Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Israël en apartheid

Uit Wikisage
Versie door O (overleg | bijdragen) op 15 jun 2022 om 09:40 (https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Isra%C3%ABlische_apartheid&oldid=61145991 18 feb 2022 -e-‎ Wickey 18 feb 2022)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Israëlische apartheid is een vorm van apartheid in Israël en de door Israël bezette gebieden, die volgens de BDS-beweging en mensenrechtenorganisaties door de staat Israël is gecreëerd en in stand wordt gehouden. Volgens de beschuldigingen is het vermeende doel hiervan in het door Israël controleerde gebied een Joodse dominantie over de niet-Joodse bevolking te handhaven en de niet-Joodse cultuur te onderdrukken.

De BDS-beweging stelt al sinds haar oprichting in 2005 dat er sprake is van Israëlische apartheid. Steeds meer mensenrechtenorganisaties sluiten zich hierbij aan. Israëlische organisaties gingen hierbij voorop, zoals de prominente B'Tselem en Yesh Din. Ook Human Rights Watch en Amnesty International spreken van apartheid en hebben deze sterk veroordeeld. Israël en zijn medestanders ontkennen de beschuldigingen en noemen deze antisemitisch.

De beschuldiging van apartheid komt neer op het systematisch onderdrukken van de Palestijnen door de Israëlische overheid binnen een alomvattend juridisch systeem dat speciaal is gericht op overheersing van de Palestijnse inwoners door de Joodse bevolking, vooral in de Bezette gebieden. Het belangrijkste instrument daarbij is het handhaven van een grote Joodse meerderheid, zodat de Palestijnen niet via democratische middelen veranderingen kunnen afdwingen.

De apartheid waarvan Israël wordt beschuldigd beslaat alle facetten van het dagelijks leven, van het wettelijk bevoordelen van Joden en toepassen van een apart juridisch systeem voor de Palestijnen, tot het bouwen van illegale Joodse nederzettingen en de Westoeverbarrière in bezet gebied, het onderdrukken van het verzet tegen kolonisatie en het verdrijven van Palestijnen van hun land en uit hun huizen in Palestina, inclusief Oost-Jeruzalem. Ook de segregatie van Gaza door een Israëlische militaire blokkade – waardoor deze is veranderd in wat vaak wordt genoemd "de grootste openlucht-gevangenis ter wereld" – wordt als apartheid gezien. HRW noemt dit laatste het een geïnstitutioneerde "politiek van scheiding" tussen Gaza en Westoever.

De apartheidsideologie is in de 20ste eeuw ontwikkeld onder de apartheid in Zuid-Afrika. Volgens het internationaal recht is apartheid een misdaad tegen de menselijkheid. Eerder werden ook al andere landen van apartheid beschuldigd.

Achtergrond

Zie Apartheid (internationaal recht) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In het internationaal recht heeft het begrip apartheid betrekking het systematisch bevoordelen van één bepaalde etnische bevolkingsgroep boven de andere en het instandhouden van overheersing door de dominerende groep, zoals bijvoorbeeld bij blanke suprematie of in landen waar een bepaalde etnische bevolkingsgroep stevig de macht in handen heeft. In vorige eeuwen – en in de Verenigde Staten nog steeds – was het heel gewoon om te spreken van rassen waar etnische groepen werden bedoeld. Het Statuut van Rome spreekt van 'raciale groepen'.[1] Bij hedendaagse apartheid gaat het om het bewust in stand houden van dominantie van één etnische groep over andere groepen middels een systeem van politieke en militaire macht en wetgeving. Het staat gelijk aan institutioneel racisme.

Eerder hadden Amnesty en HRW ook al de situatie in Myanmar betreffende de Rohingyas als apartheid bestempeld. HRW heeft ook nog andere landen beschuldigd van misdaden tegen de menselijkheid waar etnische groepen werden vervolgd, zoals in Irak de Koerden en in Rwanda de Tutsi's. De organisaties willen Israël noch met Zuid-Afrikaanse apartheid, noch met die in andere landen vergelijken.[2][3] Internationaal wordt ook China van apartheid beschuldigd vanwege de onderdrukking van de oorspronkelijke bevolkingen van Tibet en Xinjiang door de dominerende Han-Chinezen. In de laatstgenoemde regio gaat het om de systematische onderdrukking van de Oeigoeren.

Beschuldigingen

In november 2019 zond een achttal, meest Palestijnse, organisaties voor mensenrechten een rapport naar de VN-organisatie "Committee on the Elimination of Racial Discrimination" (CERD). Hierin wordt uitvoerig beschreven op grond waarvan zij vinden dat Israël voldoet aan de internationale definitie van apartheid. Zij spreken van een "geïnstitutionaliseerd regime van systematische dominantie en onderdrukking van het Palestijnse volk als geheel, inclusief de Palestijnse burgers van Israël, die in de bezette Palestijnse gebieden en Palestijnse vluchtelingen en bannelingen". Beschreven wordt de manier waarop zij menen dat deze apartheid in stand wordt gehouden.[4]

In juni 2020 noemden 47 mensenrechten-experts van de VN Israël's annexatieplannen voor de Westelijke Jordaanoever "een visie van een 21ste eeuwse apartheid": "twee volkeren levend in hetzelfde gebied, geregeerd door een en dezelfde staat, maar met diepgaand ongelijke rechten". Aanleiding was het plan van Benjamin Netanyahu om de Joodse nederzettingen te annexeren en zo officeel tot Israëlisch grondgebied te verklaren. Een derde van de Westoever zou daarmee exclusief Joods worden.[5]

De in juridische zaken gespecialiseerde Israëlische organisatie Yesh Din publiceerde in juli 2020 een paper met een juridische onderbouwing van de stellingname dat Israël zich volgens internationaal recht schuldig maakt aan de misdaad van apartheid op de bezette Westoever.[6] De woordvoerder van Yesh Din verklaarde dat in het geval noch een twee-staten-oplossing, noch een een-staat-oplossing mogelijk is, er automatisch sprake is van apartheid.[7]

In een stellingname verklaarde de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem in januari 2021, dat het niet correct is om nog langer onderscheid te maken tussen het regime in Israël zelf en dat in de door Israël bezette gebieden en dat er sprake is van één apartheidsregime tussen de rivier de Jordaan en de Middellandse Zee, waar alle Palestijnen worden behandeld als inferieur aan de Joden, en de Palestijnen in Israël slechts één van de groepen (inferieure) Palestijnen vormen waarin zij zijn onderverdeeld. Aan de andere kant worden de kolonisten in bezet gebied precies hetzelfde behandeld als de (superieure) Joden in Israël.[8]

B'Tselem, die opkomt voor de rechten van Palestijnen in Palestina, heeft vanaf haar oprichting in 1989 altijd een strikt onderscheid gemaakt tussen het soevereine grondgebied van Israël en de Bezette gebieden. Dit was in lijn met het algemeen geaccepteerde paradigma dat Israël enerzijds en de Bezette gebieden aan de andere kant van de Groene Lijn twee verschillende entiteiten zijn.[9] In 2016 stopte de organisatie al met het indienen van klachten tegen militairen die zich schuldig maakten aan rechtenschendingen, omdat deze klachten in de praktijk geen enkel effect hadden. Hiermee wilde zij meer vrijheid creëren om de werkelijke aard van de bezetting te kunnen blootleggen en ook een signaal af te geven betreffende de rechteloosheid van de Palestijnen.[7]

Met het aannemen van de term apartheid werd een taboe in Israël doorbroken, dat daar zelfs onder vele critici bestond. Aanleiding voor de gewijzigde opstelling in 2021 waren het aannemen van de "nation-state of the Jewish people"-wet uit 2018, die Israël tot exclusief een staat voor Joden verklaart en de Arabische bevolking tot tweederangs burgers degradeert, en ten tweede het plan van Netanyahu om een derde van de Westoever te annexeren en te bestemmen voor Joodse nederzettingen. Met deze annexatie zou de twee-staten-oplossing met de vorming van een zelfstandige Palestijnse staat definitief onmogelijk worden. [10]

B'Tselem zegt dat de Israëlische politiek is ontworpen om "Joodse suprematie" in het hele gebied te vestigen.[11] In haar rapport van 2021 onderscheidt B'Tselem vier gebieden: Soeverein Israëlisch gebied, bezet Oost-Jeruzalem, de rest van de Westoever en de Gazastrook. In elk van de gebieden hebben de Palestijnen verschillende rechten, die echter allemaal inferieur zijn ten opzichte van die van Joden. Hierover zegt ze:

"The goal of Jewish supremacy is advanced differently in every unit, and the resulting forms of injustice differ: … Yet these are variations on the fact that all Palestinians living under Israeli rule are treated as inferior in rights and status to Jews who live in the very same area."

Vertaling: "Het doel van Joodse suprematie wordt in ieder gebied verschillend vormgegeven, en de vormen van ongelijkheid waarin dit resulteert verschillen: … Nochtans zijn dit variaties op het feit dat alle Palestijnen die leven onder Israëlisch bestuur worden behandeld als inferieur in rechten en status aan Joden die in precies hetzelfde gebied wonen."[8] Israël is de facto soeverein in elk van de vier gebieden en vestigt in elk een verschillende vorm van Joodse suprematie.[9]

In april 2021 kwam ook Human Rights Watch tot de conclusie dat Israël een apartheidssysteem hanteert in Palestina, inclusief Oost-Jeruzalem en Gaza. Ze benadrukt dat Israël de vestiging van Joodse Israëli's in de Palestijnse gebieden heeft gefaciliteerd en het wettelijk een superieure status ten opzichte van de daar levende Palestijnen heeft gegeven. HRW roept Israël op om alle vormen van systematische dominantie, Joodse privileges en onderdrukking van Palestijnen op te heffen. Ook roept zij de Palestijnse Autoriteit op om de veiligheidscoördinatie met Israël te beëindigen. Deze wordt ook onder de Palestijnse bevolking breed gezien als collaboratie.[12][13]

HRW zegt dat Israël zich schuldig maakt aan zowel apartheid als vervolging, beide een misdaad tegen de menselijkheid. Het rapport is gebaseerd op jarenlang onderzoek. HRW concludeert net als B'Tselem dat apartheid wordt uitgeoefend over het hele gebied dat Israël bestuurt, van de Jordaan tot aan de Middellandse Zee, maar wil het geen apartheidsstaat noemen, omdat deze term in het internationaal strafrecht niet is gedefinieerd. In dit recht is apartheid bovendien los van de oorspronkelijke apartheid in Zuid-Afrika gedefinieerd en daarom wordt de situatie in Israël niet met die in het vroegere Zuid-Afrika vergeleken.[2]

Amnesty International volgde in februari 2022 met haar rapport Israel’s Apartheid against Palestinians: Cruel System of Domination and Crime against Humanity.[14] Israël's politiek en wetgeving is ook volgens Amnesty gericht op het behouden van een Joodse meerderheid en maximale Joodse controle over land ten koste van Palestijnen, daarbij gebruik makend van een systeem van onderdrukking en dominantie.[3] AI vergelijkt Israël's behandeling van de Palestijnen niet met de voormalige apartheid in Zuid-Afrika, maar zegt dat Israël's gedrag voldoet aan de criteria voor de definitie van apartheid in het internationaal recht.[11]

Amnesty stelt in haar rapport:

"Our report reveals the true extent of Israel’s apartheid regime. Whether they live in Gaza, East Jerusalem and the rest of the West Bank, or Israel itself, Palestinians are treated as an inferior racial group and systematically deprived of their rights. We found that Israel’s cruel policies of segregation, dispossession and exclusion across all territories under its control clearly amount to apartheid."

Vertaling: "Ons rapport openbaart de ware omvang van Israël's apartheids-regime. Of zij nu leven in Gaza, Oost-Jeruzalem en de rest van de Westelijke Jordaanoever, of in Israël zelf, de Palestijnen worden behandeld als een inferieure raciale groep, systematisch beroofd van hun rechten. Wij bevonden dat Israël's gruwelijke politiek van segregatie, verdrijving en uitsluiting, verspreid over alle gebieden onder zijn controle, duidelijk gelijk staan met apartheid."[14]

Amnesty beschouwt niet alleen de situatie binnen de grenzen van Israël en Palestina als apartheid, maar eveneens de behandeling van Palestijnse vluchtelingen in derde landen. Het rapport is gebaseerd op bijna 5 jaar onderzoek in Israëlische, buitenlandse en eigen documenten en rapporten en interviews met Palestijnen.[3] Amnesty roept het Internationaal Strafhof (ICC) op om apartheid mee te nemen in haar lopende onderzoek in de Bezette gebieden en roept alle staten op om daders van apartheid te berechten.

Vijf predikanten van de Protestantse Kerk in Nederland verwezen in een open brief van mei 2021 naar Israël als een apartheidsstaat, met excuses aan het Palestijnse volk voor het meewerken door de Kerk aan "het in stand houden van de zonde van bezetting en onderdrukking", door verkondiging van "de onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël" en zo "de indruk te wekken dat God Israël meer liefheeft dan het Palestijnse volk".[15]

In september 2021 kwam de European Coordination of Committees and Associations for Palestine (ECCP), een Europees netwerk van 42 organisaties, met een paper getiteld "Israel-Palestine: It is apartheid". Hierin werd nog eens het apartheidssysteem zoals het wordt gezien uitgelegd. De EU en zijn lidstaten wordt opgeroepen de misdaad van apartheid te erkennen, samenwerking te stoppen, druk op Israël uit te oefenen om zijn politiek te doen veranderen en het ICC te steunen in juridische stappen om Israël tot verantwoording te roepen.[16]

Kritiek op de beschuldigingen

Mark Regev, de topadviseur van Benjamin Netanyahu, noemde het net verschenen rapport van HRW in 2021 een "leugenachtige apartheids-smet die wijst op een organisatie die al jaren wordt geplaagd door een systematische anti-Israël houding". Het Ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat HRW een al lang bestaande anti-Israël-agenda heeft en al jaren een boycot tegen Israël propageert. De Israëlische ambassadeur in de VS Gilad Erdan noemde het rapport grenzend aan antisemitisme.[17]

In reactie op het rapport van Amnesty in 2022 zei het Israëlische Ministerie van Buitenlandse Zaken dat Amnesty dubbele standaarden gebruikt en demoniseert om Israël te delegitimeren (het bestaansrecht ontzegd). Volgens het Ministerie is AI berucht om zijn verdorven racisme en xenofobie. Het rapport werd antisemitisch genoemd. Minister Yair Lapid noemde Amnesty "geen mensenrechtenorganisatie, maar een radicale organisatie die leugens van terroristische organisaties verspreidt."[18][19][11]

Ook de Joodse Centrale Raad in Duitsland noemde het Amnesty-rapport antisemitisch, demoniserend en delegitimerend.[20] De president van het "World Jewish Congress" zei dat het rapport geen echte interesse heeft in de bevordering van Palestijnse mensenrechten of vrede en net als vorige rapporten antisemitisme aanwakkert.[11] Rechtse Amerikaanse lobby-organisaties zeiden ook dat Amnesty demoniseert en de Joodse en democratische staat Israël delegitimeert.[21]

De uitdrukking demoniseren en delegitimeren van de Joodse en democratische staat Israël wordt door de verdedigers van Israël vaak gebruikt om antisemitisme te suggereren.[21]

Instemmingen met de beschuldigingen

De beschuldiging van apartheid wordt al jaren gebruikt door liberale Israëlische politici, die voor apartheid waarschuwen in het geval er geen aparte Palestijnse staat komt; Israël verliest met miljoenen Palestijnen onder voortdurende bezetting ofwel zijn Joodse identiteit ofwel zijn democratische waarden.[17] Tot de Israëli's die de term gebruiken behoren schrijvers, gedesillusioneerde ex-generaals en politieke tegenstanders van de rechtse regering.[10]

De ervaren Guardian-correspondent Chris McGreal werd er door getroffen hoe vaak prominente Israëli's de vergelijking maken tussen de bezetting en apartheid. Tot deze behoren de twee voormalige premiers Ehud Barak en Ehud Olmert. Barak zei in 2010: "Zolang in dit gebied ten westen van de Jordaan er slechts één politieke entiteit, Israël genaamd, bestaat, zal het ofwel niet-Joods zijn, ofwel niet-democratisch. Als dit blok van miljoenen Palestijnen niet kan stemmen, dan zal dat een apartheidsstaat zijn."[21]

Israël's voormalige Procureur-Generaal Michael Ben-Yair zei in 2002: "Wij vestigden een apartheidsregime in de Bezette gebieden, direct na de verovering [in 1967]. Dat onderdrukkende regime bestaat nog tot op de dag van vandaag." Voormalig Shin Bet-hoofd Ami Ayalon heeft eens gezegd dat zijn land "karakteristieken van apartheid" heeft en ook voormalig Israëlisch ambassadeur in Zuid-Afrika Alon Liel vond dat Israël een vorm van apartheid praktiseert.[21]

Voormalig minister Yossi Sarid zei in april 2008 in een vergelijking van Israël met Zuid-Afrika, dat "wat lijkt op apartheid, loopt als apartheid en teistert als apartheid is geen eend – het is apartheid."[21] Sarid wees er op dat checkpoints en inspecties op iedere hoek, benodigde vergunningen voor iedere kleinigheid, de willekeurige inbeslagname van land en speciale rechten voor watergebruik geen apartheid zijn maar veiligheidsredenen; apartheid heeft altijd een reden, een rechtvaardiging. Er is één essentieel verschil: in Zuid-Afrika domineerde een kleine minderheid een grote meerderheid en in Israël is het bijna een "tiebreak" (ongeveer even veel inwoners). Volgens Sarid moet niet het woord apartheid de Israëli's angst inboezemen, maar de beschrijving van de realiteit zelf.[22]

Steeds meer Amerikaanse Joden zijn het eens met de bewering dat Israël een apartheidsstaat is. In 2021 was 25% van hen daar mee eens.[21]

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
  1. º Zie art. 6 en art. 7.1(h) en (j) en 7.2(h): 1998 Rome Statute of the International Criminal Court PDF-document, 17 juli 1998 (tekst).
    Of via de website van wetten.overheid (tweetalig): Nederlandse tekst. Gearchiveerd op 3 januari 2022.
  2. 2,0 2,1 Q&A: A Threshold Crossed. Human Rights Watch, 27 apr 2021
  3. 3,0 3,1 3,2 Q&A: Israel’s Apartheid against Palestinians. Amnesty International, 1 feb 2022
  4. º Palestinian, regional, and international groups submit report on Israeli apartheid to UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination. Al-Haq, 12 nov 2019. Het rapport (8,7 MB)
  5. º Israel's West Bank annexation plan condemned by UN experts. BBC, 16 juni 2020
  6. 7,0 7,1 Toelichting Yesh Din's Michael Sfard in interview: ‘An illegitimate regime’: How a top rights group shed Israeli myths to recognize apartheid. +972 Magazine, 9 juli 2020
  7. 8,0 8,1 A regime of Jewish supremacy from the Jordan River to the Mediterranean Sea: This is apartheid. B'Tselem, 12 jan 2021.
    "The Israeli regime’s rationale, and the measures used to implement it, are reminiscent of the South African regime that sought to preserve the supremacy of white citizens, in part through partitioning the population into classes and sub-classes and ascribing different rights to each. [...] The Israeli regime does not have to declare itself an apartheid regime to be defined as such, nor is it relevant that representatives of the state broadly proclaim it a democracy. What defines apartheid is not statements but practice."
    Nederlandse vertaling
  8. 9,0 9,1 Why B'Tselem is calling Israel an apartheid regime, from the river to the sea. Orly Noy (bestuurslid van B'Tselem), +972 Magazine, 12 jan 2021
  9. 10,0 10,1 Leading Israeli rights group to henceforth refer to country as ‘apartheid’ state. Times of Israel, 13 jan 2021
  10. 11,0 11,1 11,2 11,3 Amnesty joins other rights group in condemning Israeli 'apartheid'. AFP/France24, 1 feb 2022
  11. º Human Rights Watch: ‘Israël schuldig aan apartheid en vervolging’. The Rights Forum, 28 apr 2021
  12. º A Threshold Crossed —Israeli Authorities and the Crimes of Apartheid and Persecution. Human Rights Watch, 27 apr 2021
  13. 14,0 14,1 Israel’s Apartheid against Palestinians: Cruel System of Domination and Crime against Humanity. Amnesty International, 1 feb 2022 (4,6MB). Via
  14. º Excuus aan Palestijnen. Kairos- Sabeel Nederland, 12 mei 2021.
    "Levend in een apartheidsstaat of lijdend onder bezetting worden Palestijnen beroofd van hun menselijke waardigheid. Land wordt stelselmatig geannexeerd, bewegingsvrijheid ingeperkt, terreur van Joodse kolonisten wordt gedoogd, Gaza wordt afgeknepen."
  15. º Israel-Palestine: It is apartheid. ECCP, sep 2021. via
  16. 17,0 17,1 Rights Group Hits Israel With Explosive Charge: Apartheid. New York Times, 27 apr 2021
  17. º Israel blasts Amnesty UK for ‘antisemitic’ report accusing it of apartheid. Times of Israel, 31 jan 2022
  18. º Foreign Ministry Says Upcoming Amnesty Report Accusing Israel of Apartheid Is 'Antisemitic'. Haaretz, 31 jan 2022
    "Lapid called Amnesty “a radical organization echoing propaganda,” and said it “quotes lies spread by terrorist organizations.”"
  19. º Presseerklärung zum Israel-Bericht von Amnesty International. Zentralrat der Juden in Deutschland, 1 feb 2022
  20. 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 Amnesty says Israel is an apartheid state. Many Israeli politicians agree. Chris McGreal, The Guardian, 5 feb 2022.
    "… (Aipac), a powerful rightwing lobby organisation – accused Amnesty of seeking to “demonize and delegitimize the Jewish and democratic State of Israel”, a formulation frequently used to imply antisemitism."
  21. º Yes, It Is Apartheid. Yossi Sarid, Haaretz, 25 apr 2008
rel=nofollow
rel=nofollow