlindis. In het Frans Bellaude; Engels vaak Berlinda.</ref> (overleden te [[Meerbeke (Ninove)|Meerbeke]], ca. 698/702 of tussen 936 en 941) is een [[Hertogdom Brabant|Brabantse]] heilige die voornamelijk wordt vereerd in Meerbeke. | ||
== | ==''Vita S. Berlendis''== | ||
Volgens de ''Vita S. Berlendis'', geschreven tussen 1049 en 1051 door abt [[Hugo van Lobbes]] (1033-1053), was | Volgens de ''Vita S. Berlendis'', geschreven tussen 1049 en 1051 door abt [[Hugo van Lobbes]] (1033-1053), was Berlindis een dochter van Odelard (of Adelardus), graaf in de [[Brabantgouw]] ten tijde van hertog [[Witger van Lotharingen]]. Haar moeder was volgens de [[hagiografie|hagiograaf]] de heilige [[Nona van Meerbeke|Nona]], een nicht van de heilige [[Amandus]]. | ||
Hun versterkte villa zou zich hebben bevonden waar in latere tijd het „Hof ter Winningen” of het „Kasteelke” stond.<ref name=Ninove>[http://www.ninove.be/nl/734/content/1427/meerbeke.html Deelgemeente Meerbeke], op website Ninove.be</ref> Hun zoon Eligard zou zijn gesneuveld in één van de vele burgeroorlogen uit die tijd.<ref name=Ninove/> | Hun versterkte villa zou zich hebben bevonden waar in latere tijd het „Hof ter Winningen” of het „Kasteelke” stond.<ref name=Ninove>[http://www.ninove.be/nl/734/content/1427/meerbeke.html Deelgemeente Meerbeke], op website Ninove.be</ref> Hun zoon Eligard zou zijn gesneuveld in één van de vele burgeroorlogen uit die tijd.<ref name=Ninove/> | ||
Haar moeder, Nona, overleed toen Berlindis twaalf jaar was. Berlindis verzorgde haar melaatse vader, maar reinigde zijn drinkbeker vooraleer zij er zelf van dronk. Toen hij dit zag, was hij zo verontwaardigd dat hij haar onterfde en al zijn bezittingen overmaakte aan de [[abdij van Nijvel]]. Berlindis vond een onderkomen in het benedictijns klooster te [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)|Moorsel]]. Na het overlijden van haar vader keerde ze terug naar Meerbeke, waar zij en enkele andere vrouwen verbleven in de Sint-Pieterskerk die door haar vader werd gesticht. Zij zouden volgens de kloosterregel van de H. [[Benedictus]] hebben geleefd en zich aan de armenzorg en ziekenverpleging hebben gewijd.<ref name=Ninove/> Volgens de beschrijving at zij alleen maar brood en dronk zij dronk niets dan water, behalve op zon- en feestdagen. De plaats waar de put was waar zij volgens de overlevering water haalde, bevindt zich op het einde van een voetwegje aan het café Berlindisput. | |||
Volgens de traditie overleed zij in 702 of 698. | Volgens de traditie overleed zij in 702 of 698. | ||
==Historisch onderzoek== | ==Historisch onderzoek== | ||
Volgens historiografisch onderzoek leefde Berlindis waarschijnlijk niet in de zevende eeuw leefde zoals haar vita beschrijft, maar wellicht in de periode na de verdrijving van de [[Noormannen]] (omstreeks 900). Haar vader Odelard was wellicht een krijgsheer van paltsgraaf Wigerik van Lotharingen (overleden 922/923) en zou tussen 919 en 924 overleden zijn. De heilige Berlindis stierf zeventien jaar na de dood van haar vader, waarschijnlijk dus tussen 936 en 941. De relatie met historische personages uit het Merovingische tijdvak zou daarom onjuist zijn.<ref>Van Droogenbroeck, ''Hugo van Lobbes'', p. 649-684.</ref> In vroege kronieken wordt nog geen melding gemaakt van een verering van Nona en Celsa, maar rond het begin van de 15e eeuw was hun gezamenlijke verering reeds een gevestigde traditie.<ref>{{Aut|P. A. De Mol}}, {{Google boek|id=QInGS00AqNoC|p=PA24|titel=Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis}}, p. 24</ref> | |||
== | == Iconografie == | ||
Berlindis wordt voorgesteld als een non, meestal met een kelk in de hand als iconografisch attribuut. De kelk, die verwijst naar de drinkbeker van haar vader, werd ook opgenomen in het [[heraldiek|heraldische]] wapen van Meerbeke. Als beschermster van het vee wordt ze soms ook afgebeeld met een koe in haar buurt.<ref>{{Aut|Stijn van der Linden}}, ''De heiligen'', ISBN 9789025415907 , citaat op [http://www.dagelijksevangelie.org/main.php?language=NL&module=saintfeast&localdate=20130203&id=511&fd=0 dagelijksevangelie.org]</ref> | |||
==Verering== | |||
De heilige Berlindis wordt aanroepen tegen veeziekten en is ook een [[beschermheilige]] van de bomen.<ref>[http://www.dekenaat-ninove.be/4/index.php?option=com_content&task=view&id=13&Itemid=55 Dekenaat Ninove]</ref> | |||
Haar gedenkdag valt op [[3 februari]], samen met [[Nona van Meerbeke|Nona]] en Celsa. De ’winterkermis’ te Meerbeke valt op de zondag die het dichtst bij 2 en 3 februari valt.<ref>[http://www.ninove.be/nl/199/content/554/kermissen.html Kermissen] op Ninove.be</ref> | |||
Op haar feestdag en tijdens de jaarlijkse processie wordt het St. Berlindislied gezongen: | |||
:''„O Sinte Berlindis, verhoor ons bee, bescherm de mensen en het vee.” | |||
Relikwieën van Berlindis worden bewaard in de Sint-Pieterskerk te Meerbeke (Ninove). In Lier prijkt een muurschildering van Berlindis op het plafond van de (gelijknamige) Sint-Pieterskerk. | |||
Een Berlindiskapel bevindt zich te Meerbeke aan de Halsesteenweg, en in Eizeringen op de Frankische [[dries]] ''Ten Nelleken''.<ref>http://www.eizeringen.be/berlindis.php</ref> | |||
In Grotenberge bij [[Zottegem]] is er een St. Berlindisparochie. | |||
== Tekstedities van de vita == | == Tekstedities van de vita == | ||
| Regel 22: | Regel 35: | ||
== Literatuur == | == Literatuur == | ||
*Van der Essen, L., ''Etude critique et littéraire sur les vitae des saints Mérovingiens'', in: ''Recueil de travaux publiées par les membres des conférences d’histoire et de philologie'' 17 (Leuven 1907) | *Van der Essen, L., ''Etude critique et littéraire sur les vitae des saints Mérovingiens'', in: ''Recueil de travaux publiées par les membres des conférences d’histoire et de philologie'' 17 (Leuven 1907) 296–311. | ||
*Van Droogenbroeck, F. J., ''Paltsgraaf Wigerik van Lotharingen, inspiratiebron voor de legendarische graaf Witger in de Vita Gudilae'', in: ''Eigen Schoon en De Brabander'' 93 (2010) | *Van Droogenbroeck, F. J., ''Paltsgraaf Wigerik van Lotharingen, inspiratiebron voor de legendarische graaf Witger in de Vita Gudilae'', in: ''Eigen Schoon en De Brabander'' 93 (2010) 113–136. | ||
*Van Droogenbroeck, F. J., ''Hugo van Lobbes (1033-1053), auteur van de Vita Amalbergae viduae, Vita S. Reinildis en Vita S. Berlendis'', in: ''Eigen Schoon en De Brabander'' 94 (2011) | *Van Droogenbroeck, F. J., ''Hugo van Lobbes (1033-1053), auteur van de Vita Amalbergae viduae, Vita S. Reinildis en Vita S. Berlendis'', in: ''Eigen Schoon en De Brabander'' 94 (2011) 649–684. | ||
* [http://www.narrative-sources.be/naso_link_en.php?link=625 Vita S. Berlendis, Narrative Sources 625] | * [http://www.narrative-sources.be/naso_link_en.php?link=625 Vita S. Berlendis, Narrative Sources 625] | ||
| Regel 31: | Regel 44: | ||
{{Wikidata|Q920511}} | {{Wikidata|Q920511}} | ||
;Verwijzingen | |||
{{References}} | {{References}} | ||
[[Categorie:Heilige in het christendom]] | [[Categorie: Heilige in het christendom]] | ||
[[Categorie:Belgisch heilige of zalige]] | [[Categorie: Belgisch heilige of zalige]] | ||
[[Categorie:Meerbeke (Ninove)]] | [[Categorie: Meerbeke (Ninove)]] | ||
[[Categorie: Overleden in Meerbeke (Ninove)]] | |||
[[Categorie: Benedictijn]] | |||
Huidige versie van 20 aug 2016 om 23:03
_Belgium.jpg)
De kerk is sinds 4 mei 1944 beschermd. Onroerend erfgoed nr 9410
De heilige Berlindis of Berlendis[1] (overleden te Meerbeke, ca. 698/702 of tussen 936 en 941) is een Brabantse heilige die voornamelijk wordt vereerd in Meerbeke.
Vita S. Berlendis
Volgens de Vita S. Berlendis, geschreven tussen 1049 en 1051 door abt Hugo van Lobbes (1033-1053), was Berlindis een dochter van Odelard (of Adelardus), graaf in de Brabantgouw ten tijde van hertog Witger van Lotharingen. Haar moeder was volgens de hagiograaf de heilige Nona, een nicht van de heilige Amandus. Hun versterkte villa zou zich hebben bevonden waar in latere tijd het „Hof ter Winningen” of het „Kasteelke” stond.[2] Hun zoon Eligard zou zijn gesneuveld in één van de vele burgeroorlogen uit die tijd.[2]
Haar moeder, Nona, overleed toen Berlindis twaalf jaar was. Berlindis verzorgde haar melaatse vader, maar reinigde zijn drinkbeker vooraleer zij er zelf van dronk. Toen hij dit zag, was hij zo verontwaardigd dat hij haar onterfde en al zijn bezittingen overmaakte aan de abdij van Nijvel. Berlindis vond een onderkomen in het benedictijns klooster te Moorsel. Na het overlijden van haar vader keerde ze terug naar Meerbeke, waar zij en enkele andere vrouwen verbleven in de Sint-Pieterskerk die door haar vader werd gesticht. Zij zouden volgens de kloosterregel van de H. Benedictus hebben geleefd en zich aan de armenzorg en ziekenverpleging hebben gewijd.[2] Volgens de beschrijving at zij alleen maar brood en dronk zij dronk niets dan water, behalve op zon- en feestdagen. De plaats waar de put was waar zij volgens de overlevering water haalde, bevindt zich op het einde van een voetwegje aan het café Berlindisput.
Volgens de traditie overleed zij in 702 of 698.
Historisch onderzoek
Volgens historiografisch onderzoek leefde Berlindis waarschijnlijk niet in de zevende eeuw leefde zoals haar vita beschrijft, maar wellicht in de periode na de verdrijving van de Noormannen (omstreeks 900). Haar vader Odelard was wellicht een krijgsheer van paltsgraaf Wigerik van Lotharingen (overleden 922/923) en zou tussen 919 en 924 overleden zijn. De heilige Berlindis stierf zeventien jaar na de dood van haar vader, waarschijnlijk dus tussen 936 en 941. De relatie met historische personages uit het Merovingische tijdvak zou daarom onjuist zijn.[3] In vroege kronieken wordt nog geen melding gemaakt van een verering van Nona en Celsa, maar rond het begin van de 15e eeuw was hun gezamenlijke verering reeds een gevestigde traditie.[4]
Iconografie
Berlindis wordt voorgesteld als een non, meestal met een kelk in de hand als iconografisch attribuut. De kelk, die verwijst naar de drinkbeker van haar vader, werd ook opgenomen in het heraldische wapen van Meerbeke. Als beschermster van het vee wordt ze soms ook afgebeeld met een koe in haar buurt.[5]
Verering
De heilige Berlindis wordt aanroepen tegen veeziekten en is ook een beschermheilige van de bomen.[6]
Haar gedenkdag valt op 3 februari, samen met Nona en Celsa. De ’winterkermis’ te Meerbeke valt op de zondag die het dichtst bij 2 en 3 februari valt.[7]
Op haar feestdag en tijdens de jaarlijkse processie wordt het St. Berlindislied gezongen:
- „O Sinte Berlindis, verhoor ons bee, bescherm de mensen en het vee.”
Relikwieën van Berlindis worden bewaard in de Sint-Pieterskerk te Meerbeke (Ninove). In Lier prijkt een muurschildering van Berlindis op het plafond van de (gelijknamige) Sint-Pieterskerk.
Een Berlindiskapel bevindt zich te Meerbeke aan de Halsesteenweg, en in Eizeringen op de Frankische dries Ten Nelleken.[8]
In Grotenberge bij Zottegem is er een St. Berlindisparochie.
Tekstedities van de vita
- Wikisource: Vita sanctae Berlendis
- Patrologia Latina van Jacques Paul Migne: Vita Sanctae Berlendis
Literatuur
- Van der Essen, L., Etude critique et littéraire sur les vitae des saints Mérovingiens, in: Recueil de travaux publiées par les membres des conférences d’histoire et de philologie 17 (Leuven 1907) 296–311.
- Van Droogenbroeck, F. J., Paltsgraaf Wigerik van Lotharingen, inspiratiebron voor de legendarische graaf Witger in de Vita Gudilae, in: Eigen Schoon en De Brabander 93 (2010) 113–136.
- Van Droogenbroeck, F. J., Hugo van Lobbes (1033-1053), auteur van de Vita Amalbergae viduae, Vita S. Reinildis en Vita S. Berlendis, in: Eigen Schoon en De Brabander 94 (2011) 649–684.
- Vita S. Berlendis, Narrative Sources 625
- Miracula S. Berlendis, Narrative Sources 180
- Berlindis van Meerbeke (Heiligen-3s)
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
- Verwijzingen
- º in de oude hagiografieën als Berlendis, vandaag overwegend als Berlindis. In het Frans Bellaude; Engels vaak Berlinda.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Deelgemeente Meerbeke, op website Ninove.be
- º Van Droogenbroeck, Hugo van Lobbes, p. 649-684.
- º P. A. De Mol, Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis op Google Books, p. 24
- º Stijn van der Linden, De heiligen, ISBN 9789025415907 , citaat op dagelijksevangelie.org
- º Dekenaat Ninove
- º Kermissen op Ninove.be
- º http://www.eizeringen.be/berlindis.php