Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ancel Keys: verschil tussen versies
(Kopie uit mediterraan dieet ()) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| (8 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Dr. [[ | {{Infobox persoon | ||
| naam = Ancel Keys | |||
| afbeelding = | |||
| onderschrift = | |||
| volledigenaam = Ancel Benjamin Keys | |||
| handtekening = | |||
| geboortedatum = [[26 januari]] [[1904]] | |||
| geboorteplaats = Colorado Springs | |||
| sterfdatum = [[20 november]] [[2004]] | |||
| sterfplaats = Minneapolis | |||
| nationaliteit = {{VS}} | |||
| beroep = voedingswetenschapper | |||
| bekendvan = [[mediterraan dieet]]; [[BMI]]; diverse baanbrekende voedingssudies | |||
| religie = | |||
| politiek = | |||
| zieook = | |||
| website = | |||
| portaal = | |||
}} | |||
Dr. '''Ancel Benjamin Keys''' (Colorado Springs, [[26 januari]] [[1904]] – Minneapolis, [[20 november]] [[2004]]) was een Amerikaans wetenschapper. Hij deed vooral onderzoek naar de invloed van voeding op hart- en vaatziekten. Dankzij zijn onderzoek naar de invloed van verzadigde vetzuren in de voeding, met name door de ''Seven Countries Study'', geldt hij als „vader van het [[mediterraan dieet]]”. | |||
==Leven== | |||
Keys werd geboren in Colorado Springs in 1904. Zijn ouders waren ongeschoolde tieners: Benjamin Pious Keys (1883-1961), die werkte als boekbinder, en Carolyn Emma Chaney (1885-1960), huisvrouw. (Haar broer Lon Chaney was een acteur in stomme films.) Al gauw verhuisden zij met hem naar Californië, waar zij zich eerst in San Francisco vestigden. Keys was twee jaar oud toen de aardbeving in San Francisco de drukkerij van zijn vader verwoestte, waarna de familie naar Berkeley verhuisde. Toen Keys op zijn achtste verjaardag een vlieg probeerde te verdoven met [[chloroform]], verdoofde hij zichzelf. Deze ervaring, zei hij later, wekte zijn interesse in de wetenschap. | |||
Nadat hij na drie jaar het [[Community college]] [[cum laude]] had verlaten, werkte Keys een korte periode in Woolworths voordat hij terugkeerde naar Berkeley om een masterdiploma in biologie te behalen, gevolgd door zijn doctoraat aan het Scripps Institute of Oceanography. In 1930 reisde hij naar Kopenhagen om samen te werken met Nobelprijswinnaar [[August Krogh]] en onderzoek te doen naar paling. Vervolgens ging hij terug naar Cambridge en doctoreerde aan het King’s College in de dierenfysiologie. | |||
===Sportfysiologie=== | |||
Toen Keys in 1933 terugkeerde naar de Verenigde Staten, begon hij onderzoek naar sportfysiologie in het Fatigue Laboratory in Harvard. Zijn eerste project was een studie naar de uitwerking van het leven op hoogte op de zuurstofvoorziening in het bloed. Hij geloofde dat dit van praktisch nut kon zijn voor de kopermijnwerkers in Chili. Hij reisde met een kleine groep mensen naar de Chileense Andes en acclimatiseerde hen geleidelijk aan tot een hoogte van 22.000 [[voet (lengtemaat)|voet]] (zowat 6700 meter). | |||
===Huwelijk=== | |||
Toen Keys in 1936 voor de Mayo Foundation werkte, nam hij Margaret Haney (1909–2006) aan voor een werk als medisch technoloog. Zij trouwen in 1939. Er werden drie kinderen geboren in dit huwelijk: Carrie D’Andrea, Henry Keys, en Martha McLain. | |||
===Voedselrantsoenering=== | |||
In 1939 werd hij door het Amerikaanse Ministerie van Oorlog gevraagd om een voedselrantsoen voor parachutisten te ontwikkelen en te testen. In die tijd was hij hoofd van het Laboratorium voor Fysiologische Hygiëne van de Universiteit van Minnesota, waar hij ook zijn studies over menselijke voeding uitvoerde, die zich in de komende decennia zouden uitstrekken. | |||
De voedselrantsoenen, die vanaf 1942 de basis zouden vormen van de voedselrantsoenen in het Amerikaanse leger, kregen tijdens het project de naam K-rantsoenen (de K staat voor Keys). Hij had voedsel met een fysiologische calorische waarde van 3200 kcal in waterdichte dozen verpakt als dagrantsoen. Dit werd ingedeeld over het ontbijt, het middag- en het avondeten. De doos bevatte vlees of kaas, koekjes, een reep chocolade en snoep, koffie, citroenen of soeppoeder, kauwgom, toiletpapier en sigaretten. | |||
===Minnesota Starvation Experiment=== | |||
Aangespoord door het probleem van de verstoorde voedselvoorziening in de [[Tweede Wereldoorlog]], startte Keys in 1944 het Minnesota Starvation Experiment, een onderzoek in verband met de uitwerking van ondervoeding. | |||
Met de slogan „''Will you starve that they be better fed?''” vond men in werkkampen (Civilian Public Service Workcamps) 36 gezonde proefpersonen die zich bereid verklaarden om de nadelen van ondervoeding te ondergaan ten dienste van de wetenschap. Zij waren allen dienstweigeraars, voornamelijk verbonden met vrije kerken. Drie maanden lang werden zij enkel gevoed met wortelgroenten, bruin brood en eenvoudig zetmeelrijk voedsel, terwijl ze een gemiddelde van 22 [[Engelse mijl|mijl]] (35 km) per week moesten lopen. Dit leidde tot een semi-hongersnood of gerichte ondervoeding. Vervolgens werden verschillende voorgedefinieerde voedingsinterventies vergeleken die de gezondheid van de proefpersonen moesten herstellen. | |||
De resultaten werden in 1950 gepubliceerd in de vorm van een boek met de titel ''Biologie van de Menselijke Verhongering'', dat vandaag de dag nog steeds als gezaghebbend wordt beschouwd. | |||
In de loop van het experiment verloren de meeste deelnemers ongeveer 25% van hun gewicht en velen leden aan bloedarmoede, vermoeidheid, [[apathie]], extreme zwakte, prikkelbaarheid, neurologische tekorten en [[oedeem]] van de onderste ledematen. | |||
===Zevenlandenstudie=== | |||
In 1951 nam Keys met zijn familie een sabbatical in Oxford. Toen een Italiaanse collega vertelde dat hartziekten in Italië nauwelijks voorkwamen, reageerde Keys hierop aanvankelijk sceptisch. Samen met zijn vrouw Margaret richtte hij in Napels een laboratorium op, waar hij al gauw kon vaststellen dat hartziekten inderdaad niet vaak voorkwamen en dat de Napolitanen ook een laag cholesterolgehalte in hun bloedserum hadden. | |||
Vervolgens reisden Keys en zijn vrouw naar verschillende Europese en Afrikaanse landen om daar het cholesterolgehalte van de bevolking te meten. Beetje bij beetje ontstond er een patroon dat suggereerde dat een dieet rijk aan verzadigd vet het cholesterolgehalte in het bloed verhoogt, wat Keys beschouwde als een belangrijke oorzaak van coronaire hartziekten. Toen Keys zijn onderzoeksresultaten over voedingsgerelateerde hartziekten in 1955 voor het eerst presenteerde aan de [[Wereldgezondheidsorganisatie]] (WHO) in een internationale setting, werd hij geconfronteerd met [[scepsis]]. Sir [[George Pickering]] eiste verdere bewijzen van Keys, die zich vernederd voelde toen hij ze niet kon leveren. | |||
Dus bracht hij de volgende 15 jaar door met het ontwerpen, implementeren en analyseren van zijn ''Seven Countries Study'':<ref>''Coronary heart disease in seven countries. Summary.'' {{ts.|Circulation}} vol. 41,4 Suppl (1970): I186-95. {{PMID|5442782}}</ref> vanaf 1958 liet Keys in zeven landen over een periode van 15 jaar studies uitvoeren, die een correlatie leken te bevestigen tussen het aandeel van dierlijke vetten in de voeding en het voorkomen van coronaire hartziekten. Het onderzoek werd uitgevoerd bij 12.000 gezonde mannen van middelbare leeftijd in Italië, de Griekse eilanden, Joegoslavië, Nederland, Finland, Japan en de Verenigde Staten en werd in 1980 door Harvard Press gepubliceerd in de vorm van een boek. Het heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat het zogenaamde [[Mediterraan dieet|mediterrane dieet]], dat rijk is aan groenten en fruit, brood en olijfolie met vis en zuivelproducten, populair werd in de preventie tegen hartziekten. Pas in 1993 werd het voedingsconcept zoals dat ongeveer in de jaren 1950 in het Middellandse Zeegebied was, onder de naam ''Mediterranean Diet'' geïntroduceerd door de organisatie Oldways, de Harvard School of Public Health en de ([[Wereldgezondheidsorganisatie|WHO]]), op een conferentie in Cambridge, Massachusetts.<ref>FAQ3, http://www.mediterraneandiet.com/2009/01/05/discovered-the-mediterranean-diet/</ref> | |||
====Bijwerkingen in de voedingsindustrie==== | |||
Intussen reageerde de voedingsindustrie op de informatie over verzadigde vetten, door een hele markt aan ''low-fat'' producten te ontwikkelen die in de plaats daarvan meer geraffineerde koolhydraten (suiker en wit meel) bevatten of een hoger aandeel aan [[transvet]] (zoals [[margarine]]). Dit bleek geen vooruitgang op het gebied van gezonde voeding. | |||
===BMI=== | |||
In een artikel dat in 1972 werd gepubliceerd, promootte Keys het gebruik van de berekening die in 1832 ontworpen was door [[Adolphe Quetelet]] als een goede aanwijzing voor [[obesitas]] en gaf deze de naam ’[[body mass index]]’.<ref>{{cite journal|title=Reprints and Reflections: Indices of relative weight and obesity|author1=Ancel Keys |author2=Flaminio Fidanza |author3=Martti J Karvonen |author4=Noburu Kimura |author5=Henry L Taylor |journal=Int. J. Epidemiol.|year=2014|url=http://ije.oxfordjournals.org/content/43/3/655.full|volume=43|issue=3|pages=655–665 first published online April 1, 2014|doi=10.1093/ije/dyu058|pmid=24691951 |doi-access=free}}</ref> Terwijl de BMI vandaag voor personen afzonderlijk gebruikt wordt gebruikt, zag Keys de Index eerder als statistisch middel dat op de bevolking als geheel zou worden toegepast. | |||
===Latere jaren=== | |||
Vanaf 1963 verbleven Ancel en Margaret Keys vaak in hun villa Minnelea in het vissersdorp Pioppi, in de streek Cilento aan de Italiaanse zuidwestkust, wat na zijn pensioen in 1975 hun vaste verblijfplaats werd. Een aantal bevriende voedingswetenschapperzs vestigde zich eveneens in die omgeving. | |||
In 2004, een paar maanden nadat hij 100 was geworden, keerde hij voorgoed terug naar Minneapolis. Hij overleed in Minneapolis twee maanden voor hij 101 zou worden. | |||
==Varia== | |||
* In januari 1961 stond Ancel Keys op de coverpagina van ''[[Time magazine|Time]]''. | |||
* Over het internet wordt Keys tegenwoordig vaak voorgesteld als boosdoener, door wiens schuld de westerse voeding ongezonder werd. | |||
==Bibliografie== | |||
* ''Fear of Food: A History of Why We Worry About What We Eat'' | |||
* ''The Biology of Human Starvation'' | |||
* ''Lessons for Science from the Seven Countries Study: A 35-Year Collaborative Experience in Cardiovascular Disease Epidemiology'' | |||
;Over Ancel Keys | |||
* {{aut|Tod Tucker}}, ''The Great Starvation Experiment: Ancel Keys and the Men Who Starved for Science'' | |||
==Verwijzingen== | |||
<references/> | |||
{{authority control|TYPE=p |VIAF=59565637 |LCCN=n/79/071170 |Wikidata=Q2569283}} | |||
{{DEFAULTSORT:Keys, Ancel}} | |||
{{groei}} | |||
[[Categorie:Amerikaans medicus]] | |||
[[Categorie:Amerikaans honderdplusser]] | |||
[[Categorie:Geboren in 1904]] | |||
[[Categorie:Overleden in 2004]] | |||
Huidige versie van 24 mrt 2022 om 14:21
| Ancel Keys | ||
| Algemene informatie | ||
| Volledige naam | Ancel Benjamin Keys | |
| Geboren | 26 januari 1904, Colorado Springs | |
| Overleden | 20 november 2004, Minneapolis | |
| Nationaliteit |  Verenigde Staten
| |
| Bekend van | mediterraan dieet; BMI; diverse baanbrekende voedingssudies | |
| Beroep | voedingswetenschapper | |
Dr. Ancel Benjamin Keys (Colorado Springs, 26 januari 1904 – Minneapolis, 20 november 2004) was een Amerikaans wetenschapper. Hij deed vooral onderzoek naar de invloed van voeding op hart- en vaatziekten. Dankzij zijn onderzoek naar de invloed van verzadigde vetzuren in de voeding, met name door de Seven Countries Study, geldt hij als „vader van het mediterraan dieet”.
Leven
Keys werd geboren in Colorado Springs in 1904. Zijn ouders waren ongeschoolde tieners: Benjamin Pious Keys (1883-1961), die werkte als boekbinder, en Carolyn Emma Chaney (1885-1960), huisvrouw. (Haar broer Lon Chaney was een acteur in stomme films.) Al gauw verhuisden zij met hem naar Californië, waar zij zich eerst in San Francisco vestigden. Keys was twee jaar oud toen de aardbeving in San Francisco de drukkerij van zijn vader verwoestte, waarna de familie naar Berkeley verhuisde. Toen Keys op zijn achtste verjaardag een vlieg probeerde te verdoven met chloroform, verdoofde hij zichzelf. Deze ervaring, zei hij later, wekte zijn interesse in de wetenschap.
Nadat hij na drie jaar het Community college cum laude had verlaten, werkte Keys een korte periode in Woolworths voordat hij terugkeerde naar Berkeley om een masterdiploma in biologie te behalen, gevolgd door zijn doctoraat aan het Scripps Institute of Oceanography. In 1930 reisde hij naar Kopenhagen om samen te werken met Nobelprijswinnaar August Krogh en onderzoek te doen naar paling. Vervolgens ging hij terug naar Cambridge en doctoreerde aan het King’s College in de dierenfysiologie.
Sportfysiologie
Toen Keys in 1933 terugkeerde naar de Verenigde Staten, begon hij onderzoek naar sportfysiologie in het Fatigue Laboratory in Harvard. Zijn eerste project was een studie naar de uitwerking van het leven op hoogte op de zuurstofvoorziening in het bloed. Hij geloofde dat dit van praktisch nut kon zijn voor de kopermijnwerkers in Chili. Hij reisde met een kleine groep mensen naar de Chileense Andes en acclimatiseerde hen geleidelijk aan tot een hoogte van 22.000 voet (zowat 6700 meter).
Huwelijk
Toen Keys in 1936 voor de Mayo Foundation werkte, nam hij Margaret Haney (1909–2006) aan voor een werk als medisch technoloog. Zij trouwen in 1939. Er werden drie kinderen geboren in dit huwelijk: Carrie D’Andrea, Henry Keys, en Martha McLain.
Voedselrantsoenering
In 1939 werd hij door het Amerikaanse Ministerie van Oorlog gevraagd om een voedselrantsoen voor parachutisten te ontwikkelen en te testen. In die tijd was hij hoofd van het Laboratorium voor Fysiologische Hygiëne van de Universiteit van Minnesota, waar hij ook zijn studies over menselijke voeding uitvoerde, die zich in de komende decennia zouden uitstrekken.
De voedselrantsoenen, die vanaf 1942 de basis zouden vormen van de voedselrantsoenen in het Amerikaanse leger, kregen tijdens het project de naam K-rantsoenen (de K staat voor Keys). Hij had voedsel met een fysiologische calorische waarde van 3200 kcal in waterdichte dozen verpakt als dagrantsoen. Dit werd ingedeeld over het ontbijt, het middag- en het avondeten. De doos bevatte vlees of kaas, koekjes, een reep chocolade en snoep, koffie, citroenen of soeppoeder, kauwgom, toiletpapier en sigaretten.
Minnesota Starvation Experiment
Aangespoord door het probleem van de verstoorde voedselvoorziening in de Tweede Wereldoorlog, startte Keys in 1944 het Minnesota Starvation Experiment, een onderzoek in verband met de uitwerking van ondervoeding.
Met de slogan „Will you starve that they be better fed?” vond men in werkkampen (Civilian Public Service Workcamps) 36 gezonde proefpersonen die zich bereid verklaarden om de nadelen van ondervoeding te ondergaan ten dienste van de wetenschap. Zij waren allen dienstweigeraars, voornamelijk verbonden met vrije kerken. Drie maanden lang werden zij enkel gevoed met wortelgroenten, bruin brood en eenvoudig zetmeelrijk voedsel, terwijl ze een gemiddelde van 22 mijl (35 km) per week moesten lopen. Dit leidde tot een semi-hongersnood of gerichte ondervoeding. Vervolgens werden verschillende voorgedefinieerde voedingsinterventies vergeleken die de gezondheid van de proefpersonen moesten herstellen.
De resultaten werden in 1950 gepubliceerd in de vorm van een boek met de titel Biologie van de Menselijke Verhongering, dat vandaag de dag nog steeds als gezaghebbend wordt beschouwd.
In de loop van het experiment verloren de meeste deelnemers ongeveer 25% van hun gewicht en velen leden aan bloedarmoede, vermoeidheid, apathie, extreme zwakte, prikkelbaarheid, neurologische tekorten en oedeem van de onderste ledematen.
Zevenlandenstudie
In 1951 nam Keys met zijn familie een sabbatical in Oxford. Toen een Italiaanse collega vertelde dat hartziekten in Italië nauwelijks voorkwamen, reageerde Keys hierop aanvankelijk sceptisch. Samen met zijn vrouw Margaret richtte hij in Napels een laboratorium op, waar hij al gauw kon vaststellen dat hartziekten inderdaad niet vaak voorkwamen en dat de Napolitanen ook een laag cholesterolgehalte in hun bloedserum hadden.
Vervolgens reisden Keys en zijn vrouw naar verschillende Europese en Afrikaanse landen om daar het cholesterolgehalte van de bevolking te meten. Beetje bij beetje ontstond er een patroon dat suggereerde dat een dieet rijk aan verzadigd vet het cholesterolgehalte in het bloed verhoogt, wat Keys beschouwde als een belangrijke oorzaak van coronaire hartziekten. Toen Keys zijn onderzoeksresultaten over voedingsgerelateerde hartziekten in 1955 voor het eerst presenteerde aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in een internationale setting, werd hij geconfronteerd met scepsis. Sir George Pickering eiste verdere bewijzen van Keys, die zich vernederd voelde toen hij ze niet kon leveren.
Dus bracht hij de volgende 15 jaar door met het ontwerpen, implementeren en analyseren van zijn Seven Countries Study:[1] vanaf 1958 liet Keys in zeven landen over een periode van 15 jaar studies uitvoeren, die een correlatie leken te bevestigen tussen het aandeel van dierlijke vetten in de voeding en het voorkomen van coronaire hartziekten. Het onderzoek werd uitgevoerd bij 12.000 gezonde mannen van middelbare leeftijd in Italië, de Griekse eilanden, Joegoslavië, Nederland, Finland, Japan en de Verenigde Staten en werd in 1980 door Harvard Press gepubliceerd in de vorm van een boek. Het heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat het zogenaamde mediterrane dieet, dat rijk is aan groenten en fruit, brood en olijfolie met vis en zuivelproducten, populair werd in de preventie tegen hartziekten. Pas in 1993 werd het voedingsconcept zoals dat ongeveer in de jaren 1950 in het Middellandse Zeegebied was, onder de naam Mediterranean Diet geïntroduceerd door de organisatie Oldways, de Harvard School of Public Health en de (WHO), op een conferentie in Cambridge, Massachusetts.[2]
Bijwerkingen in de voedingsindustrie
Intussen reageerde de voedingsindustrie op de informatie over verzadigde vetten, door een hele markt aan low-fat producten te ontwikkelen die in de plaats daarvan meer geraffineerde koolhydraten (suiker en wit meel) bevatten of een hoger aandeel aan transvet (zoals margarine). Dit bleek geen vooruitgang op het gebied van gezonde voeding.
BMI
In een artikel dat in 1972 werd gepubliceerd, promootte Keys het gebruik van de berekening die in 1832 ontworpen was door Adolphe Quetelet als een goede aanwijzing voor obesitas en gaf deze de naam ’body mass index’.[3] Terwijl de BMI vandaag voor personen afzonderlijk gebruikt wordt gebruikt, zag Keys de Index eerder als statistisch middel dat op de bevolking als geheel zou worden toegepast.
Latere jaren
Vanaf 1963 verbleven Ancel en Margaret Keys vaak in hun villa Minnelea in het vissersdorp Pioppi, in de streek Cilento aan de Italiaanse zuidwestkust, wat na zijn pensioen in 1975 hun vaste verblijfplaats werd. Een aantal bevriende voedingswetenschapperzs vestigde zich eveneens in die omgeving.
In 2004, een paar maanden nadat hij 100 was geworden, keerde hij voorgoed terug naar Minneapolis. Hij overleed in Minneapolis twee maanden voor hij 101 zou worden.
Varia
- In januari 1961 stond Ancel Keys op de coverpagina van Time.
- Over het internet wordt Keys tegenwoordig vaak voorgesteld als boosdoener, door wiens schuld de westerse voeding ongezonder werd.
Bibliografie
- Fear of Food: A History of Why We Worry About What We Eat
- The Biology of Human Starvation
- Lessons for Science from the Seven Countries Study: A 35-Year Collaborative Experience in Cardiovascular Disease Epidemiology
- Over Ancel Keys
- Tod Tucker, The Great Starvation Experiment: Ancel Keys and the Men Who Starved for Science
Verwijzingen
- º Coronary heart disease in seven countries. Summary. Circulation vol. 41,4 Suppl (1970): I186-95. PMID 5442782
- º FAQ3, http://www.mediterraneandiet.com/2009/01/05/discovered-the-mediterranean-diet/
- º (2014). Reprints and Reflections: Indices of relative weight and obesity. Int. J. Epidemiol. 43 (3): 655–665 first published online April 1, 2014. DOI:10.1093/ije/dyu058.
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •