Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Belgisch erfgoed in Lysytsjansk: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Belgisch_erfgoed_in_Lysytsjansk&oldid=61941493 3 mei 2022 Tomaatje12 2 mei 2022)
 
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Belgisch_erfgoed_in_Lysytsjansk&oldid=61963812 5 mei 2022 Tomaatje12)
Regel 1: Regel 1:
In het einde van de negentiende eeuw droegen Belgische industriëlen bij aan de industriële ontwikkeling in de Donetsk en Loehanskregio van het toenmalige Russische rijk.<ref>[https://day.kyiv.ua/uk/article/cuspilstvo/33-budivli Найбільша інфраструктурна спадщина Бельгії у світі — в Лисичанську]</ref> Belgische ingenieur en zakenman [[Ernest Solvay]] en Russisch zakenhandelaar Ivan Lyubimov, richtten de naamloze vennootschap "Lyubimov Solvay Co " (Любимов, Сольве і Ко) dat in 1889 een vergunning kreeg toekend over de bouw van een sodafabriek in het dorp [[Lysytsjansk]]. In de buurt waren rijke steenkoolvoorraden en zoutmijnen.
Er zijn 33 gebouwen aan het einde van de 19e eeuw gebouwd door Belgen in Lysytsjansk. Twee daarvan, een voormalig gymnasium en een school in art-nouveaustijl, staan ​​op de monumentenlijst.<ref>{{Citeer web|url=https://day.kyiv.ua/uk/article/cuspilstvo/33-budivli|titel=33 будівлі: Найбільша інфраструктурна спадщина Бельгії у світі — в Лисичанську|bezochtdatum=4 mei 2022|auteur=Наталія Войнова|datum=2 maart 2018|werk=day.kyiv.ua|taal=uk}}</ref> In de jaren 1890 besloot de industrieel [[Ernest Solvay|Solvay]] te investeren in de bouw van een fabriek in de Donbass. Al snel verschenen ernaast huizen voor de arbeiders.


De bouw van de sodafabriek in [[Lysytsjansk|Lysychansk]] begon in [[1890]] en in april 1892 werd de fabriek operationeel. <ref>[http://lislib.at.ua/index/pervenec_khimicheskoj_promyshlennosti_donbassa/0-78 Первенец химической промышленности Донбасса]</ref> Al snel naast hem was er een spoorwegpost Lyubimovka, een paar jaar later omgedoopt tot het station Pereiznu. Voor de behoeften van werknemers en arbeiders werd een hoogstaande wijk gebouwd volgens het project van Belgische architecten: 300 appartementen voor gezinnen en drie kazernes voor alleenstaanden. Er was ook een eetzaal voor arbeiders. Optredens werden opgevoerd in het pand, er was een fanfarekorps van arbeiders, die drie keer per week in het fabriekspark speelde. In 1893 werd de eerste kabelbaan gebouwd. Ze verbond de sodafabriek met de Lysytsjansk-mijnen.
== Geschiedenis ==


In de buurt van de fabriek in het begin van de 19e eeuw. een kleine stad met alle infrastructuur gebouwd, sommige gebouwen zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.
=== Investeringen in de Donbass ===
[[Bestand:Lisichansk 1913.jpg|miniatuur|Lysytsjansk Sodafabriek in 1913.]]
In het einde van de negentiende eeuw droegen Belgische industriëlen bij aan de industriële ontwikkeling in de Donbassregio van het toenmalige Russische Rijk.<ref>[https://day.kyiv.ua/uk/article/cuspilstvo/33-budivli Найбільша інфраструктурна спадщина Бельгії у світі — в Лисичанську]</ref> Belgisch ondernemer en industrieel [[Ernest Solvay]] en zijn Russisch zakenpartner Ivan Lyubimov, richtten de naamloze vennootschap "Lyubimov Solvay Co " (Любимов, Сольве і Ко) dat in 1889 een vergunning kreeg toekend over de bouw van een sodafabriek in het dorp [[Lysytsjansk]]. Minerale rijkdom, steenkoolvoorraden, goedkope arbeidskrachten en de aanwezigheid van spoorwegen in de regio hebben hier sterk aan bijgedragen. De bouw van de sodafabriek in [[Lysytsjansk|Lysychansk]] begon in [[1890]] en in april 1892 werd de fabriek operationeel.<ref>[http://lislib.at.ua/index/pervenec_khimicheskoj_promyshlennosti_donbassa/0-78 Первенец химической промышленности Донбасса]</ref>


De fabriek sloot in 2012. Op 3 mei 2022 raakte het gymnasium beschadigd door bombardement tijdens de Russische Oekraïense oorlog.<ref>{{Citeer web|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/02/ook-belgisch-erfgoed-geraakt-in-oekraine-donbas-stond-in-19e-ee/|titel=Ook "Belgisch" erfgoed gebombardeerd in Donbas: regio werd eind 19e eeuw "tiende provincie van België" genoemd|bezochtdatum=2 mei 2022|datum=2 mei 2022|uitgever=VRT NWS}}</ref>
Voor de behoeften van bedienden en arbeiders werd een hoogstaande wijk gebouwd volgens het project van Belgische architecten: 300 appartementen voor gezinnen en drie woonkazernes voor alleenstaanden. In de buurt van de fabriek ontstond een kleine stad, sommige gebouwen zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.


== Gastenverblijf (hotel) ==
=== Belgische migratie ===
Belgische migranten, velen onder hen waren geschoolde arbeiders konden tot vijf keer zoveel verdienden als thuis. Tussen 1896 en 1900 zouden er in totaal meer dan 10.000 Belgen naar het Russische Rijk zijn verhuisd, vooral naar oost-Oekraïne. In de Donbass woonden meer Belgen dan in Congo en werd soms de "de tiende provincie van België" genoemd. De Belgische arbeiders in Lysytsjansk woonden in apart gebouwde wijken met eigen hospitaal en scholen.<ref>De Cordier, Bruno (12 april 2021). [https://historiek.net/belgies-tiende-provincie/141515/ België’s ’tiende provincie’]. Historiek.</ref>


=== Ontwikkelingen ===
In 1893 werd de eerste kabelbaan gebouwd. Ze verbond de sodafabriek met de Lysytsjansk-mijnen.


Gunstige ligging nabij station Pereyzna (vóór 1912 - Lyubimovka) heeft lang bijgedragen als hotel. In de jaren 1980 werden de kamers afdeling van het kinderziekenhuis.<gallery mode="packed" heights="150" caption="">Готель(2010).jpg|
In 1919 werd de fabriek door de Sovjets genationaliseerd. De Belgische investeerders probeerden vele jaren tevergeefs om daar een compensatie voor te krijgen. Dit was ook een van de redenen waarom België een van de laatste landen was die de Sovjet-Unie erkenden. Tijdens de jaren 1990 werd de fabriek geprivatiseerd en sloot uiteindelijk in 2012.
Готель(2009).jpg|
Готель(2013-10-25) 01.jpg|
Готель(2013-10-25) 02.jpg|</gallery>


== Administratief gebouw van de fabriek (later kinderziekenhuis) ==
== Lijst van Belgisch erfgoed in Lysytsjansk ==
[[Bestand:Belgium_buildings_of_Lysychansk(DonSoda)43.jpg|rechts|210x210px]]
{| class="wikitable sortable"
Het kinderziekenhuis is gebouwd van rode [[baksteen]]. Vormen van het gebouw, getuigen van de uitgesproken Art Nouveau-stijl.
! scope="col"  style="width:100px" | Naam
! scope="col"  style="width:100px" class="unsortable"| Foto
! scope="col"  style="width:1000px" class="unsortable"| Beschrijving
! scope="col"  class="unsortable" | Geocoördinaten
|-
|Gastenverblijf (Hotel)
|[[File:Готель(2009).jpg|200px]]
|Gunstige ligging nabij station Pereyzna (vóór 1912 - station Lyubimovka). Het heeft lang bijgedragen als hotel. In de jaren 1980 werden de kamers afdeling van het kinderziekenhuis.
|
|-
|Administratief gebouw (later kinderziekenhuis)
|[[File:Belgium_buildings_of_Lysychansk(DonSoda)43.jpg|200px]]
|Het kinderziekenhuis is gebouwd van rode [[baksteen]]. De vormen getuigen van de uitgesproken Art Nouveau-stijl.
|[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=48_53_43.4_N_38_28_34.7_E 48°53'43.4"N 38°28'34.7"E]
|-
|Directeurswoning
|[[File:Теплиц(2013-10-25)1.jpg|200px]]
|Op de helling van de berg, op 200 meter van de fabriek, staat een directeurswoning met twee verdiepingen, gebouwd in 1891.
Het herenhuis is gebouwd in de stijl van Art Nouveau. Vanuit de woonruimte van het huis was er uitzicht op de sodafabriek. In de twintigste eeuw werd het herenhuis gebruikt als kleuterschool, vandaar de bijgebouwen, en een brandladder. Nu doet het dienst als de regionale apotheek .
|[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=48_53_39.9_N_38_28_31.2_E 48°53'39.9"N 38°28'31.2"E]
|-
|Residentiële gebouwen voor werknemers
|[[File:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)45.jpg|200px]]
|Een reeks van zeven woningen met twee verdiepingen werd gebouwd van rode keramische [[Baksteen|bakstenen]] met houten balken.
|
|-
|Industrieel wooncomplex
|[[File:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)37.jpg|200px]]
|Het wooncomplex werd gevormd rond de directeurswoning op de berg. Het is een ensemble van 4 gebouwen met twee verdiepingen en 3 gebouwen met één verdieping. De gebouwen waren bedoeld voor ingenieurs en technici. De exacte bouwdatum kon niet worden vastgesteld, waarschijnlijk het begin van de twintigste eeuw, vóór 1917


* Adres: вулиця В. Сосюри, 2 ( [https://goo.gl/maps/7ULCo6g1hFAtSHam8 Op Google Maps] )
In 1932 werd de planning van de wijk gedeeltelijk verstoord door de bouw van de technische school.  
|
|-
|Woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat
|[[File:LisBelg1.jpg|200px]]
|De woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat maakt ook deel uit van het Belgische wooncomplex en bestond uit vijf appartementsgebouwen met twee verdiepingen. Nu zijn er nog drie over, twee zijn allang ingestort in een nabijgelegen steengroeve.


== Directeurswoning ==
In het voorjaar van 2020 hadden van de 12 appartementen er nog maar een paar bewoners.
'''architectonisch monument'''
|
|-
|Ziekenhuis
|[[File:BelgianHospital4.jpg|200px]]
|De bouw van het ziekenhuis voor de fabriek dateert uit 1911. Het ziekenhuis is sinds 1995 niet meer in gebruik.
In 2019 stortte het gebouw voor onbekende redenen in.<ref name=":0">[https://www.radiosvoboda.org/a/photo-belgianarchitecture-donbas/29291831.html Бельгійська архітектура у Лисичанську. Cторічна лікарня досі занедбана – фото]</ref>
|[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=48_53_26.99_N_38_28_21.79_E 48°53'27.0"N 38°28'21.8"E]
|-
|Kapel van het ziekenhuis
|[[File:ДомоваЦ(2013-10-25) 1.jpg|200px]]
|Orthodoxe kapel.
|
|-
|Gymnasium
|[[File:Гимназия. Казарма для рабочих Донсоды.jpg|200px]]
|Tijdens de bouw in 1895 was het bedoeld om er een kazerne van te maken. Het werd later omgevormd tot secundaire school.
Tijdens de Russische-Oekraïense oorlog in 2022 raakte het gymnasium beschadigd door een bombardement.<ref>{{Citeer web|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/02/ook-belgisch-erfgoed-geraakt-in-oekraine-donbas-stond-in-19e-ee/|titel=Ook "Belgisch" erfgoed gebombardeerd in Donbas: regio werd eind 19e eeuw "tiende provincie van België" genoemd|bezochtdatum=2 mei 2022|datum=2 mei 2022|uitgever=VRT NWS}}</ref>
|
|-
|Twee woongebouwen
|[[File:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)41.jpg|200px]]
|Woongebouwen met twee tot drie verdiepingen.
|
|-
|School
|[[File:БельгШкола(2018-11-18)4.jpg|200px]]
|Het schoolgebouw werd in 1901 gebouwd als een school met 2 klaslokalen voor de kinderen van arbeiders en bedienden, evenals voor kinderen van het dorp Verkhny. De school had toen al een bioscoop. In deze staat werd er tot 1955 les gegeven aan kinderen. Daarna werd het omgebouwd tot kantoorruimte voor de administratie van de fabriek.
|
|-
|Administratieve gebouwen van de fabriek
|[[File:ДонСода(2013-10-25)2.jpg|200px]]
|De gebouwen zien er in slechte staat uit en verlaten.
|
|-
|Woonwijk
|[[File:БельгЕнергет(2013-10-25)4.jpg|200px]]
|De woonwijk, gelegen op de rechteroever van de rivier Belenka, bestaat uit negen rode bakstenen huizen van twee verdiepingen. Alle gebouwen zijn gemaakt in de stijl van Belgische Art Nouveau. De bouwtijd is ongeveer het eerste decennium van de 20e eeuw.
|
|-
|Sint-Nicolaaskerk
|[[File:Church - panoramio - Wolodymyr Lavrynenko.jpg|200px]]
|De Sint-Nicolaaskerk in ecletische stijl is een van de oudste religieuze gebouwen in de wijk. Lokale historicus Volodymyr Podov schreef dat de bouw ervan begon in 1893. De kerk werd gebouwd ten koste van de fabriek. De muren zijn gemaakt van gehouwen zandsteen, terwijl de vloeren, de klokkentoren en het dak uit keramiek gemaakt zijn. Het is gedurende zijn hele bestaan ​​niet vernietigd of gewijzigd.
|
|-
|Melkveebedrijf
|[[File:LD-BB(2019-07-15)1.jpg|200px]]
|Rode bakstenen hoeve.
|
|-
|Pomp in de buurt van Vovchoyarivka
|[[File:RozsolВовочояр(2017-06-23)-4.jpg|200px]]
| rowspan="2" |De pijpleiding vervoerde [[pekel]] van de rivier [[Severski Donets]] naar Lystsjansk over een lengte van 37 km.
|[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=48_51_25.7_N_38_23_35.49_E 48°51'25.7"N 38°23'35.5"E]
|-
|Pomp in de buurt van Loskutivkao
|[[File:RozsolЛоскутівка(2013-06-09)-2.jpg|200px]]
|[https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=48_48_12.5_N_38_22_5.6_E 48°48'12.5"N 38°22'05.6"E]
|}


Op de helling van de berg, op 200 meter van de fabriek, staat een gebouw voor de directeur met twee verdiepingen, gebouwd in 1891 - het voormalige huis van de directeur van de sodafabriek Sigismund Teplice.
{{Commonscat|Belgian heritage of Lysychansk}}
 
{{Appendix||2=
Het herenhuis is gebouwd in de architecturale stijl van Art Nouveau. Vanuit de woonruimte van het huis was er uitzicht op de Donsoda-fabriek. In de twintigste eeuw werd het herenhuis gebruikt als kleuterschool, vandaar de bijgebouwen, en een brandladder. Nu doet het dienst als de regionale apotheek .
==Verder lezen==
 
* De Cordier, Bruno (12 april 2021). [https://historiek.net/belgies-tiende-provincie/141515/ België’s ’tiende provincie’]. Historiek.
* Adres: вулиця В.Сосюри, 2 ( [https://goo.gl/maps/DyK28RqUprNXwmam6 Op de Google Maps] )
* [https://uacrisis.org/en/42733-ukraine-belgium-lysychansk Exhibition on Belgian investment in Ukraine at the turn of the XIX-XX centuries opens in Lysychansk.] Ukraine Crisis Media Center (5 mei 2015).
<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
==Referenties==
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)46.jpg|
{{References}}
Теплиц(2013-10-25)1.jpg|thumb|
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=uk|titel=ельгійська спадщина Лисичанська|oldid=35557960}}
Теплиц(2013-10-25)2.jpg|
}}
Теплиц(2020-04-04).jpg|</gallery>
 
== Residentiële gebouwen met twee verdiepingen voor werknemers. ==
Een reeks van zeven woningen van twee verdiepingen werd gebouwd van rode keramische [[Baksteen|bakstenen]] met typisch voor die tijd houten balken.
 
Adressen: вул. В. Сосюри 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20.<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)45.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)44.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)42.jpg|
LysychanskN20.jpg|
Lysychanske - panoramio.jpg|
</gallery>
 
== Industrieel wooncomplex ==
Het wooncomplex werd gevormd rond en boven de directeurswoning op de berg. Het is een  ensemble van 4 gebouwen met twee verdiepingen en 3 gebouwen met één verdieping. De gebouwen waren bedoeld voor ingenieurs en technici. De exacte bouwdatum kon niet worden vastgesteld, waarschijnlijk het begin van de twintigste eeuw, vóór 1917
 
In 1932, tijdens de bouw van de Ambachtsschool, werd de planning van de wijk gedeeltelijk verstoord door de inbeslagname van grond door de school.<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)37.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)36.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)38.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)6.jpg|
БельгПромислова(2020-04-04)1.jpg|
БельгПромислова(2020-04-04)2.jpg|
БельгПромислова(2020-04-04)3.jpg|
БельгПромислова(2020-04-04)4.jpg|
БельгПромислова(2020-04-04)5.jpg|
</gallery>
 
== Woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat ==
De woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat maakt ook deel uit van het Belgische wooncomplex en bestond uit vijf 4-appartementsgebouwen met twee planningsniveaus. Nu zijn er nog drie over, twee zijn allang ingestort in een nabijgelegen steengroeve.
 
 
In het voorjaar van 2020 hadden van de 12 appartementen er nog maar een paar bewoners.<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
LisBelg1.jpg|
LisBelg2.jpg|
LisBelg3.jpg|
</gallery>
 
== Sodafabriek ziekenhuis ==
De bouw van het sodafabriek-ziekenhuis dateert uit 1911 . De kerkarchieven van Ekaterinoslav voor 1911 bevatten een document dat bevestigt dat op 28 december 1911 het nieuw gebouwde ziekenhuis voor sodafabrieken werd ingewijd.
 
Het ziekenhuis is sinds 1995 niet meer in gebruik.
 
In 2019 stortte het gebouw voor onbekende redenen in rap tempo in. <ref>[https://www.radiosvoboda.org/a/photo-belgianarchitecture-donbas/29291831.html Бельгійська архітектура у Лисичанську. Cторічна лікарня досі занедбана – фото]</ref> Activisten proberen het ziekenhuis te behouden.<gallery mode="packed" heights="150" caption="De staat van het ziekenhuis in 2013">
Bestand:BelgianHospital4.jpg
Bestand:BelgianHospital1.jpg
Bestand:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)56.jpg
</gallery><gallery mode="packed" heights="150" caption="De staat van het ziekenhuis in 2018">
Bestand:BL2018-1.jpg
Bestand:BL2018-2.jpg
Bestand:BL2018-3.jpg
</gallery><gallery mode="packed" heights="150" caption="De staat van het ziekenhuis in 2020">
Bestand:BelgianHospital3.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-04-04) 21.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2019-05-19) 09.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2019-05-19) 11.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-04-04) 18.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-04-04) 20.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-04-04) 19.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-03-21) 16.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2020-03-21) 15.jpg
Bestand:БельгЛікарня(2019-05-19) 09.jpg
</gallery>
 
== Kapel in het ziekenhuis ==
<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
ДомоваЦ(2013-10-25) 1.jpg|
ДомоваЦ(2013-10-25) 2.jpg|
ДомоваЦ(2013-10-25) 3.jpg|
</gallery>
 
== De aardverschuiving van 1998 ==
[[Bestand:ЛисичанськЗсув1999.jpg|rechts|miniatuur| Huizen in de buurt van Donsoda, die in 1998 werden ontmanteld.]]
In [[1998]] begon de noordelijke helling van de berg te verschuiven in de richting van de spoorlijn . Na het onderzoek besloten [[Geologie|geologen]] om de drie huizen te ontmantelen, om verplaatsing te voorkomen.
 
== Gymnasium (voormalige kazerne) ==
Tijdens de bouw in 1895 was het bedoeld om een kazerne te maken. Het werd later omgevormd tot secundaire school.
 
<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)58.jpg|
Гимназия. Казарма для рабочих Донсоды.jpg|
Lysychansk Gymnasium 2.jpg|
</gallery>
 
== Twee woongebouwen (straat Mogilev) ==
<gallery mode="packed" heights="150" caption="">
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)40.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)41.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)39.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)7.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)1.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)5.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2009-03-22)4.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)4.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2009-03-22)1.jpg|
Belgium buildings of Lysychansk(Mogileva-2020-04-04)3.jpg|
</gallery>
 
== School ==
'''Bouwkundig monument'''
 
Het schoolgebouw werd in 1901 gebouwd als een ministeriële school  met 2 klaslokalen voor de kinderen van arbeiders en bedienden, evenals voor kinderen van het dorp Verkhny. De school had toen al een bioscoop. In deze status gaf ze tot 1955 les aan kinderen. Daarna werd het omgebouwd tot kantoorruimte voor de administratie van de fabriek.<gallery mode="packed" heights="150" caption="">БельгШкола(2018-11-18)4.jpg|
БельгШкола(2018-11-18)1.jpg|
БельгШкола(2018-11-18)5.jpg|
БельгШкола(2020-03-21)1.jpg|
БельгШкола(2020-03-21)2.jpg|
БельгШкола(2020-03-21)3.jpg|</gallery>
<!-- Slechte machinevertaling en slordige layout met teveel foto's. Sodazout is natriumcarbonaat, geen frisdrank... Iemand die Oekraïens beheerst zal er ongetwijfeld nog andere howlers uithalen.-->
{{Appendix}}
{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=uk|titel=ельгійська спадщина Лисичанська|oldid=35557960}}
[[Categorie:Oekraïne]]
[[Categorie:Oekraïne]]

Versie van 17 mei 2022 07:06

Er zijn 33 gebouwen aan het einde van de 19e eeuw gebouwd door Belgen in Lysytsjansk. Twee daarvan, een voormalig gymnasium en een school in art-nouveaustijl, staan ​​op de monumentenlijst.[1] In de jaren 1890 besloot de industrieel Solvay te investeren in de bouw van een fabriek in de Donbass. Al snel verschenen ernaast huizen voor de arbeiders.

Geschiedenis

Investeringen in de Donbass

Bestand:Lisichansk 1913.jpg
Lysytsjansk Sodafabriek in 1913.

In het einde van de negentiende eeuw droegen Belgische industriëlen bij aan de industriële ontwikkeling in de Donbassregio van het toenmalige Russische Rijk.[2] Belgisch ondernemer en industrieel Ernest Solvay en zijn Russisch zakenpartner Ivan Lyubimov, richtten de naamloze vennootschap "Lyubimov Solvay Co " (Любимов, Сольве і Ко) dat in 1889 een vergunning kreeg toekend over de bouw van een sodafabriek in het dorp Lysytsjansk. Minerale rijkdom, steenkoolvoorraden, goedkope arbeidskrachten en de aanwezigheid van spoorwegen in de regio hebben hier sterk aan bijgedragen. De bouw van de sodafabriek in Lysychansk begon in 1890 en in april 1892 werd de fabriek operationeel.[3]

Voor de behoeften van bedienden en arbeiders werd een hoogstaande wijk gebouwd volgens het project van Belgische architecten: 300 appartementen voor gezinnen en drie woonkazernes voor alleenstaanden. In de buurt van de fabriek ontstond een kleine stad, sommige gebouwen zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.

Belgische migratie

Belgische migranten, velen onder hen waren geschoolde arbeiders konden tot vijf keer zoveel verdienden als thuis. Tussen 1896 en 1900 zouden er in totaal meer dan 10.000 Belgen naar het Russische Rijk zijn verhuisd, vooral naar oost-Oekraïne. In de Donbass woonden meer Belgen dan in Congo en werd soms de "de tiende provincie van België" genoemd. De Belgische arbeiders in Lysytsjansk woonden in apart gebouwde wijken met eigen hospitaal en scholen.[4]

Ontwikkelingen

In 1893 werd de eerste kabelbaan gebouwd. Ze verbond de sodafabriek met de Lysytsjansk-mijnen.

In 1919 werd de fabriek door de Sovjets genationaliseerd. De Belgische investeerders probeerden vele jaren tevergeefs om daar een compensatie voor te krijgen. Dit was ook een van de redenen waarom België een van de laatste landen was die de Sovjet-Unie erkenden. Tijdens de jaren 1990 werd de fabriek geprivatiseerd en sloot uiteindelijk in 2012.

Lijst van Belgisch erfgoed in Lysytsjansk

Naam Foto Beschrijving Geocoördinaten
Gastenverblijf (Hotel) Bestand:Готель(2009).jpg Gunstige ligging nabij station Pereyzna (vóór 1912 - station Lyubimovka). Het heeft lang bijgedragen als hotel. In de jaren 1980 werden de kamers afdeling van het kinderziekenhuis.
Administratief gebouw (later kinderziekenhuis) Bestand:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)43.jpg Het kinderziekenhuis is gebouwd van rode baksteen. De vormen getuigen van de uitgesproken Art Nouveau-stijl. 48°53'43.4"N 38°28'34.7"E
Directeurswoning Bestand:Теплиц(2013-10-25)1.jpg Op de helling van de berg, op 200 meter van de fabriek, staat een directeurswoning met twee verdiepingen, gebouwd in 1891.

Het herenhuis is gebouwd in de stijl van Art Nouveau. Vanuit de woonruimte van het huis was er uitzicht op de sodafabriek. In de twintigste eeuw werd het herenhuis gebruikt als kleuterschool, vandaar de bijgebouwen, en een brandladder. Nu doet het dienst als de regionale apotheek .

48°53'39.9"N 38°28'31.2"E
Residentiële gebouwen voor werknemers Bestand:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)45.jpg Een reeks van zeven woningen met twee verdiepingen werd gebouwd van rode keramische bakstenen met houten balken.
Industrieel wooncomplex Bestand:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)37.jpg Het wooncomplex werd gevormd rond de directeurswoning op de berg. Het is een ensemble van 4 gebouwen met twee verdiepingen en 3 gebouwen met één verdieping. De gebouwen waren bedoeld voor ingenieurs en technici. De exacte bouwdatum kon niet worden vastgesteld, waarschijnlijk het begin van de twintigste eeuw, vóór 1917

In 1932 werd de planning van de wijk gedeeltelijk verstoord door de bouw van de technische school.

Woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat Bestand:LisBelg1.jpg De woonwijk aan de Internatsionalnaya-straat maakt ook deel uit van het Belgische wooncomplex en bestond uit vijf appartementsgebouwen met twee verdiepingen. Nu zijn er nog drie over, twee zijn allang ingestort in een nabijgelegen steengroeve.

In het voorjaar van 2020 hadden van de 12 appartementen er nog maar een paar bewoners.

Ziekenhuis Bestand:BelgianHospital4.jpg De bouw van het ziekenhuis voor de fabriek dateert uit 1911. Het ziekenhuis is sinds 1995 niet meer in gebruik.

In 2019 stortte het gebouw voor onbekende redenen in.[5]

48°53'27.0"N 38°28'21.8"E
Kapel van het ziekenhuis Bestand:ДомоваЦ(2013-10-25) 1.jpg Orthodoxe kapel.
Gymnasium Bestand:Гимназия. Казарма для рабочих Донсоды.jpg Tijdens de bouw in 1895 was het bedoeld om er een kazerne van te maken. Het werd later omgevormd tot secundaire school.

Tijdens de Russische-Oekraïense oorlog in 2022 raakte het gymnasium beschadigd door een bombardement.[6]

Twee woongebouwen Bestand:Belgium buildings of Lysychansk(DonSoda)41.jpg Woongebouwen met twee tot drie verdiepingen.
School Bestand:БельгШкола(2018-11-18)4.jpg Het schoolgebouw werd in 1901 gebouwd als een school met 2 klaslokalen voor de kinderen van arbeiders en bedienden, evenals voor kinderen van het dorp Verkhny. De school had toen al een bioscoop. In deze staat werd er tot 1955 les gegeven aan kinderen. Daarna werd het omgebouwd tot kantoorruimte voor de administratie van de fabriek.
Administratieve gebouwen van de fabriek Bestand:ДонСода(2013-10-25)2.jpg De gebouwen zien er in slechte staat uit en verlaten.
Woonwijk Bestand:БельгЕнергет(2013-10-25)4.jpg De woonwijk, gelegen op de rechteroever van de rivier Belenka, bestaat uit negen rode bakstenen huizen van twee verdiepingen. Alle gebouwen zijn gemaakt in de stijl van Belgische Art Nouveau. De bouwtijd is ongeveer het eerste decennium van de 20e eeuw.
Sint-Nicolaaskerk Bestand:Church - panoramio - Wolodymyr Lavrynenko.jpg De Sint-Nicolaaskerk in ecletische stijl is een van de oudste religieuze gebouwen in de wijk. Lokale historicus Volodymyr Podov schreef dat de bouw ervan begon in 1893. De kerk werd gebouwd ten koste van de fabriek. De muren zijn gemaakt van gehouwen zandsteen, terwijl de vloeren, de klokkentoren en het dak uit keramiek gemaakt zijn. Het is gedurende zijn hele bestaan ​​niet vernietigd of gewijzigd.
Melkveebedrijf Bestand:LD-BB(2019-07-15)1.jpg Rode bakstenen hoeve.
Pomp in de buurt van Vovchoyarivka Bestand:RozsolВовочояр(2017-06-23)-4.jpg De pijpleiding vervoerde pekel van de rivier Severski Donets naar Lystsjansk over een lengte van 37 km. 48°51'25.7"N 38°23'35.5"E
Pomp in de buurt van Loskutivkao Bestand:RozsolЛоскутівка(2013-06-09)-2.jpg 48°48'12.5"N 38°22'05.6"E

Wikimedia Commons  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Belgian heritage of Lysychansk op Wikimedia Commons.

rel=nofollow

Bronnen, noten en/of referenties

Verder lezen

Referenties

  1. º (uk) Наталія Войнова. 33 будівлі: Найбільша інфраструктурна спадщина Бельгії у світі — в Лисичанську. day.kyiv.ua (2 maart 2018) Geraadpleegd op 4 mei 2022
  2. º Найбільша інфраструктурна спадщина Бельгії у світі — в Лисичанську
  3. º Первенец химической промышленности Донбасса
  4. º De Cordier, Bruno (12 april 2021). België’s ’tiende provincie’. Historiek.
  5. º Бельгійська архітектура у Лисичанську. Cторічна лікарня досі занедбана – фото
  6. º Ook "Belgisch" erfgoed gebombardeerd in Donbas: regio werd eind 19e eeuw "tiende provincie van België" genoemd. VRT NWS (2 mei 2022) Geraadpleegd op 2 mei 2022
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Belgisch_erfgoed_in_Lysytsjansk&oldid=336749"