Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Spiral dynamics
Spiral dynamics is een gelaagd model dat de bewustzijns- of persoonlijkheidsontwikkeling beschrijft. Het model is gebaseerd op een ontwikkelingsmodel van de Amerikaanse psycholoog Clare Graves[1], en gepopulariseerd door zijn studenten Don Beck en Chris Cowan.
Beschrijving van de niveau's
Spiral Dynamics beschrijft acht niveau's van toenemende complexiteit[2].
Bruin - Overleven
Het eerste en laagste bewustzijnsniveau is de beige meme. Dit is het niveau van de troep, gericht op overleven[2].
Paars - Geborgenheid
Dit is het niveau van de stam, de hechte sociale eenheid waar de persoon onlosmakelijk mee verbinden is en zich desnoods voor opoffert.
Rood - Macht
Dit is het niveau van de feodale rijken, met een hiërarchische machtsstructuur. Personen zijn hierin onderdelen van een machine die gemanipuleerd kan worden door de machtshebber.
Blauw - Orde
Dit is het niveau van de conventionele samenleving. Goed en fout zijn hier vaststaand. Fowler heeft het hier over conventioneel: de dingen zijn zoals ze zijn, want zo zijn ze. Waarheid is hier voorgegeven door de conventies en tradities
Oranje - Succes
Dit is bij uitstek het niveau van de individualistische, kapitalistische samenleving. Waarheid wordt gevonden door logische redenaties en empirisch onderzoek, waarna de juiste conclusie overblijft. Het is een individualistisch niveau; de mens ervaart en beschouwt zichzelf bij uitstek als een individu, een eiland op zichzelf.
Groen - Gemeenschap
Groen is het niveau van het relativisme: je kan het zo zien, maar je kan het ook anders zien, en zo heeft iedereen zijn eigen waarheid. Wilber spreekt hier van "the mean green meme": de archetypische hippie of Groen Linkser die met iedereen het beste voorheeft[3], maar geen keuzes kan maken[4].
Geel - Synergie
Op dit niveau heeft relativisme plaats gemaakt voor systeemdenken: het besef dat alles onderling verbonden is, en dat de mens hier een actieve rol in speelt.
Turquoise - Holistisch
Het hoogste niveau is holistisch. De wereld wordt gezien als een interactief, onderling systeem.
Overeenkomsten met andere theorieën
Spiral Dynamics vertoont sterke overeenkomsten met andere ontwikkelingstheorieen[5].
Structural Stage Theory
De bekendste hiervan zijn, op individueel niveau, Loevinger's model van ego-ontwikkeling[6][7], en Fowler's model van faith-development[8]. Op collectief niveau is Gebser's theorie van ontwikkelingsstructuren een bekende[9], naast de 'axiale tijdperk'-theorie van Karl Jaspers[10].
Ken Wilber
Spiral Dynamics vertoont sterke overeenkomsten met de modellen van Ken Wilber, zowel in haar beschrijving van de verschillende ontwikkelingsniveau's, alsook in haar streven om alomvattend te zijn.
Memen
Hoewel Spiral dynamics gebruik maakt van termen uit de memetica, kan niet gesproken worden van een toepassing van de mementheorie van Richard Dawkins.
Toepassing
SD is met geclaimd succes toegepast in Zuid-Afrika, in het kader van het einde van de apartheid[11]. Spiral Dynamics zou gebruikt kunnen worden om de ontwikkelingen in Irak en Afghanistan te duiden. Volgens het SD-model vraagt de ontwikkeling van een democratische rechtsstaat een aantal ontwikkelingsstappen[bron?]. Het opleggen van democratische principes kan verkeerd zijn in deze regio, aangezien het de stap-voor-stap-ontwikkeling van het bestaande niveau naar het volgende verstoort[bron?].
Zie ook
Verder lezen
- Beck, don Edward, Spiral Dynamics. Waarden, leiderschap en veranderingen in een dynamisch model. ISBN 9789069636399
Externe link
- (en) Website van Clare Graves
- (en) Homepage van Spiral dynamics
- (nl) Beschrijving van het model
- (en) Beschrijving van het model
Referenties
- º Website van Clare Graves
- ↑ 2,0 2,1 Spiral Dynamics Nederland
- º David Chapman: "Nice"Buddhism"
- º David Chapman: I seem to be a fiction
- º Vergelijking van Grave's theorie met andere modellen
- º Jane Loevinger
- º Loevinger's model
- º Fowler, James W. (1995), Stages of Faith. The psychology of human development and the quest for meaning. New York: HarperSanFrabcisco
- º Gebser, Jean (1985), The Ever-Present Origin. Athens: Ohio University Press
- º Axiale tijdperk
- º Changing the World and Work. Australian Broadcasting Corporation, 7 Maart 2004