Vroegmiddeleeuws Rusland

== Vroegmiddeleeuws Rusland (980-1021) ==

We bevinden ons in de steppen en wouden van Oost-Europa, het ging specifiek om het gebied tussen de Oostzee in het noorden en de Zwarte Zee in het zuiden. In dit gebied leefden de Slavische volkeren. Dit volk bestond voornamelijk uit vreedzame boeren en ze waren verdeeld over een groot aantal verschillende stammen. Die stammen waren wel nog verenigd in vorstendommen of federaties. Doordat men steeds onafhankelijk wilden zijn is het moeilijk om zich te verenigen in één sterk Slavisch rijk. De Slaven hadden een overeenkomst met de Varjagen, dit volk verdedigde de Slaven tegen buitenlandse gevaren. Ze waren bekwame zeelieden en ze waren verwant aan de Noormannen. Geleidelijk kwam er een eenheid van de Slaven, omdat men versmolt met de Varjagen en kreeg men belangstelling voor het buitenland; Vooral de Russen of Roes zullen een belangrijke rol spelen in dat proces.

Verbond met Oost-Romeinse Rijk

De Russen onder leiding van Oleg vestigden zich in Nowgorod. In 882 overwonnen ze Kiew. Ze versloegen alle plaatselijke heersers en vestigden een sterk gezag in de plaats. Dit ging om het gebied tussen Kiew en Nowgorod. In ruil voor bescherming gingen ze elk voorjaar de rivier de Dnjepr af en gingen van stam tot stam om allerlei belastingen of consumptiegoederen te innen. De Djnepr mondt uit op de Zwarte Zee en dat bood mogelijkheden voor de Russen. Op een moment kwamen ze zelf tot de muren van het grote Constantinopel, de hoofdstad van het Byzantijns of het Oost-Romeinse Rijk. Maar we bevinden ons in de nasleep van het Byzantijns Rijk en die heeft al veel macht verloren door onder andere invallen van de Islam, de Bulgaren en andere volkeren. Ook de Russen doen in de 10e eeuw enkele invallen. De Russen vormen een bedreiging voor Byzantium en daarom sluiten ze in 944 een verdrag. Daarin verkrijgen de Russen een aantal handelsprivileges. Daardoor konden ze hun producten kwijt in dit rijk en kon men ook aan zijde geraken. Ze hadden ook lagere douanerechten op hun handelswaar, dat vooral uit slaven bestond. Maar de Oost-Romeinen vreesde dit volk nog en daarom mocht men alleen binnen in de hoofdstad in groepjes van minder dan vijftig begeleidt door een Romeins escorte.

=== Verzet van Svjatoslav === Ook op religieus vlak gebeurde er iets. Byzantium stuurde in 944 verschillende missionarissen naar Kiew. Een jaar later kwam er een kerk ter ere van de profeet Elia. Olga, de Russische regentes, ging in 959 naar Constantinopel en liet zich dopen. Ze nam de naam over van haar doopmoeder: keizerin Helena van Byzantium. Olga had een zoon Svjatoslav en hij werd de eerste Russische vorst met een Slavische naam. Hij kon die religieuze overgang moeilijk smaken en zorgde voor een herleving van het oude, heidense geloof van de Varjagen. Er kwam wel een oppergod en deze werd al vlug door alle Russen aanvaard. Het zou een belangrijke rol spelen die Olga aan het christendom had toebedacht. Svjatoslav probeerde ook de adel te verplichten om erediensten te voeren ten gunste van Peroen, de dondergod. Hij liet daarvoor buiten de stad tempels bouwen waarbij iedereen bijeen kon komen. Naast het religieuze aspect was Svjatoslav een goede legeraanvoerder. Hij veroverde nieuwe gebieden in Azië en in de Balkan. Hij versloeg onder meer de Bulgaren. Omdat zijn macht groeide werd hij een vijand van Byzantium. In 971 kwam er een confrontatie tussen de twee grootheden en Svjatoslav overleed toen zijn leger verloor. De antibyzantijnse gedachte stierf samen met Svjatoslav. Er kwamen weer vriendschappelijke relaties tussen de twee volkeren.

Byzantijns christendom

Op het einde van de 10e eeuw bond koning Vladimir de Heilige (956-1015) Rusland definitief aan de Oost-Romeinse invloedssfeer. In 987 had de toenmalige keizer Basilius II te kampen met een opstand van de adel, Vladimir schoot hem te hulp. Hij trouwde ook in 989 nog met de zus van de keizer en liet zich in de kerk van St. Basilius dopen te Cherson. Duizenden soldaten volgden zijn voorbeeld in Kiew. Hun doopsel gebeurde in de Dnjeper. Ook werd er een nieuwe kerk voor de Heilige Maagd gebouwd in Kiew. De kerk lag bij een plein en werd zo het middelpunt van zowel politieke, religieuze als economische activiteiten. In het jaar 997 werd de bisschop van Kiew gepromoveerd tot metropoliet (aartsbisschop). Hij kreeg wel een Griekse prelaat naast zich om hem te begeleiden. Er was nog een koning die het geloof stimuleerde. Dit was Jaroslav de Wijze (1019-1054). Ten tijde van Jaroslav kwam de hoofdstad tot een grote bloei, hij maakte daar dankbaar gebruik van om een nieuwe kathedraal te bouwen.

=== Russische identiteit ===Cursief gedrukte tekst De banden tussen Kiew en Constantinopel kwamen langzaam losser en losser. De metropoliet werd nog altijd door Byzantium benoemd, maar de Russische kerk werd zelfstandiger en kreeg een meer nationale beleving. Jaroslav liet zijn dochter trouwen met de Franse koning Hendrik I. Rusland begon te groeien tot een grote welvarende staat waarin vooral de handel en de ambacht grote sprongen voorwaarts maakten. Er werd zelf een wetboek samengesteld met alle gebruiken en wetten in neergeschreven. De volgende eeuwen werd het gebied uitgebreid. Het centrum van het rijk verplaatste zich meer naar het noordelijk gelegen gebied tussen de Wolga en de Oka. Een oorzaak van de lossere banden tussen het Byzantijns rijk en de Valgaren was dat die weg soms afgesneden werd door de komst van de Komaden. Dit was een Turks nomadenvolk. Daardoor verloor het Byzantijnse Rijk hun bondgenoot tegen de Slaven op de Balkan. Daardoor verzwakte het Byzantijnse Rijk nog meer. Rusland verloor wel de contacten maar de stempel kon het niet wegkrijgen. Niet enkel de Kerk werd overgenomen ook het Romeinse machtconcept tussen Kerk en staat.

Bronnen

• Alnaes, K. De geschiedenis van Europa. Deel I: Ontwaken. Uitgeverij Anthos-Standaard Uitgeverij, Amsterdam-Antwerpen, 2004. • Barbero, A. 9 augustus 378. De dag van de barbaren. Uitgeverij Globe, Roeselare2007. • De Craene, K. Ancien Regime: middeleeuwen. Cursus, 2009 • De wereld van eeuw tot eeuw, de tijd van Karel de Grote. Reader’s Digest Uitgeverij, 1993 • De wereld van eeuw tot eeuw, de grote volksverhuizing. Reader’s Digest Uitgeverij, 1993